Sáng 30/5, Quốc hội bước vào tuần làm việc thứ hai với nội dung làm việc ngày đầu tiên là bàn về kết quả giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành” (1/1/2019).
Hà Nội vừa trải qua cơn mưa lớn chiều 29/5 gây ngập úng, ùn tắc cục bộ ở nhiều nơi; do đó vấn đề quy hoạch để chống ngập cho các đô thị được dư luận đặc biệt quan tâm.
Bên hành lang Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà đã có những chia sẻ với báo chí về nội dung này.
Nâng cao năng lực dự báo trong công tác quy hoạch
Theo Bộ trưởng, thời tiết hiện nay có biến đổi bất thường do nhiệt độ Trái đất nóng lên làm biến đổi khí hậu. Không chỉ Việt Nam mà cả các nước có hạ tầng phát triển như Mỹ, châu Âu cũng phải đối mặt với câu chuyện bất thường của thời tiết, đặc biệt khi nó tập trung vào một thời điểm thì không có hạ tầng nào chịu đựng được.
"Chúng ta cần phân biệt, vấn đề dị thường thời tiết (ví dụ như mưa lớn cực đoan) và vấn đề đầu tư hạ tầng thiếu đồng bộ, thiếu tầm nhìn là khác nhau", ông Hà nói.
Khi được hỏi, trận mưa lớn chiều 29/5 khiến nhiều tuyến phố Hà Nội ngập nặng, vấn đề ngập úng cũng hay xảy ra ở TP Hồ Chí Minh, cần nhìn nhận thế nào về câu chuyện này, Bộ trưởng Hà nói rằng phải nhìn lại toàn bộ hạ tầng ở các đô thị hiện nay và xem lại công tác dự báo.
Mỗi đô thị mang đặc trưng về địa hình khác nhau, do đó khi thiết kế các đô thị, quan trọng nhất là phải dự báo được khí hậu thời tiết của đô thị ấy, trong mối liên hệ với số lượng dân cư sử dụng đô thị.
Theo ông Hà, nếu dự báo được mức độ cực đoan của khí hậu, ở tầm dài hạn với quy mô của thành phố, dự báo đó sẽ như một huyết mạch của cơ thể con người thì mới giải quyết được vấn đề. Thông tin dự báo đó sẽ là cơ sở để quy hoạch các hệ thống thu, thoát nước mưa, xử lý nước thải..., tất cả phải đồng bộ trên cơ sở tính toán mật độ dân cư và năng lực hạ tầng.
 |
Trận mưa to chiều 29/5 khiến nhiều tuyến phố ở Hà Nội bị ngập úng |
"Thậm chí, phải dự báo được cả những hiện tượng thời tiết không phải xảy ra hàng năm mà có thể 20, 30, 50 năm mới xảy ra một lần", Tư lệnh ngành Tài nguyên và Môi trường nhấn mạnh.
Bộ trưởng nhấn mạnh thêm, năng lực và công tác dự báo của chúng ta hoàn toàn đáp ứng được. Khi dự báo cần tính đến lưu lượng mưa trong một đơn vị thời gian, tính toán được trên một m2 đô thị sẽ có lượng mưa thế nào. Thậm chí nếu làm tiếp bài toán mô hình về khả năng công suất hệ thống tiêu thoát nước thì có thể dự báo các cấp độ ngập. Đây là điều hướng tới của cơ quan khí tượng thủy văn.
Phải tính đến hệ thống thoát nước ngầm
Để giải quyết bài toán chống ngập cho đô thị, Bộ trưởng Trần Hồng Hà lưu ý, phải tính toán đến độ cao của các khu vực để thiết kế hệ thống thoát nước ngầm để làm sao theo thời gian đô thị phát triển hơn, khu vực đó vẫn tự động thoát được nước.
Đối với những khu vực không tự thoát được nước thì phải sử dụng máy móc thiết bị, nhưng điều đó phải hạn chế.
Trong trường hợp thời tiết cực đoan thì phải tính toán thiết kế hệ thống trữ nước. Hiện nay Nhật Bản có khu vực bố trí những đường ngầm có các hầm chứa nước lớn, vừa là nơi thoát nước vừa có thể sử dụng để tưới cây khi hạn hán. Chúng ta cũng có thể làm như họ, thiết kế một hệ thống hầm trữ nước dưới đường giao thông, khi nào nước ngập ở những nơi xung yếu thì điều chỉnh van hệ thống để đưa nước vào các hầm chứa ngầm.
"Đó là giải pháp mà các nước làm, tất nhiên chi phí đắt đỏ, nhưng đó là giải pháp quy hoạch có tầm nhìn, thiết kế và đầu tư hạ tầng phải đồng bộ", ông Hà nêu quan điểm.
Đây chính là giải pháp kỹ thuật mang tính chủ động. Khi lũ lụt có khu vực để chứa nước như: cánh đồng, sân vận động, có thể là các bể chứa nước để tạm thời không tạo ra sự ngập lụt, tác động vào những nơi xung yếu gây thiệt hại về tài sản cho con người.
Ngoài ra, Bộ trưởng Hà cũng lưu ý, tính toán hạ tầng tiêu thoát nước phải tính toán bao gồm. cả lượng nước con người sử dụng. Như vậy, phải tính toán đồng bộ cơ sở hạ tầng, số lượng người dân, nước thải cộng với nước mưa. Phải tính toán trong một giai đoạn đủ dài với nguyên tắc dân số đông lên, hạ tầng phải đáp ứng được.
Cuối cùng, Bộ trưởng khuyến nghị, Hà Nội và các đô thị cần nghiên cứu một cách kỹ càng, tiếp cận vấn đề khi thiết kế đô thị để làm sao đô thị đó là đô thị thông minh, chống chịu được các hiện tượng thời tiết cực đoan. Còn những biện pháp ứng phó tại chỗ như khi đã ngập rồi thì phải sử dụng các máy bơm để thoát nước, chỉ nên coi là giải pháp mang tính trù bị bắt buộc.
"Cần có dự án tiếp cận một cách tổng thể, xuất phát từ dự báo, quy hoạch, tính toán để có một hạ tầng có thể chống chịu, thích ứng, phù hợp được", Bộ trưởng nói.
