Sau việc mua bán, sáp nhập (M&A) doanh nghiệp, làm thế nào để không phải là 1+1=2 mà có thể được kết quả đến 3, đến 4 và hơn nữa? Theo các chuyên gia và lãnh đạo một số doanh nghiệp (DN), kết quả này chỉ đến nếu có một “nghệ thuật” cận đối tác, đàm phán và cùng nhau xây dựng triển vọng phát triển sau M&A.
Tăng trưởng đột phá sau M&A được chọn làm chủ đề chính trong một phiên thảo luận tại Diễn đàn M&A 2018 do Báo Đầu tư và đối tác AVM tổ chức ngày 8/8/2018. Nhiều DN đã chia sẻ kinh nghiệm thành công và bài học từ sự thất bại sau một số thương vụ.
Giá trị được chia sẻ nhiều nhất là kinh nghiệm “nhìn ra” đối tác tiềm năng, các bước tiến hành đàm phán và sau đó là quản trị chiến lược, quản trị hậu M&A để đạt được thành công.
Theo bà Nguyễn Thị Trà My, Phó chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Tập đoàn PAN Group, lĩnh vực nông nghiệp không phải là lĩnh vực đơn giản, nhưng PAN vẫn chọn vì đó là ngành lâu đời và có tiềm năng phát triển tại Việt Nam.
Chiến lược của PAN là phát triển cơ học, tận dụng nội lực của Công ty song song với M&A các công ty cùng ngành để tạo ra chuỗi khép kín. “Cách chọn lựa của chúng tôi là nhìn vào bộ máy hiện tại của công ty mục tiêu khi M&A. Đội ngũ nhân sự là yếu tố vô cùng quan trọng trong chiến lược tìm kiếm đối tác M&A của PAN”, bà My nói.
Ông Lê Thành Trung, Phó tổng giám đốc Ngân hàng HDBank trao đổi tại phiên thảo luận.
Trong khi đó, chia sẻ kinh nghiệm thành công của HDBank sau M&A, ông Lê Thành Trung, Phó Tổng giám đốc Ngân hàng HDBank nói rằng, mỗi thương vụ M&A cần nâng lên một tầng nghệ thuật hơn là một phép cộng. Nếu chúng ta cần một công ty tăng lên gấp đôi sau M&A thì cũng tốt, nhưng nếu nó tăng lên gấp 3 hay 5 lần thì tốt hơn rất nhiều.
Với kinh nghiệm hơn 10 năm làm M&A, ông Trung nói rằng, các doanh nghiệp nếu như đã muốn tham gia M&A hãy xác định một chiến lược đúng đắn. Bởi nếu các ông chủ, bà chủ không muốn bán mình, muốn giữ doanh nghiệp của mình thì sẽ rất khó để đi đến thương vụ M&A thành công.
“Khi có chiến lược M&A đúng đắn, DN đã thành công 50%. Triển khai M&A như nào sẽ góp nốt 50% thành công còn lại”, ông Trung nhấn mạnh. Với HDBank, M&A là cơ hội tuyệt vời để phát triển. Phương cách này giúp Ngân hàng gia tăng về mặt số học và quan trọng hơn là cộng hưởng sức mạnh của hậu sáp nhập.
“Chúng tôi quan tâm nhiều hơn đến giá trị cộng hưởng của M&A. Thực tế, HDBank đã tìm hiểu 2-3 ngân hàng phía Bắc, nhưng cuối cùng dừng ở Đại Á Bank. Dù quy mô trung bình nhưng đây là ngân hàng có nền tảng tốt, đội ngũ nhân lực ổn, vị trí đắc địa ở phía Nam. Chúng tôi thống nhất được với nhau về các giá trị của mình và chốt lại tỷ lệ hoán đổi 1-1 khi M&A. Tất cả cùng hài lòng về tỷ lệ hoán đổi nên “đám cưới” khá thuận lợi. Sau đó để thành công còn nhiều bước tiếp theo”.
Ông Nguyễn Công Ái, Phó tổng giám đốc KPMG Việt Nam điều phối phiên thảo luận thứ 3.
Thay vì bình luận về chia sẻ của ông Trung, ông Nguyễn Công Ái, Phó tổng giám đốc KPMG Việt Nam, người điều phối trong chương trình tọa đàm phiên này nêu câu hỏi: Mỗi thương vụ M&A thường được nhà đầu tư tính toán trên cơ sở con số, nhưng HDBank lại nói, M&A giống như một “đám cưới” với nhiều xúc cảm. Vậy sự hòa hợp giữa 2 bên, cảm xúc và những con số được thực hiện như thế nào?
