Indonesia có thế mạnh về ngành công nghiệp niken khi sở hữu trữ lượng niken lớn nhất thế giới và đã sản xuất khoảng 40% nguồn cung kim loại của thế giới trong năm ngoái, kim loại này được sử dụng để sản xuất thép không gỉ và cũng rất quan trọng để sản xuất pin ô tô điện.
Với khoảng một nửa số hoạt động khai thác niken không có lãi ở mức giá gần đây, các lãnh đạo của các công ty khai thác lớn nhất tuần trước đã đưa ra cảnh báo rằng có rất ít triển vọng phục hồi.
Vị thế của Indonesia thậm chí còn đang trở nên thống trị hơn nữa. CEO của Eramet - một công ty khai thác mỏ của Pháp cho biết, các nhà cung cấp niken chi phí thấp của Indonesia có thể quét sạch các đối thủ trong vài năm tới.
Theo Christel Bories, CEO của Eramet, Indonesia có thể chiếm hơn 75% nguồn cung loại niken nguyên chất nhất trong 5 năm tới.
“Các mỏ không cạnh tranh ở nơi khác sẽ đóng cửa… Tôi không chắc sẽ có nhiều chính phủ quyết định trợ cấp sản xuất lớn với nhiều tiền chỉ để cạnh tranh với sản xuất của Indonesia”, ông cho biết.
Hoạt động của Eramet tại hòn đảo New Caledonia (Pháp) đang thua lỗ và ông Bories đang cảnh báo hòn đảo nên chuẩn bị cho ngành công nghiệp niken đang bị thu hẹp.
Dự đoán của ông cũng cùng quan điểm với các CEO khai thác mỏ khác, như giám đốc điều hành BHP Mike Henry đã cảnh báo rằng sự giúp đỡ từ chính phủ Úc “có thể là không đủ” để cứu hoạt động khai thác niken của công ty khai thác niken ở Tây Úc.
Duncan Wanblad, Giám đốc điều hành của Anglo American cho biết: “Có một thách thức cơ cấu nghiêm trọng do niken của Indonesia gây ra… Có vẻ như họ sẽ không sớm bỏ cuộc”.
Công ty khai thác mỏ khổng lồ Glencore đã thông báo vào giữa tháng 2 rằng họ có kế hoạch bán cổ phần của mình tại một nhà máy chế biến và khai thác niken đang thua lỗ ở New Caledonia. Một công ty được Glencore hậu thuẫn cũng cho biết, họ cần nhiều tiền hơn để khởi động lại dự án niken ở Brazil.
Theo truyền thống, niken được chia thành hai loại: loại thấp để sản xuất thép không gỉ và loại cao cấp để sản xuất pin. Sự mở rộng mạnh mẽ của sản xuất cấp thấp ở Indonesia đã dẫn đến tình trạng dư thừa, và điều quan trọng là những đổi mới trong chế biến đã cho phép lượng dư thừa đó được tinh chế thành sản phẩm chất lượng cao.
 |
Thị trường niken được dự báo thặng dư trong những năm tới |
Thị trường hàng hóa luôn dễ bị ảnh hưởng bởi những biến động mang tính chu kỳ, đặc biệt là khi sự mất cân bằng cung cầu đột ngột bị tác động bởi những biến động hoặc suy thoái vĩ mô rộng hơn. Nhưng những gì đang xảy ra với niken hiện tại lại khác, khi toàn bộ ngành đang trải qua một sự thay đổi cơ cấu khiến các dự báo và mô hình bị đảo ngược.
Tình trạng dư cung kim loại do nguồn cung tăng vọt từ Indonesia đã góp phần khiến giá niken sụt giảm. Các công ty khai thác đã đóng cửa 6 dự án niken ở Úc trong năm qua. Theo Sàn giao dịch kim loại Luân Đôn, niken hiện đang giao dịch ở mức trên 17.000 USD/tấn, giảm từ mức 42.000 USD/tấn vào đầu năm 2022. Theo Macquarie, ở mức 18.000 USD/tấn thì 35% sản lượng niken là không có lãi, trong khi ở mức 15.000 USD/tấn thì con số này tăng lên 75%.
Indonesia đã cấm xuất khẩu quặng niken vào tháng 1/2020 nhằm khuyến khích chế biến trong nước và tăng cường năng lực hạ nguồn. Điều đó lại dẫn đến sự gia tăng đầu tư, đặc biệt là từ các công ty Trung Quốc xây dựng các nhà máy luyện kim địa phương. Theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ, khối lượng sản xuất niken của Indonesia đã tăng hơn 50% vào năm 2022.
Tuy nhiên, cũng có thể có những thay đổi về phía cầu. Cuộc khủng hoảng bất động sản đang diễn ra ở Trung Quốc có thể làm giảm nhu cầu đối với thép không gỉ, loại thép sử dụng niken.
Ngoài ra, việc thay đổi thị hiếu trên thị trường xe điện có thể ảnh hưởng đến giá niken. Niken là vật liệu chính trong một số pin xe điện. Tuy nhiên, các nhà cung cấp lớn như BYD và CATL đang chuyển sang sử dụng pin lithium-iron-phosphate (LFP) rẻ hơn và không cần niken.
Mặt khác, sự mở rộng nhanh chóng của Indonesia đã vấp phải sự chỉ trích. Phần lớn sản lượng đến từ năng lượng chạy bằng than, mang lại lượng khí thải trên mỗi tấn cao hơn so với các nhà sản xuất đối thủ và sự mở rộng nhanh chóng của nó đang làm xói mòn các khu rừng nhiệt đới.
Với rất ít triển vọng phục hồi trong thời gian ngắn, các công ty khai thác phương Tây đang đặt kỳ vọng vào viện trợ của chính phủ và thúc đẩy khách hàng - chẳng hạn như các nhà sản xuất ô tô - yêu cầu niken “xanh hơn” trong tương lai và sẵn sàng trả nhiều tiền hơn cho nó.
