Năm 2016, Tổng công ty Bảo hiểm Bưu điện (PTI) trúng gói thầu số 6 bảo hiểm cho công trình tiểu dự án 1 và dự án xây dựng cầu Bình Ca (bao gồm đường dẫn cầu từ ngã ba Phú Thịnh đến Km124+500QL2) thuộc dự án đường Hồ Chí Minh do Dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Tuyên Quang (trước đó là Ban quản lý Dự án nâng cấp tỉnh lộ ADB, viết tắt là Ban quản lý) làm chủ đầu tư.
Ngày 6/11/2016, PTI khu vực phía Bắc và ban quản lý ký hợp đồng bảo hiểm xây dựng.
Đối tượng bảo hiểm là tính mạng, thương tật thân thể và thiệt hại tài sản của bên thứ ba. Tức là tổn thất, thiệt hại vật chất xảy ra trong quá trình thi công và thời gian bảo hành công trình, bao gồm cả bảo hiểm liên quan đến kiến trúc nhà dân bị ảnh hưởng do rạn, nứt.
Tại Điều 3, hợp đồng quy định về trách nhiệm phát sinh với bên thứ ba, “giới hạn bồi thường 1 tỷ đồng/mỗi vụ, không hạn chế số vụ, trong đó trách nhiệm về tài sản là 500 triệu đồng/vụ, về người tối đa là 30 triệu đồng/1 ngày/sự cố”.
Điều 8 cũng quy định rõ “Doanh nghiệp bảo hiểm có trách nhiệm bồi thường bảo hiểm liên quan đến kiến trúc, nhà dân bị ảnh hưởng rạn, nứt do thi công dự án gây nên”.
Trong quá trình thi công xảy ra tổn thất liên quan đến 15 nhà hộ dân và 1 tổ chức bị rạn, nứt tường nhà. Các bên xác định nguyên nhân là do nhà thầu sử dụng lu rung để lu lèn nền đường, gây ra chấn động.
Các bên đã xác định cụ thể từng phần bị rạn, nứt, nhưng không thống nhất số tiền bồi thường. PTI chỉ chấp nhận bồi thường theo số liệu giám định là 193 triệu đồng.
Tại văn bản ngày 7/1/2019, Ban quản lý tính toán số tiền bồi thường tổn thất là 661,9 triệu đồng, song PTI không đồng ý.
Để đảm bảo quyền lợi của các hộ dân, Ban quản lý đã nhờ Trung tâm Giám định chất lượng xây dựng, Sở Xây dựng tỉnh Tuyên Quang thực hiện việc giám định thì tính ra con số là 507 triệu đồng. PTI cũng không chấp nhận số liệu này.
Vụ việc kéo dài từ năm 2016 đến nay nên buộc Ban quản lý phải khởi kiện ra tòa án. Cuối năm 2019, cấp sơ thẩm đã tuyên buộc PTI phải thanh toán số tiền bảo hiểm là 425 triệu đồng.
PTI tiếp tục phản đối kết quả tranh tụng trên. Do đó, mới đây, Tòa án Nhân dân tỉnh Tuyên Quang đã giải quyết theo trình tự phúc thẩm.
Tại điểm c, khoản 2, Điều 10, Quy tắc bảo hiểm kèm theo Quyết định số 242 của PTI đã loại trừ bảo hiểm đối với thiệt hại về tài sản, đất đai, nhà cửa “do chấn động hay kết cấu chịu lực và địa chất công trình bị dịch chuyển hay suy yếu”.
Như vậy, phạm vi bảo hiểm với bên thứ ba bị giới hạn. Tuy nhiên, tại tòa phúc thẩm, các bên cùng thừa nhận, do bị loại trừ bởi điều khoản trên nên đã thỏa thuận bổ sung để mở rộng phạm vi bảo hiểm bằng điều khoản mở rộng 120.
Theo điều khoản này, tổn thất của các hộ dân xuất phát từ nguyên nhân chấn động, dịch chuyển kết cấu công trình bị suy yếu sẽ được bồi thường và mức bồi thường tăng lên là 5 tỷ đồng. Ngoài ra, các bên không ký thêm văn bản, giấy tờ gì khác.
PTI cũng không chứng minh được đã giải thích nội dung điều khoản bổ sung bằng văn bản khác. Tòa án viện dẫn Điều 21, Luật Kinh doanh bảo hiểm 2010, với nội dung “nếu có điều khoản không rõ ràng thì được giải thích theo hướng có lợi cho bên mua bảo hiểm”.
Do đó, tòa án không chấp nhận đơn kháng cáo của PTI và nhấn mạnh “ý chí của Ban quản lý mua thêm phần bảo hiểm với bên thứ 3 là đề phòng quá trình thi công gây thiệt hại cho bên thứ 3”. Như vậy, điều khoản mở rộng 120 là nhằm mở rộng phạm vi bảo hiểm, “không phải nhằm hạn chế như cách giải thích của PTI”.
Theo phản hồi từ PTI, ngày 29/6/2020 Chi cục thi hành án dân sự TP. Tuyên Quang mới ra quyết định thi hành án dân sự số 776/QĐ-CCTHADS để PTI có căn cứ chi trả bồi thường cho khách hàng. Mặc dù, đến thời điểm ngày 3/7, PTI vẫn chưa nhận được văn bản gốc của Chi cục thi hành án dân sự TP. Tuyên Quang mà chỉ nhận được bản scan, tuy nhiên, để sớm chi trả cho KH, ngày 2/7/2020, PTI đã làm thủ tục chi trả toàn bộ số tiền bồi thường bảo hiểm là 425.074.116 đồng cho Ban quản lý dự án.