Ông Trung chia sẻ, M&A đúng là vấn đề con số, nhưng mọi thứ phải hài hòa với nhau. “Thực ra, chúng tôi cũng phải trải qua nhiều giai đoạn đàm phán vô cùng căng thẳng, rà soát từng con số. Mọi thứ đều đặt trên những nguyên tắc rất rõ ràng với các công ty luật và kiểm toán tham gia cùng. Dù vậy, trong mỗi công đoạn, không thể thiếu nghệ thuật đàm phán. Nghệ thuật giúp hài hòa lợi ích của các cổ đông trên bàn đàm phán này”, ông Trung nhấn mạnh.
Đồng tình với vấn đề hài hòa lợi ích của các doanh nghiệp trong thương vụ M&A, bà Trà My chia cũng chia sẻ câu chuyện M&A tại CTCP Giống cây trồng miền Nam và CTCP Giống cây trồng Trung ương.
Sau M&A, thương hiệu hai công ty vẫn tiếp tục tồn tại. “Sau M&A không phải là 1+1=2 mà có thể bằng 3 và 4. Hiện tại 2 công ty này đều đang phát triển rất tốt với tốc độ tăng trưởng của mỗi công ty từ 50-100% trong 6 tháng năm 2018”, bà My chia sẻ.
Về trường hợp mua Bibica, thương vụ đã tốn nhiều giấy mực của truyền thông Việt Nam, bà My cho biết, PAN đã nỗ lực để giữ lại một thương hiệu lớn trong ngành bánh kẹo của Việt Nam. “Tất nhiên, nếu phía Hàn Quốc tăng tỷ lệ nắm giữ thì khó có thể giữ được thương hiệu này”, bà My nói.
Theo Phó Chủ tịch Tập đoàn PAN, khó nhất là liên kết được thói quen làm việc và văn hóa của 2 doanh nghiệp sau M&A. Bí quyết của PAN là tôn trọng văn hóa của công ty mục tiêu. “Với hệ thống quản trị hiện đại, chúng tôi phát triển thành văn hóa chung và giấc mơ chung dựa trên nền tảng văn hóa của mỗi bên”, bà My chia sẻ.
Nói về những kinh nghiệm và mối quan tâm trong việc tìm kiếm và thương thảo các thương vụ M&A, ông Rick Marchese, đại diện AM&AA Global, Tổng giám đốc Lares Loreno Private Capital cho biết, khi tìm kiếm các đối tác để tiến hành M&A, ông luôn đặt ra bài toán sẽ trả đối tác đến mức cao nhất là bao nhiêu và thu được lời là bao nhiêu?.
“Chúng tôi tư vấn nhưng cũng là một nhà đầu tư. Chúng tôi luôn đặt mối quan tâm vào các doanh nghiệp nhỏ. Đặc biệt là chủ doanh nghiệp có sẵn sàng để M&A hay không. Chỉ cần một hai buổi gặp gỡ là chúng tôi sẽ có quyết định đáng đi tiếp để xem xét đầu tư hay không.
Ông Rick Marchese chia sẻ, trong quan điểm của ông, chỉ có 3 yếu tố để M&A thành công, đó là doanh nghiệp đã sẵn sàng hay chưa (cần 1 năm chuẩn bị); tâm lý đã thông suốt ở tất cả các vấn đề chưa, tất nhiên trong đó có yếu tố tài chính; cuối cùng giá trị của thương vụ này có đạt kỳ vọng lợi nhuận mục tiêu hay không.
Hàng loạt quan điểm và sự phản biện đã được chia sẻ tại Diễn đàn M&A 2018, Diễn đàn ghi dấu ấn 1 thập kỷ được tổ chức tại Việt Nam bởi Báo Đầu tư và đối tác AVM. 1 thập kỷ qua (năm 2009 - tháng 6/2018), tại Việt Nam đã có 4.353 thương vụ mua bán - sáp nhập (M&A) với tổng giá trị 48,8 tỷ USD đã được thực hiện.
Quy mô thị trường năm 2017 là 10,2 tỷ USD, tăng 75% so với năm 2016 và gấp 10 lần năm 2009; quy mô 6 tháng đầu năm 2018 là 3,55 tỷ USD, tăng 55% so với cùng kỳ năm 2017.
Tuy nhiên, các chuyên gia và nhà quản lý doanh nghiệp tin rằng, quy mô, số thương vụ M&A tại Việt Nam sẽ tiếp tục tăng mạnh trong thập kỷ tới. Các DN Việt Nam sẽ có nhiều lợi ích hơn khi biết cách tận dụng lợi thế và bài học kinh nghiệm M&A trong 1 thập niên vừa qua.
