Một cuộc khủng hoảng vòng xoáy của các dự án bị đình trệ đã làm giảm sút niềm tin của hàng trăm nghìn người mua nhà, gây ra một cuộc tẩy chay các khoản thanh toán thế chấp trên hơn 90 thành phố và cảnh báo về những rủi ro hệ thống rộng lớn hơn. Câu hỏi lớn bây giờ là liệu cuộc khủng hoảng này sẽ phá hủy hệ thống ngân hàng trị giá 56 nghìn tỷ USD của Trung Quốc đến mức nào.
Trong trường hợp xấu nhất, S&P Global Ratings ước tính rằng 2.400 tỷ nhân dân tệ (356 tỷ USD), tương đương 6,4% các khoản cho vay thế chấp đang gặp rủi ro, trong khi Deutsche Bank AG đang cảnh báo rằng ít nhất 7% các khoản cho vay mua nhà đang gặp nguy hiểm. Cho đến nay, các ngân hàng niêm yết đã báo cáo chỉ 2,1 tỷ nhân dân tệ (311 triệu USD) trong các khoản thanh toán thế chấp quá hạn do bị ảnh hưởng trực tiếp bởi các cuộc tẩy chay.
Zhiwu Chen, giáo sư tài chính tại Trường Kinh doanh Đại học Hồng Kông cho biết: “Các ngân hàng đang bị mắc kẹt. Nếu họ không giúp các nhà phát triển hoàn thành dự án, họ sẽ mất nhiều hơn thế. Nếu họ làm vậy, điều đó tất nhiên sẽ khiến chính phủ hài lòng, nhưng họ càng làm tăng thêm khả năng tiếp xúc với các dự án bất động sản bị trì hoãn”.
Trong bối cảnh đối mặt với những trở ngại từ tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm lại, sự gián đoạn của Covid và tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên cao kỷ lục, Bắc Kinh đang đặt vấn đề ổn định tài chính và xã hội lên hàng đầu. Những nỗ lực đã được dự tính cho đến nay bao gồm thời gian ân hạn thanh toán các khoản vay thế chấp và một quỹ được ngân hàng trung ương hỗ trợ để cho vay hỗ trợ tài chính cho các nhà phát triển. Dù bằng cách nào, các ngân hàng dự kiến sẽ đóng một vai trò tích cực trong một gói cứu trợ có sự phối hợp của nhà nước.
Mức độ tiếp xúc của các ngân hàng Trung Quốc đối với lĩnh vực bất động sản cao nhất so với bất kỳ ngành nào khác. Theo dữ liệu từ Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC), có 39.000 tỷ nhân dân tệ (5.778 tỷ USD) là các khoản cho vay thế chấp chưa thanh toán và 13.000 tỷ nhân dân tệ (1.926 tỷ USD) cho các nhà phát triển vay vào cuối tháng 3.
 |
Dữ liệu các khoản cho vay thế chấp và các khoản vay của các nhà phát triển bất động sản |
Giám đốc điều hành Gabriel Wildau của Teneo Holdings cho biết, thị trường bất động sản là “nền tảng cuối cùng” cho sự ổn định tài chính ở Trung Quốc.
Khi các nhà chức trách thực hiện những động thái để kiểm soát rủi ro, những ngân hàng có mức độ rủi ro cao có thể bị giám sát chặt chẽ hơn. Các khoản cho vay thế chấp chiếm khoảng 34% tổng số khoản vay tại Ngân hàng Tiết kiệm Bưu điện Trung Quốc (PSBC) và Ngân hàng Xây dựng Trung Quốc (CCB) vào cuối năm 2021, trên mức giới hạn quy định 32,5% đối với các ngân hàng lớn nhất.
Theo nhà phân tích Lucia Kwong của Deutsche Bank, khoảng 7% dư nợ cho vay thế chấp có thể bị ảnh hưởng nếu tình trạng vỡ nợ lan rộng. Ước tính đó có thể vẫn còn thận trọng do khả năng tiếp cận thông tin hạn chế về các dự án chưa hoàn thành.
 |
Dữ liệu nợ xấu và tăng trưởng GDP |
Trong khi đó, các khoản nợ xấu đã lên tới 2.900 tỷ nhân dân tệ (430 tỷ USD) vào cuối tháng 3 sắp đạt kỷ lục mới và gây căng thẳng hơn nữa cho một nền kinh tế đang mở rộng với tốc độ chậm nhất kể từ khi bùng phát Covid.
Trong khi tỷ lệ Tổng nợ/GDP của Trung Quốc được dự báo sẽ tăng lên mức kỷ lục mới trong năm nay, người tiêu dùng đã không muốn sử dụng nhiều đòn bẩy hơn. Điều đó đã làm dấy lên một cuộc tranh luận về nguy cơ Trung Quốc rơi vào “suy thoái bảng cân đối kế toán”, với việc các hộ gia đình và công ty cắt giảm chi tiêu và đầu tư.
 |
Tỷ lệ các khoản nợ/GDP |
Tăng trưởng thu nhập khả dụng đang chậm lại, càng làm ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của người mua nhà. Sự suy yếu về giá nhà của Trung Quốc đã lan rộng đến 48 trong số 70 thành phố lớn vào tháng 6, tăng so với mức chỉ 20 thành phố trong tháng 1.
S&P Global dự báo, doanh số bán nhà có thể giảm tới 33% trong năm nay trong bối cảnh tẩy chay các khoản cho vay thế chấp, tiếp tục siết chặt thanh khoản của các chủ đầu tư đang gặp khó khăn và dẫn đến nhiều vụ vỡ nợ hơn.
Theo Teneo, khoảng 28 trong số 100 nhà phát triển bất động sản hàng đầu đã không trả được nợ trái phiếu hoặc thương lượng gia hạn nợ với các chủ nợ trong năm qua.
