Theo Bloomberg, trên lý thuyết, Việt Nam là ứng cử viên hàng đầu để gia nhập hàng ngũ các thị trường mới nổi: nền kinh tế nằm trong số những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất ở Đông Nam Á, được công nhận là trung tâm sản xuất toàn cầu và thị trường chứng khoán đã ghi nhận mức tăng trưởng hai con số 3 năm trong vòng 5 năm vừa qua. Tuy nhiên, các nhà đầu tư nước ngoài đang lưỡng lự trước nhu cầu phải có tài khoản được ký quỹ đầy đủ ở trong nước trước khi họ có thể bắt đầu giao dịch.
Ruchir Desai, nhà quản lý quỹ tại Asia Frontier Capital Ltd. cho biết: “Đối với quyết định nâng hạng từ FTSE Russell, về cơ bản, Việt Nam cần loại bỏ yêu cầu các quỹ chỉ được đầu tư bằng tiền mặt đã có trong nước. Với khả năng tạo ra mức tăng trưởng GDP trên 6% trong 3-5 năm tới cùng với chính trị và kinh tế vĩ mô ổn định, Việt Nam có lợi thế hơn một số nền kinh tế khác trong khu vực”.
Cuộc đánh giá FTSE tiếp theo diễn ra vào ngày 27/3, mặc dù FTSE sẽ thường thông báo những thay đổi vào tháng 9. Việt Nam đã được đưa vào danh sách theo dõi để nâng hạng từ thị trường cận biên kể từ năm 2018.
 |
| Vốn hoá thị trường chứng khoán của Việt Nam hiện đã lớn hơn thị trường chứng khoán Philippines |
Nếu Việt Nam được nâng hạng, Việt Nam sẽ cùng với Indonesia, Thái Lan, Malaysia và Philippines từ khu vực Đông Nam Á tham gia nhóm thị trường mới nổi nâng cao và mới nổi thứ cấp của FTSE. Vốn hoá thị trường chứng khoán của Việt Nam hiện đã lớn hơn thị trường chứng khoán Philippines.
“Tiến độ chậm hơn dự đoán”, FTSE cho biết vào tháng 9/2023. Việc Việt Nam thực hiện kiểm tra để đảm bảo ký quỹ trước khi giao dịch có nghĩa là Việt Nam chưa đáp ứng tiêu chí giải quyết. Quy trình mở tài khoản mới cũng là vấn đề đáng lo ngại.
Việt Nam đang thí điểm hệ thống giao dịch mới (KRX) để giải quyết vấn đề ký quỹ trước khi giao dịch và rút ngắn chu kỳ thanh toán nhưng hiện hệ thống mới vẫn chưa chính thức ra mắt.
Một trở ngại khác là giới hạn sở hữu nước ngoài. Chẳng hạn, tổng số cổ phần của các nhà đầu tư toàn cầu tại các ngân hàng niêm yết bị giới hạn ở mức 30%, trong khi ở một số công ty vốn hóa lớn thì không thể vượt quá 49%.
Vicki Chi, nhà quản lý danh mục đầu tư tại Robeco ở Hồng Kông cho biết: “Đối với nhiều khách hàng, việc mở tài khoản là một quá trình khó khăn ở Việt Nam… Một khi bắt đầu giao dịch, thị trường hoạt động chưa hiệu quả và tính thanh khoản cũng rất thấp. Chính phủ còn rất nhiều việc phải làm để hợp lý hóa quy trình này nhằm biến nơi đây trở thành một nơi thân thiện hơn với nguồn vốn quốc tế”.
FTSE cho biết, Việt Nam cần đưa ra một cơ chế hiệu quả để tạo điều kiện thuận lợi cho giao dịch giữa các nhà đầu tư nước ngoài đối với những cổ phiếu đã đạt hoặc đang tiếp cận các giới hạn đó. Đây là một vấn đề thậm chí còn lớn hơn đối với tiêu chí của MSCI.
Việt Nam đặt mục tiêu nâng mức vốn hóa thị trường chứng khoán lên 100% và 120% GDP vào năm 2025 và 2030. JPMorgan dự đoán rằng việc nâng hạng sẽ thúc đẩy dòng vốn thụ động 500 triệu USD.
 |
Chỉ số VN-Index của Việt Nam đang có hiệu quả hơn so với chỉ số MSCI Asean Index |
Theo Devendra Joshi, người đứng đầu bộ phận chiến lược vi mô tại CLSA Ltd, có những dấu hiệu cho thấy các nhà đầu tư trong nước đang chuẩn bị cho sự nâng hạng, với chỉ số VN-Index đã tăng 10% trong năm nay.
Tuy nhiên, việc nâng hạng có thể không phải là tất cả. Pakistan đã bị MSCI hạ bậc về thị trường cận biên chỉ 4 năm sau khi được nâng lên vị thế thị trường mới nổi, điều này nhấn mạnh nguy cơ dòng vốn bị đảo ngược.
Vì vậy, thông điệp có thể mang tính kép: Sự thăng tiến của thị trường mới nổi phải đối mặt với những thách thức chính và ngay cả khi điều đó đã xảy ra, vẫn cần phải thận trọng về hiệu quả hoạt động của cổ phiếu trong tương lai.
“Các nhà đầu tư có xu hướng dự đoán sự nâng hạng của thị trường trước thông báo chính thức… Khi Việt Nam đạt được nhiều cột mốc quan trọng khác nhau hướng tới thời điểm mục tiêu là tháng 7/2025, thị trường chứng khoán nước này có thể định giá cao hơn điều này trong suốt năm 2024”, các nhà phân tích của HSBC Holdings cho biết.
