Theo Bộ trưởng, nợ công vẫn trong tầm kiểm soát nhưng tốc độ tăng quá cao tới 20%/năm. Đồng thời, có nhiều khoản vay với lãi suất cao.
Cụ thể, giai đoạn 2011 – 2013, chúng ta vay 64.000 tỷ đồng với lãi suất bình quân 10,5%/năm, có món cao 13,2%/năm, món thấp 8,4%/năm. Khoản nợ này cần phải nhanh chóng tái cơ cấu lại.
Theo yêu cầu về quản lý chiến lược nợ công giai đoạn 2016 - 2020 và tầm nhìn 2030, thì nợ công không quá 65% GPD, nợ Chính phủ không quá 55% và nợ nước ngoài không quá 50%. Trong đó, nợ công năm 2011 là 50%; năm 2012 là 50,8%; năm 2013 là 54,5%; 2014 là 59,6% và 2015 là 61,3%.
Đối chiếu 6 chỉ tiêu đánh giá an toàn nợ công (nợ công/GDP; nợ CP/GDP; nợ nước ngoài/GDP; bù đắp bội chi; trái phiếu chính phủ và nghĩa vụ nợ Chính phủ trực tiếp so với thu ngân sách), có 5 chỉ tiêu đạt theo yêu cầu, và chỉ có 1 chỉ tiêu không đạt đó là bù đắp bội chi khi vượt mục tiêu đặt ra là 5%.
Giải thích vì sao nợ công tăng nhanh, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho rằng đó là do ảnh hưởng khủng kinh tế toàn cầu, nên kinh tế nước ta tăng trưởng chậm lại; giá dầu thô thế giới giảm mạnh, trong điều kiện miễn, giãn giảm thuế để nuôi dưỡng nguồn thu, tiến hành tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước và ngân hàng thương mại, cắt giảm thuế quan theo lộ trình quốc tế cũng làm giảm thu ngân sách. Tỷ lệ tăng thu giai đoạn 2006-2010 là 20,8%/năm nhưng giai đoạn 2011 – 2015 giảm xuống còn 9,5%/năm.
"Giai đoạn 2011 – 2013, chúng ta vay 64.000 tỷ đồng với lãi suất bình quân 10,5%/năm, có món cao 13,2%/năm, món thấp 8,4%/năm. Khoản nợ này cần phải nhanh chóng tái cơ cấu lại" - Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng.
Biến động tỷ giá và kế hoạch phát hành bổ sung trái phiếu chính phủ thêm 170.000 tỷ đồng, tăng gấp 3 lần cũng gây áp lực lớn nợ công.
“Hiện nay, nợ công đã từng bước được cơ cấu lại, vay trong nước từ 39% trong tổng số nợ công 2011 tăng lên 57,1% trong 2015, vay nước ngoài giảm đi”, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nói.
Có những thời điểm khó khăn trong huy động vốn để bù đắp bội chi và trái phiếu chính phủ. Giai đoạn 2011 – 2013 vay 64.000 tỷ đồng, lãi suất bình quân 10,5%/năm, có món cao 13,2%/năm, món thấp 8,4%/năm, nên phải nhanh chóng tái cơ cấu khoản nợ này, phải có giải pháp mềm dẻo để đảm bảo an toàn nợ công, như phát hành trái phiếu quốc tế.
Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết đã đề nghị Chính phủ ban hành Chỉ thị 02 về tăng cường quản lý nợ công, tổng kết đánh giá lại nợ công, chiến lược nợ công và Luật nợ công; cần thiết sẽ kiến nghị Quốc hội sửa luật trong thời gian tới.
Quản lý chặt chẽ nợ công, nhất là khoản vay mới, kiêm quyết nợ công chỉ sử dụng cho đầu tư phát triển, xây dựng công trình hạ tầng quan trọng thiết yếu. Tăng kiểm tra kiểm soát sử dụng vốn vay, đảm bảo chất lượng công trình.
Từng bước cơ cấu lại nợ công theo hướng tăng tỷ trọng vay dài hạn, tăng vay trong nước, đẩy mạnh triển khai nghiệp vụ quản lý và xử lý rủi ro, tăng tính thanh khoản và thúc đẩy phát triển thị trường trái phiếu Chính phủ. Quản lý chặt chẽ các khoản vay có bảo lãnh, theo hướng siết chặt bảo lãnh, không mở thêm và chọn lọc mục tiêu để ưu tiên.
Đồng thời, cho vay lại theo hướng tăng dần tỷ lệ cho vay lại, tăng cường trách nhiệm của địa phương trong quản lý sử dụng vốn vay và công trình. Rà soát thể chế văn bản pháp luật có liên quan đến nợ công. Về ngân sách tiếp tục thực hành tiết kiệm chống lãng phí là khâu quan trọng mà Quốc hội quan tâm,
Xây dựng kế hoạch phát hành trái phiếu trung hạn và kế hoạch vay trả nợ, trên tinh thần dự báo chỉ tiêu kinh tế xã hội tăng trưởng 6,5%, lạm phát k quá 5%, bội chi không quá 5% và trái phiếu Chính phủ là 280.000 và giải ngân ODA 250.000 tỷ. Nợ công năm 2020 chỉ còn 58%, đỉnh nợ năm 2017 là 63%.
Cổ phần hóa: Không nóng vội được
Về cổ phần hóa và tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, Bộ trưởng Tài chính cho biết Bộ đã cơ bản đồng bộ hệ thống văn bản liên quan. Các vướng mắc để thúc đẩy quá trình cổ phần hóa đã cơ bản được tháo gỡ về mặt chính sách.
Giai đoạn 5 năm 2011-2015, có 408/538 doanh nghiệp cổ phần hóa, việc thoái vốn làm ở rất nhiều doanh nghiệp nhưng quy mô thấp. Giá trị phần vốn nhà nước ở DN mới bán được 2,1% trong năm 2015. Từ 2010 đến nay mới chỉ bán được 5%.
“Tình hình rất sốt ruột nhưng không nóng vội được”, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nói và cho biết.
"Trong điều kiện thị trường tài chính chưa phát triển, bán không cẩn thận dễ gây thiệt hại cho nhà nước. Việc đẩy tiến độ là cần thiết nhưng phải cẩn trọng, từng bước”.
