Bát nháo thị trường gốm phong thủy

Cạnh tranh từ hàng Trung Quốc “cấp hai”

Nếu ngồi trên xe ô tô mở kênh “VOV Giao thông” vào những ngày này, bạn sẽ thấy tần suất thông tin quảng cáo về các sản phẩm gốm phong thủy tăng lên đáng kể bởi mùa lễ tết đang đến gần.

Làng gốm Bát Tràng những ngày cuối tháng 10 Dương lịch cũng rất nhộn nhịp bởi các chủ hàng chuẩn bị hàng hóa cho mùa kinh doanh sôi động nhất trong năm. Trước hàng ngàn, hàng vạn chủng loại, mẫu mã gốm, sành, sứ của hàng trăm nhà sản xuất, nếu yêu cầu lựa chọn hàng Việt Nam, hàng Trung Quốc thì quả là nan giải. Chỉ là theo quan sát của phóng viên Báo Đầu tư Bất động sản, dù khá kín đáo nhưng vẫn có những xe tải lớn tấp vào một kho bãi khuất nẻo rồi chuyển xuống những thùng hàng mang nhãn mác Trung Quốc. 

Mang câu chuyện này chia sẻ với nghệ nhân Nguyễn Văn Bình, người nổi tiếng với sản phẩm đôi rồng bằng gốm sứ lớn nhất Việt Nam đặt ở Hồ Tây, ông cho biết: “Đồ gốm Trung Quốc vẫn trà trộn vào làng Bát Tràng, nhưng chỉ khu vực xa trung tâm, còn vào khu chợ gốm gần như không còn, vì các tiểu thương ở đây cũng tự loại bỏ những sản phẩm từ Trung Quốc chất lượng thấp để bảo vệ uy tín làng nghề nói chung và cửa hàng nhà mình nói riêng”.

Hàng Việt Nam trông khá nhẹ nhàng, thanh nhã

Tuy nhiên, trao đổi với phóng viên, đại diện nhiều cửa hàng kinh doanh ở đây cho biết, thời điểm này hàng Trung Quốc có vẻ xuất hiện nhiều hơn. Đây cũng là điều dễ hiểu, bởi do ảnh hưởng từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, đồng nhân dân tệ bị mất giá, hàng Trung Quốc vào Việt Nam giá rẻ hơn, khiến các sản phẩm gốm nói chung và gốm phong thủy nội địa bị cạnh tranh dữ dội về giá. Theo tính toán của các cửa hàng, nhiều mặt hàng gốm sứ nhập từ Trung Quốc rẻ hơn hàng Việt Nam khoảng 20 - 40%.

Chia sẻ với Báo Đầu tư Bất động sản, đại diện Công ty cổ phần Gốm sứ xuất khẩu Phú Minh cho biết, không phải bây giờ mà từ nhiều năm nay, gốm Bát Tràng cũng như nhiều mặt hàng thủ công khác của Việt Nam phải cạnh tranh gay gắt với hàng Trung Quốc có giá rẻ hơn và mẫu mã đa dạng.

Nhiều người cùng chung nhận xét rằng, hàng gốm sứ Trung Quốc nhập về Việt Nam thường là hàng “cấp hai”, có chất lượng không cao nên giá rẻ, chứ còn hàng “Tàu xịn” thì giá cả còn đắt hơn nhiều. Tuy nhiên, cũng phải thừa nhận rằng, mẫu mã, màu sắc của hàng Trung Quốc khá bắt mắt, đa dạng, phù hợp với nhiều người.

Tiết lộ với phóng viên Báo Đầu tư Bất động sản, đại diện một công ty gốm cao cấp ở Bát Tràng cho biết: “Thực ra ngay trong nội bộ làng nghề sản xuất - kinh doanh gốm ở Bát Tràng cũng đang diễn ra ‘cuộc chiến’ gay gắt khi người thì muốn bảo vệ làng nghề, bảo vệ hàng nội địa, người lại cứ mặt hàng nào bán chạy, giá rẻ thì nhập. Hiện nay, nếu hàng Trung Quốc nhập về đây phần lớn là theo đường tiểu ngạch với các sản phẩm làm quà tặng, lục bình, trứng tài lộc, bình hút lộc, chóe, ấm chén, bát đĩa rất bắt mắt nhưng chất lượng thì vô chừng”.

Nói thêm về đồ gốm phong thủy, vị này cho hay, người Trung Quốc rất chú trọng mặt hàng này. Với các sản phẩm gốm phong thủy như tứ quý hay các con giáp, tượng, lục bình, chóe…. ở Hà Nội gần như 80% là đồ Trung Quốc. Đặc biệt, các con nghê làm bằng cẩm thạch, giả đá rất đẹp, bắt mắt.

Hàng Trung Quốc thường nhiều màu sắc

Tuy nhiên, không ít khách hàng ngậm trái đắng khi mua phải đồ Trung Quốc, bởi hầu như các sản phẩm gốm phong thủy Trung Quốc bán theo kiểu “hàng chợ” ở Việt Nam là sản phẩm thải loại, sau đó họ phục chế, làm lại, thậm chí làm giả rồi mang bán với giá rẻ.

