Cũng thật dễ hiểu, khi ở nhiều công ty, HĐQT, ban giám đốc đã không thực hiện đúng chức năng, trách nhiệm của mình như việc mở rộng ngành nghề, đầu tư không hiệu quả đã gây mất niềm tin nơi cổ đông.
Sự kiện gần đây, giám đốc một công ty mía đường "ôm" hơn 17 tỷ đồng chơi cổ phiếu thực sự là một quả bom đối với cổ đông công ty này. Đã có câu hỏi đặt ra, ai sẽ hưởng lợi nếu TTCK vừa qua đi lên?
Đi sâu vào các văn bản quy phạm pháp luật, hầu như không có điều khoản nào quy định về cách thức thực hiện quyền cổ đông. Hai văn bản quan trọng nhất mà cổ đông có thể dựa vào để bảo vệ mình là Luật Doanh nghiệp và Luật Chứng khoán cũng chỉ quy định chung chung và gần như không thực hiện được. Chẳng hạn, Điều 79 Luật Doanh nghiệp quy định, cổ đông phổ thông có quyền xem xét, tra cứu, trích lục các thông tin trong danh sách cổ đông có quyền biểu quyết, nhưng trên thực tế thì không hề dễ dàng khi doanh nghiệp không hợp tác.
Ngoài ra, việc cổ đông bị xâm phạm quyền và lợi ích cũng vì luật chưa có chế tài đối với các thành viên HĐQT, ban giám đốc (đa số là những cổ đông lớn trong doanh nghiệp). Trong khi đó, điều lệ công ty lại càng không quy định, do không ai muốn tự "trói" chân mình.
Chính vì kẽ hở này đã dẫn đến sự tùy tiện trong cách hành xử, hoạt động của HĐQT, ban giám đốc. Có doanh nghiệp hàng năm lợi nhuận đạt được vài chục tỷ đồng, đến năm chuẩn bị niêm yết, số lãi lên đến vài trăm tỷ đồng; trong khi, có doanh nghiệp công bố số lỗ lên đến hàng chục tỷ đồng, với lý do đầu tư tài chính thua lỗ.
Những khoản lỗ, lãi trên trời đã khiến nhà đầu tư lẫn cổ đông không khỏi xót xa, lo lắng. Liệu có phải hiện tượng các cổ đông lớn bắt tay để làm phép?
Phản ứng tiêu cực của các cổ đông là hoàn toàn dễ hiểu. Trong các cuộc họp ĐHCĐ gần đây, rất nhiều cổ đông đã không tán thành phương án tăng vốn của doanh nghiệp, đặc biệt là kế hoạch mở rộng ngành nghề, bất chấp hiệu quả các dự án mà HĐQT thuyết phục.
Hậu quả, DN không có vốn phát triển, trong khi ngân hàng không còn là “cứu cánh” trong bối cảnh lạm phát như hiện nay. Vòng luẩn quẩn sẽ khiến cho doanh nghiệp lẫn cổ đông đều bị thiệt hại.
