Mọi ánh mắt nhà đầu tư toàn cầu đang hướng về tuần 19 - 23/9 khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) rất nhiều khả năng sẽ tăng lãi suất thêm 1% vào cuộc họp tuần này.
Đây không phải là tin tức mà nhiều nhà đầu tư mong muốn và chắc chắn không phải là điều mà nhiều người ngờ tới nếu chỉ mới cách đây hơn 3 tuần, khi thông điệp của Fed đưa ra là đưa ra lộ trình tăng lãi suất “ít dầu hâu” hơn, có nghĩa là chỉ tăng khoảng 0,75% và giảm dần biên độ trong các kỳ họp cuối năm 2022.
Thị trường chứng khoán thế giới dường như đã phản ứng tiêu cực: Chỉ số DJ đã giảm xuống dưới mốc 31.000 điểm đánh dấu chuỗi phiên giảm điểm gây lo ngại. VN-Index thì đã và đang điều chỉnh quanh khu vực 1.230 - 1.235 điểm với kịch bản sẽ tiếp tục tích lũy đi ngang với thanh khoản thấp - lo ngại về việc điều chỉnh thêm đang khiến nhà đầu tư lo lắng hơn với tuần giao dịch tới hứa hẹn nhiều biến động.
Có lẽ các nhà đầu tư cá nhân hiện nay vẫn tương đối nhầm lẫn về nhiều nguyên nhân ảnh hưởng tới thị trường chung, cũng như lo lắng về thị trường biến động hơn là quan tâm đến các cổ phiếu mình đang nắm giữ hoặc có ý định mua.
Nếu nói về những nguyên nhân tác động đến “Nhận thức của thị trường”, thì cách thức điều hành kinh tế, chính sách tài khoá, chính sách tiền tệ, câu chuyện nợ công, tăng trưởng GDP, tỷ lệ thất nghiệp… có quá nhiều biến số chi phối đến biến động lên thị trường chứng khoán trong ngắn hạn, chưa kể yếu tố tâm lý nhà đầu tư luôn khó có thể đo lường, khi mỗi nhà đầu tư sẽ hành động theo cách tư duy, cảm tính của riêng mình, dẫn đến việc thị trường chứng khoán biến động khó dự báo.
Việc Fed càng đưa ra quan điểm cứng rắn trong việc điều hành chính sách tiền tệ, thì lạm phát sẽ vẫn là câu chuyện tốn nhiều giấy mực, cũng như gây lo lắng với các nhà đầu tư. Ngay cả thị trường chứng khoán Việt Nam, mối quan hệ liên thị trường biến động cùng chiều của nhiều chỉ số chứng khoán thế giới cũng tác động đến tâm lý các nhà đầu tư, cũng như hoạt động giao dịch của khối ngoại.
Việc lo lắng quá mức về tình hình vĩ mô sẽ không phải là điều sáng suốt mà nhà đầu tư nên làm. Mà xa hơn, việc chú ý đến 1 danh mục đầu tư được chọn lọc kỹ lưỡng kể cả nhìn từ quan điểm ngắn hạn, cũng như nhìn dài vẫn quan trọng hơn cả. Nhà đầu tư cũng hoàn toàn có thể lựa chọn chỉ cầm một số cổ phiếu hạn chế với tỷ trọng được kiểm soát hơn là việc vẫn giữ 1 tỷ trọng cổ phiếu lớn hoặc hoàn toàn đứng ngoài thị trường. Nói cách khác, nhà đầu tư nên nhìn nhận luôn có rủi ro/giải thưởng cho việc quản trị rủi ro tốt và tìm ra các cơ hội tốt đi ngược xu hướng thị trường, hoặc có diễn biến giá tốt hơn so với thị trường chung. Câu trả lời thích đáng nhất đó là nhà đầu tư chỉ thành công mới có 1 lối đi riêng, dám nhìn nhận những rủi ro và dám đối mặt - không ngừng tìm kiếm những cơ hội đáp ứng những tiêu chuẩn đầu tư thận trọng nhất.
Trạng thái của thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay có thể nói là trung bình yếu nếu nhìn về diễn biến giao dịch, thanh khoản suy giảm, các chỉ số trung bình cũng đã nằm dưới các tín hiệu MA ngắn ngày - điều này phản ứng việc thị trường có thể điều chỉnh thêm (điều chỉnh có thể đi ngang hoặc biến động sideway down thêm 5 - 10 điểm cũng là hoàn toàn có thể trong tuần giao dịch tới).
Mặc dù ngưỡng hỗ trợ mạnh 1.230 - 1.235 điểm đang tương đối mong manh, nhưng việc hồi phục về ngưỡng 1.240 - 1.255 điểm vẫn có thể diễn ra. Dù vậy, kể cả tính đến kịch bản này thì các nhà đầu tư vẫn nên thận trọng hơn cả trong việc quản lý danh mục, cũng như việc giữ tỷ trọng cổ phiếu nắm giữ vừa phải để có thể đợi trong tương lai việc cơ cấu danh mục cũng sẽ dễ dàng hơn.
Với nhiều nhà đầu tư, việc tiếp tục nắm giữ các cổ phiếu thua lỗ với hy vọng về sự phục hồi nào đó trong tương lại thật sự cũng đáng lo ngại, bởi không phải cổ phiếu nào cũng phục hồi được về mức giá mua cao mà họ đã mua, chưa kể một số cổ phiếu có thể tiếp tục giảm ngay cả thị trường chứng khoán có thể phục hồi về vùng đỉnh cũ (giả sử việc VN-Index nếu có quay lại mốc 1.500 điểm).
Nên việc nhận ra mình đang sai khi đang đặt niềm tin vào một số cổ phiếu là điều rất quan trọng (để biết ranh giới giữa sai và đúng) trong ngắn hạn và dài hạn sẽ quyết định nhiều đến hiệu quả đầu tư. Tất nhiên, với các nhà đầu tư nhẫn nại, kiên định với một số cổ phiếu được lựa chọn kỹ nhóm cổ phiếu tiện ích, điện, công nghệ, bán lẻ, năng lượng… thì triển vọng kết quả kinh doanh của doanh nghiệp, việc định giá thấp hơn triển vọng với việc nắm giữ cổ phiếu 1 thời gian cũng sẽ mang lại cho các nhà đầu tư kiên trì dám đi ngược xu hướng, đi ngược suy nghĩ của đám đông nhà đầu tư đang lo lắng về một môi trường đầu tư đầy biến động – nhiều thông tin tốt xấu đan xen.
Nhà đầu tư có được những kết quả đầu tư khả quan hơn chính là người thận trọng hơn, quản trị rủi ro tốt hơn cũng như lựa chọn được các cổ phiếu triển vọng hơn là việc lo lắng về diễn biến – tình hình vĩ mô quốc tế và Việt Nam sẽ biến động “tiêu cực” như thế nào?