“Nhiều người mua đã bỏ vì gặp phải lỗi, có khách hàng đến công ty chúng tôi mua hàng và chia sẻ từng mua cặp lộc bình Trung Quốc hàng trăm triệu đồng, nhưng dùng thời gian đã bộc lộ những lỗi như men bị bay màu, bị nứt, mờ họa tiết… Ngược lại, các sản phẩm gốm Trung Quốc chính ngạch, phải đóng thuế chỉ dành cho giới trung lưu trở lên vì giá cao, như với bình hút lộc đường kính 25 cm đã gần 20 triệu đồng”, vị đại diện này cho hay.

Trao đổi với phóng viên về cạnh tranh giữa hàng gốm sứ nội và ngoại, đại diện Hiệp hội Làng nghề Việt Nam trăn trở, các làng nghề truyền thống hiện nay đang đứng trước vấn đề đáng báo động về sức cạnh tranh cũng như nguồn gốc, chất lượng sản phẩm, trong đó có sản phẩm gốm từ các làng nghề như Bát Tràng, Chu Đậu. Đặc biệt là các sản phẩm có giá cao như các loại đồ gốm phong thủy bị cạnh tranh rất dữ dội.

Cách nhận biết hàng Trung Quốc

Theo kinh nghiệm của nghệ nhân Nguyễn Văn Bình, dựa vào hoa văn họa tiết và màu sắc cũng là một mẹo đơn giản để nhận biết hàng gốm sứ Bát Tràng chính hãng. Những sản phẩm gốm sứ phong thủy Bát Tràng như bộ đồ thờ, lục bình, trứng phong thủy, bình hút lộc… hầu hết đều được làm thủ công gần như 100% nên những nét vẽ, hoa văn trên các sản phẩm vô cùng độc đáo và uyển chuyển. Vì vẽ bằng tay nên những nét thanh nét đậm, nét to nét nhỏ rõ ràng. Dù cùng một mẫu sản phẩm, nhưng hoa văn, hoạt tiết trên sản phẩm không có sự giống nhau tuyệt đối. Do được làm thủ công nên các sản phẩm gốm sứ Bát Tràng luôn được bọc thêm một lớp men bên ngoài nên hoa văn không bị mờ đi theo thời gian, luôn đậm nét, đồng thời cũng đảm bảo an toàn cho người sử dụng.

Ngược lại, với sản phẩm gốm sứ Trung Quốc hay gốm sứ nơi khác nhập về và gia công lại, họa tiết trên từng sản phẩm không phải là vẽ mà được dán bằng đề can rồi hấp qua lửa để mực hấp ăn sâu vào men của sản phẩm. Vì vậy, trên từng sản phẩm này chúng ta thấy các họa tiết, hoa văn rất giống nhau, từ chi tiết nhỏ đến chi tiết lớn. Các nét vẽ qua thời gian sử dụng thường bị mờ, bong tróc họa tiết.

Chia sẻ với phóng viên Báo Đầu tư Bất động sản, đại diện Công ty TNHH Gốm sứ cao cấp Bát Tràng Đức Minh cho biết, dựa vào màu sắc cũng là một cách giúp người tiêu dùng lựa chọn đúng sản phẩm gốm sứ Bát Tràng. Hiện nay, dù ở ngoài chợ, siêu thị hay các showroom gốm sứ… có rất nhiều sản phẩm gốm sứ mang màu sắc rực rỡ vô cùng bắt mắt, nhưng hầu như không phải gốm sứ Bát Tràng. Gốm sứ Bát Tràng thường đơn giản, một hoặc hai màu, trông trang nhã không lòe loẹt. Màu sắc hài hòa gần gũi với đời sống hàng ngày như: màu đại thanh, màu xanh non, màu xanh là, màu huyết dụ…Còn màu sắc, họa tiết của gốm sứ Trung Quốc thường sẽ sặc sỡ như đỏ, xanh thẫm, vàng…

Ở góc độ khác, theo đại diện Công ty Gốm tâm linh gia tộc Việt, độ trong của xương đất trong các đồ gốm sứ Trung Quốc cao hơn hẳn so với đồ gốm Bát Tràng. Để nhận biết điều này, khi chọn mua gốm sứ Bát Tràng, bạn có thể đưa sản phẩm ra ngoài ánh sáng, nếu hình ảnh bàn tay của bạn nhìn thấy khá rõ ở phía bên kia thì đó là sản phẩm Trung Quốc, nếu là sản phẩm mờ thì là gốm sứ Bát Tràng. Hay có thể dùng đèn pin hoặc điện thoại để soi, nhận biết với những sản phẩm có trọng lượng và thể tích lớn.

Tuy nhiên, với công nghệ sản xuất gốm sứ Bát Tràng ngày một phát triển, một số sản phẩm cao cấp từ gốm sứ Bát Tràng cũng có nước men khá trong, vì thế khiến cho nhiều người tiêu dùng ít kinh nghiệm khó có thể phân biệt chính xác. Ngoài ra, độ dày sản phẩm cũng là cách nhận biết trực quan giúp khách hàng phân biệt hàng Trung Quốc, bởi các sản phẩm gốm phong thủy từ Trung Quốc bao giờ cũng mỏng hơn.