Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson ngày 13/3 bị sa thải. Thông tin này không chỉ khiến bản thân ông bất ngờ mà còn làm chấn động cả Washington bởi nó đến quá đường đột. Tổng thống Mỹ Donald Trump không nói chuyện trực tiếp với Ngoại trưởng Tillerson về quyết định. Ông biết mình bị sa thải qua Twitter.
Giới quan sát cho rằng việc bị sa thải này là một trong những thất bại chính trị tồi tệ nhất đối với Tillerson và quyết định của ông chấp nhận trở thành người đứng đầu Bộ Ngoại giao Mỹ là một lựa chọn sai lầm.
Tuy nhiên, theo cây bút Lauren Gensler từ Forbes, sau một năm trên cương vị ngoại trưởng Mỹ, không phải tất cả những gì ông Tillerson có đều là "mất mát". Ông cũng "được", ít nhất là về khối tài sản nắm giữ.
Đầu tiên, ông đã bán số cổ phiếu tại công ty cũ, tập đoàn dầu khí đa quốc gia ExxonMobil, ở một thời điểm tuyệt vời. Năm 2017, để tách hoàn toàn khỏi Exxon, nơi ông từng giữ cương vị giám đốc điều hành (CEO), nhằm tránh xung đột lợi ích khi gia nhập chính quyền Trump, Tillerson đã bán toàn bộ số cổ phiếu nắm giữ tại Exxon với giá 222 triệu USD. Kể từ đó tới nay, giá cổ phiếu đã giảm 10%.
Ông Tillerson sau đấy đổ số tiền thu được cho một quỹ ủy thác bị cấm đầu tư vào Exxon. Hiện chưa rõ ông Tillerson sử dụng nguồn vốn như thế nào nhưng đưa nó vào các quỹ đầu tư chỉ số có thể là một lựa chọn tốt. Thị trường chứng khoán đã tăng 21% từ lúc ông Tillerson được xác nhận là thành viên nội các hồi tháng 2 năm ngoái.
Quỹ đầu tư chỉ số là một dạng quỹ đầu tư mô phỏng chỉ số của một thị trường nào đó với mục tiêu là giúp nhà đầu tư có được lợi nhuận tương tự với chỉ số của thị trường mà họ đang kinh doanh.
Bằng cách đảm nhận một vị trí trong chính quyền, ông Tillerson còn giải thoát được số cổ phiếu ưu đãi nhận từ Exxon mỗi năm nhưng chưa được phép chuyển nhượng. 10 năm qua, cổ phiếu Exxon giảm 13% nhưng thị trường đã tăng trưởng 111%.
Khoảng 3/4 cổ phiếu của Tillerson ở Exxon chưa được phép chuyển nhượng song ông đã lập một thỏa thuận với công ty để bán chúng với giá thị trường như một phần trong gói phúc lợi thôi việc trị giá 180 triệu USD. Bên cạnh đó, ông còn bán số cổ phiếu được cấp quyền sở hữu từ trước và thu về 50 triệu USD.
Mặt khác, việc bán cổ phiếu để giải quyết những xung đột lợi ích nhằm dọn đường cho ông bước chân vào chính quyền còn giúp Tillerson tránh được một khoản thuế lớn.
Song việc rời bỏ khu vực kinh tế tư nhân vẫn ít nhiều gây tổn thất cho ông. Khi còn làm CEO Exxon, năm 2016, Tillerson nhận khoảng 4,8 triệu USD cả lương và thưởng, dù lợi nhuận công ty sụt giảm. Để so sánh, theo số liệu từ chính quyền liên bang, lương hàng năm của ông Tillerson trên cương vị người đứng đầu Bộ Ngoại giao là 207.800 USD.
Ông cũng mất 3,9 triệu USD tiền thưởng từ Exxon vì thôi chức vụ tại công ty kèm theo khoảng 500.000 USD tiền phúc lợi khác, ví dụ như bảo hiểm nhân thọ, chi phí đi lại hay chi phí quản lý tài chính.
Quan trọng hơn, kể từ thời điểm thôi chức ngoại trưởng cho đến 10 năm sau, Tillerson sẽ không được phép trở lại làm việc trong lĩnh vực dầu mỏ, ngành công nghiệp mà ông đã có hơn 40 năm kinh nghiệm.
"Giờ đây, tôi sẽ trở lại với cuộc sống thường nhật, như một công dân bình thường, một người Mỹ đầy tự hào, tự hào vì cơ hội mà tôi đã có để phục vụ đất nước", ông nói trước các phóng viên hôm 13/3.
