Trong khi số ít là các CTCK lớn (khoảng 16 công ty) đủ điều kiện tham gia cung cấp dịch vụ giao dịch T+0 ủng hộ hướng cải cách này, thì số nhiều (khoảng 90 CTCK) đang có tiếng nói ngược lại, vì có nguy cơ bị gạt ra khỏi cuộc chơi.
Lý do không ủng hộ rất rõ. Đó là khi không đủ điều kiện cung cấp dịch vụ giao tịch T+0, CTCK đối mặt với nguy cơ mất khách hàng, mất thị phần môi giới. Bởi vậy, lực cản này đang lớn dần và không dễ vượt qua với nhà quản lý.
Trong số 90 CTCK có nguy cơ bị gạt ra khỏi cuộc chơi cung cấp dịch vụ giao dịch T+0, có khoảng hơn 10 công ty đã “chết lâm sàng” khi đang trong diện bị kiểm soát, hoặc kiểm soát đặc biệt. Tuy nhiên, xét về lý thuyết, họ vẫn có cơ hội được cung cấp dịch vụ giao dịch T+0, nếu tái cơ cấu thành công.
Nói như vậy để thấy ngay cả những CTCK đang trong diện ốm yếu nhất trên thị trường, một khi nhận thấy không được hưởng lợi từ giải pháp mới là cung cấp dịch vụ giao dịch T+0, thì ngay cả họ cũng lên tiếng không ủng hộ hướng cải cách này, chứ chưa nói gì đến những CTCK ngấp nghé đủ chuẩn tham gia cung cấp dịch vụ giao dịch T+0.
Triển khai giao dịch T+0, điều nhà quản lý quan ngại nhất là rủi ro mất an toàn hệ thống, nên mới đặt ra các điều kiện khắt khe về sức khỏe tài chính mà các CTCK phải đáp ứng. Thế nhưng, những tiếng nói không ủng hộ việc triển khai giải pháp T+0 không mấy quan tâm đến lý lẽ này của nhà quản lý, mà cho rằng, việc gạt họ ra khỏi cuộc chơi T+0 là ưu ái CTCK lớn, là tạo ra sự cạnh tranh không cân sức, là đẩy họ đến chỗ đã khó còn khó hơn…
Vì lực cản lớn như vậy, nên dù giải pháp giao dịch T+0 là hiện đại, là thông lệ, là việc Việt Nam đáng phải triển khai nhằm mang lại lợi ích cho nhà đầu tư và tiệm cận với thông chuẩn quốc tế, nhưng UBCK sẽ phải cân nhắc bài toán nên hay không nên triển khai T+0 trong bối cảnh này. Không loại trừ khả năng UBCK sẽ chưa triển khai giải pháp T+0 nếu các CTCK không có được tiếng nói thống nhất, đồng thuận triển khai giải pháp mới này.
Liệu UBCK có “hạ tiêu chuẩn” để nhiều CTCK cùng được triển khai T+0? Ý tưởng này cũng đã được một số thành viên kiến nghị, tuy nhiên, UBCK vì an toàn hệ thống, an toàn thị trường, chắc chắn sẽ không dễ dàng nhân nhượng các CTCK yếu.
Vậy là không phải ý tưởng cải cách nào, dù là tốt, mang lại lợi ích cho nhà đầu tư và nhiều thành viên thị trường, cũng có thể được quyết một cách nhanh chóng. T+0 chỉ là một ví dụ, sắp tới đây sẽ là nhiều giải pháp, sản phẩm mới khác.
Thế mới thấy, để hiện thực hóa các ý tưởng cải cách, bên cạnh sự đồng thuận của các thành viên thị trường, rất cần bản lĩnh của nhà quản lý.
Như kinh nghiệm của cựu Thủ tướng Anh Tony Blair khi chia sẻ bài học về thực hiện các cải cách kinh tế ở Anh: “cải cách bao giờ cũng có chống đối, nhưng quan trọng là phải biết cách vượt qua. Một cải cách mà không có phản đối, la hét, thì cần xem lại, vì như thế chưa chắc đã là cải cách...”!
