Việt Nam dường như là quốc gia được hưởng lợi nhiều nhất trong Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), khi ước tính có tới 18.000 thuế quan các loại sẽ được gỡ bỏ tại 12 quốc gia thành viên.
Trong một thập kỷ tới, GDP của Việt Nam có thể tăng trưởng tới 11% (36 tỷ USD), nhờ thành quả từ hiệp định kinh tế lớn này. Xuất khẩu của Việt Nam có thể tăng tới 28% trong một thập kỷ, khi các tập đoàn lớn trên thế giới chuyển các nhà máy sản xuất của mình tới quốc gia Đông Nam Á này.
Dưới đây là những gì các nhà phân tích và chuyên gia kinh tế nói về tiềm năng tăng trưởng cũng như những thử thách mà Việt Nam phải đối mặt khi TPP đi vào thực tế.
Việt Nam đóng vai trò quan trọng như thế nào đối với hiệp định này?
Việt Nam là một đối tác quan trọng trong chiến lược chuyển hướng sang châu Á của Tổng thống Barack Obama. Mối quan hệ kinh tế và chính trị giữa 2 quốc gia đã thân thiết hơn, sau 40 năm kể từ khi chiến tranh chấm dứt.
Với các nước trong khu vực Đông Nam Á, Mỹ đang mong đợi các quốc gia này ít có sự phụ thuộc vào Trung Quốc.
Các đối tác thương mại lớn của Việt Nam năm 2014
Việc giảm thiểu các quy định đối với hàng hóa nhập khẩu tại Mỹ và Nhật Bản sẽ tạo ra lợi thế rất lớn cho các nhà sản xuất tại Việt Nam, đặc biệt là khi Việt Nam đang có lợi thế chi phí lao động rẻ hơn so với người hàng xóm Trung Quốc.
Trong 10 năm tới, lĩnh vực xuất khẩu đồ may mặc và da giày của Việt Nam có thể tăng tới 50%, theo Eurasia Group. Ngành công nghiệp thủy sản của Việt Nam cũng sẽ được hưởng lợi nhờ việc hạ các loại thuế nhập khẩu đối với tôm, mực, cá hồi…, hiện tại đang ở mức trung bình từ 6,4% - 7,2%.
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn đối mặt với khó khăn từ quy định nguồn gốc của nguyên liệu, khiến hạn chế lợi ích đối với các mặt hàng như quần áo và sợi dệt.
TPP có ý nghĩa như thế nào đối với các công ty nước ngoài tại Việt Nam?
Việc gỡ bỏ một số rào cản thuế quan đối với các sản phẩm tại Việt Nam có thể thúc đẩy một làn sóng đầu tư từ các công ty nước ngoài. Các công ty như Texhong Textile Group Ltd, Shenzhou International Group Holdings Ltd và Pacific Textiles Holdings Ltd đang thiết lập các cơ sở mới tại Việt Nam nhằm hưởng lợi từ hiệp định thương mại này.
TPP có ý nghĩa như thế nào đối với các nhà đầu tư tại Việt Nam?
Việc hoàn tất đàm phán TPP được kỳ vọng sẽ là trợ lực thúc đẩy trong ngắn hạn đối với TTCK. VNIndex đã tăng 3% trong tuần này, khi các nhà đầu tư nước ngoài mạnh tay mua vào cổ phiếu của các ngành như logistic, thủy sản, may mặc.
Trong tuần này, các nhà đầu tư nước ngoài đã mua vào 41,8 triệu USD cổ phiếu Việt Nam, sau khi bán ra mạnh cổ phiếu Việt Nam trong tháng trước. Nguồn vốn FDI cũng được kỳ vọng sẽ chảy mạnh vào các lĩnh vực được hưởng lợi từ TPP.
Lĩnh vực nào của Việt Nam dễ bị tổn thương dưới hiệp định TPP?
Lĩnh vực nông nghiệp của Việt Nam, đặc biệt là chăn nuôi, được dự đoán sẽ phải vật lộn để cạnh tranh với làn sóng các công ty quốc tế đổ bộ vào thị trường.
Việc gỡ bỏ một số loại thuế đối với các sản phẩm thuốc từ mức trung bình hiện tại vào khoảng 2,5% cũng sẽ dẫn tới sự cạnh tranh lớn giữa các công ty dược phẩm Việt Nam và nước ngoài.
TPP đồng thời cũng nâng cao sự bảo hộ đối với quyền sở hữu trí tuệ, hạn chế các công ty Việt Nam tiếp cận với các sản phẩm mới cũng như khả năng sản xuất các loại thuốc của các công ty Việt.
TPP liệu có ảnh hưởng tới các chính sách kinh tế của chính phủ Việt Nam?
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã kêu gọi tái cấu trúc lĩnh vực nông nghiệp tại Việt Nam nhằm giúp lĩnh vực này trở nên hoàn thiện hơn trong môi trường đa quốc gia.
TPP đồng thời cũng tạo nên áp lực cải cách đối với các công ty nhà nước, buộc những thể chế này phải cải tổ.
Việt Nam đối mặt với nguy cơ gì nếu TPP sụp đổ?
TPP vẫn cần có sự chấp thuận của Quốc hội 12 quốc gia thành viên. Sự sụp đổ của TPP vẫn có thể xảy ra, điều này sẽ khiến Việt Nam khó thắt chặt mối quan hệ kinh tế hơn với Mỹ và ngăn cản nỗ lực tạo ảnh hưởng lên châu Á của Mỹ.
Việt Nam, vốn đã thành công trong việc đàm phán các hiệp định thương mại với Liên minh châu Âu và Hàn Quốc đầu năm nay, sẽ tiếp tục tìm kiếm các đối tác thương mại khác nhằm cân bằng hơn mối quan hệ kinh tế với Trung Quốc.
Nếu TPP thất bại, nền kinh tế Việt Nam có thể lại chịu ảnh hưởng lớn từ Trung Quốc.
