Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) và Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) vẫn đang tăng lãi suất và các nhà hoạch định chính sách cũng thể hiện sự không chắc chắn xung quanh các dự báo của họ và rủi ro mà họ có thể phải tăng lãi suất hơn dự kiến.
Nhưng thị trường hầu hết đang cảm thấy rằng, các ngân hàng trung ương đang tiến gần đến mức lãi suất cao nhất cho đợt thắt chặt chính sách tiền tệ này, trong khi vẫn giữ vững các dự báo rằng lạm phát sẽ chậm lại đều đặn trong một hoặc hai năm tới mà không ảnh hưởng lớn đến hoạt động kinh tế.
Quan điểm đó bị các nhà hoạch định chính sách và nhà phân tích hàng đầu toàn cầu hoài nghi. Trong một thế giới mà tình trạng thiếu lao động dai dẳng, nguồn cung toàn cầu bị chia cắt và thị trường tài chính chao đảo có thể buộc phải lựa chọn giữa lạm phát cao hơn và kéo dài hơn, hay suy thoái sâu để khắc phục lạm phát.
Trong nền kinh tế toàn cầu bị phân mảnh hơn sau đại dịch Covid-19, "chúng ta sẽ bị ảnh hưởng bởi nhiều cú sốc nguồn cung hơn và chính sách tiền tệ phải đối mặt với sự đánh đổi nghiêm trọng hơn nhiều", Gita Gopinath, Phó tổng giám đốc của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho biết trong cuộc họp mùa xuân của IMF và Ngân hàng Thế giới (WB) tại Washington vào tuần trước.
 |
Tỷ lệ lạm phát ở châu Âu, Mỹ và Anh |
Chậm lại hay suy thoái
Lập luận rằng lần này sẽ khác chủ yếu dựa trên kỳ vọng chung rằng lạm phát trong thế giới hậu đại dịch sẽ diễn biến giống như trước đây, với lạm phát nhẹ nhàng, neo ở mức thấp hơn thay vì cao hơn và ít cần đến tăng trưởng kinh tế suy giảm hoặc tỷ lệ thất nghiệp gia tăng để kiểm soát nó.
Có quan điểm cho rằng, lạm phát là sản phẩm của quá trình điều chỉnh liên tục trước cú sốc ngàn năm có một của đại dịch và áp lực gia tăng đối với giá cả hàng hóa từ chính sách tiền tệ sau xung đột Nga-Ukraine.
Lãi suất đang tăng lên để kiểm soát nhu cầu đủ để giảm bớt áp lực về giá cả và kiểm soát kỳ vọng lạm phát của công chúng khi những biến dạng đó qua đi và xu hướng lạm phát trước đó xuất hiện trở lại.
Đáng chú ý, sau một trong những đòn giáng mạnh nhất vào nền kinh tế toàn cầu là căng thẳng địa chính trị gia tăng và cuộc chiến vẫn chưa được giải quyết ở châu Âu, ước tính trung bình của các nhà hoạch định chính sách của Fed về lãi suất dài hạn phù hợp với lạm phát ổn định vẫn ở mức 2,5%.
Trong số các ngân hàng trung ương lớn là Fed, ECB và BoE, chỉ có BoE đang dự báo một cuộc suy thoái là cần thiết để làm chậm lạm phát. ECB kỳ vọng sẽ giành chiến thắng trong cuộc chiến lạm phát mà tỷ lệ thất nghiệp không thay đổi. Các quan chức Fed đã dự báo tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng khiêm tốn lên 4,5% trong năm nay từ mức thấp gần như lịch sử là 3,5% và tăng trưởng kinh tế chậm nhưng vẫn tiếp tục.
Trong khi đó, các nhà hoạch định chính sách của Fed vào tháng trước đã chỉ ra rằng việc tăng lãi suất thêm 25 điểm cơ bản tại cuộc họp ngày 3/5 sẽ nâng lãi suất chính sách lên khoảng 5% -5,25% và có thể là lần tăng cuối cùng của chu kỳ thắt chặt này.
BoE và ECB có thể sẽ tiếp tục tạm dừng tăng lãi suất, nhưng việc Fed tạm dừng sẽ gửi một tín hiệu mạnh mẽ rằng kỷ nguyên thắt chặt đồng bộ đã kết thúc, với việc các ngân hàng trung ương bắt đầu mô hình nắm giữ để chờ tác động của các điều kiện tài chính thắt chặt hơn và bình thường hóa nền kinh tế được cảm nhận về giá cả.
Cho đến khi thị trường lao động bớt nóng
Đã có một số đợt giảm lạm phát đáng chú ý trên khắp châu Âu và Mỹ. Tuy nhiên, chúng được thúc đẩy bởi các yếu tố dễ biến động nhất - đặc biệt là chi phí năng lượng - trong khi lạm phát cơ bản, đặc biệt là trong các ngành sử dụng nhiều lao động nhất lại biến động chậm hơn.
Trong khi kỳ vọng cốt lõi của ECB là giảm lợi nhuận, cải thiện chuỗi cung ứng và giảm giá năng lượng để giảm lạm phát, một số quan chức lo ngại rằng điều đó là không đủ trong một thế giới khan hiếm lao động.
Chủ tịch Bundesbank Joachim Nagel đã cảnh báo vào tuần trước: “Không có gì chắc chắn là chúng ta sẽ quay trở lại ổn định giá cả trong trung hạn”.
Martins Kazaks, giám đốc ngân hàng trung ương Latvia cho biết, nguy cơ suy thoái kinh tế vẫn "không hề nhỏ" với một loạt yếu tố vẫn gây áp lực lên giá cả.
“Tỷ suất lợi nhuận của công ty vẫn ở mức cao, áp lực tiền lương rất lớn và thị trường lao động bị thắt chặt. Tất cả những điểm này cho thấy rằng lạm phát vẫn tồn tại tương đối mạnh và lãi suất vẫn cần phải tăng lên”, ông cho biết.
Đối với Fed, các nhà hoạch định chính sách đã đưa ra những ý tưởng khác nhau về các lực lượng sẽ làm giảm lạm phát khi lãi suất cao từ từ hạ nhiệt nhu cầu.
