Khó bị thay thế hoàn toàn
Từ lâu, báo cáo thường niên (BCTN) đã là công cụ quen thuộc giúp các doanh nghiệp minh bạch hóa hoạt động, củng cố niềm tin của nhà đầu tư và đảm bảo trách nhiệm giải trình trước cổ đông. Các nhà đầu tư hiện đại còn sử dụng dịch vụ phân tích tài chính chuyên nghiệp, cho phép họ truy cập dữ liệu theo thời gian thực, tạo sức ép buộc doanh nghiệp phải cung cấp thông tin một cách liên tục và phong phú hơn. Do đó, với sự gia tăng của các kênh thông tin đa dạng, vai trò của BCTN đang trở thành đề tài gây tranh cãi. Nhiều ý kiến cho rằng, tầm quan trọng của BCTN có thể suy giảm trong thời gian tới, nhưng vai trò thiết yếu của BCTN là không thể phủ nhận.
Ngày nay, nhà đầu tư và công chúng dễ dàng truy cập thông tin tức thời về doanh nghiệp thông qua các kênh số hóa như website, mạng xã hội và các nền tảng tài chính trực tuyến, thay vì chờ đợi BCTN phát hành mỗi năm. Điều này khiến BCTN có thể trở nên kém “thời sự” hơn và khó đáp ứng kịp thời nhu cầu thông tin của thị trường.
Tuy nhiên, ở nhiều khía cạnh khác, BCTN vẫn giữ vai trò đặc biệt quan trọng và khó có thể bị thay thế hoàn toàn. Đối với bất kỳ ai, nhất là với những nhà đầu tư lần đầu tìm hiểu thông tin về doanh nghiệp, BCTN vẫn là nguồn tài liệu chính thống và hoàn chỉnh nhất, cung cấp một bức tranh toàn diện về tình hình doanh nghiệp trong năm vừa qua cũng như các năm trước đó. Với tất cả thông tin thiết yếu gói gọn trong một tài liệu, người đọc có thể dễ dàng tiếp cận và nắm bắt mọi khía cạnh cần thiết, đặc biệt là những người mới tìm hiểu.
 |
Bà Nguyễn Ngọc Xuân Quỳnh, Nghiên cứu viên Quản trị công ty, Trung tâm Nghiên cứu và Hỗ trợ đào tạo về quản trị doanh nghiệp, Trường đại học Bách khoa TP.HCM |
Tính chính thống của BCTN còn được khẳng định nhờ được thông qua bởi các cơ quan có thẩm quyền, thậm chí được đảm bảo bởi công ty kiểm toán độc lập mỗi năm, mang lại mức độ tin cậy vượt trội so với nhiều nguồn tin tức thời chưa được kiểm chứng. Ngoài ra, ở nhiều quốc gia, bao gồm cả Việt Nam, BCTN vẫn là một yêu cầu bắt buộc đối với các công ty niêm yết. Pháp luật yêu cầu doanh nghiệp phải công bố thông tin một cách định kỳ và đúng thời hạn, nếu không tuân thủ sẽ chịu trách nhiệm pháp lý theo quy định pháp luật.
Không những thế, việc phát hành BCTN còn là công cụ chiến lược mạnh mẽ đối với doanh nghiệp. Chúng đóng vai trò như một tài liệu lịch sử ghi lại toàn bộ quá trình phát triển của doanh nghiệp qua từng năm, là cơ sở để so sánh và định lượng dữ liệu giữa quá khứ và hiện tại, đồng thời cung cấp cái nhìn dài hạn trong tương lai. Một BCTN được thiết kế chuyên nghiệp, độc đáo không chỉ giúp truyền đạt thông tin hiệu quả đến độc giả, mà còn phản ánh giá trị thương hiệu mạnh mẽ của tổ chức phát hành, thu hút sự quan tâm của công chúng.
Hành trình thích ứng số hóa và nâng cao chất lượng
Qua những bước chuyển mình phù hợp với thời đại, báo cáo thường niên không chỉ củng cố vai trò trung tâm, mà còn vượt lên như một biểu tượng đáng tin cậy và cam kết bền bỉ trong quản trị doanh nghiệp.
BCTN chưa bao giờ bị lãng quên, thay vào đó, nó đã và đang thích ứng với làn sóng số hóa và xu hướng phát triển bền vững. Để đáp ứng yêu cầu này, BCTN cần vượt ra khỏi khuôn khổ truyền thống, nâng cao giá trị bền vững để tiếp tục khẳng định vị thế là kênh thông tin chính thống, đáng tin cậy trong mắt nhà đầu tư.
Tại khu vực ASEAN, vai trò của BCTN ngày càng được chú trọng và xu hướng số hóa đã phần nào làm thay đổi cách thức BCTN được xây dựng và truyền tải. Các doanh nghiệp ASEAN, bao gồm cả Việt Nam, đang dần ứng dụng công nghệ để phát triển các báo cáo điện tử (E-reports), tích hợp đồ họa trực quan, video minh họa nhằm truyền tải thông tin một cách sinh động và thu hút hơn.
Ở nhiều quốc gia khác, các doanh nghiệp đã phát triển BCTN theo hướng báo cáo tích hợp (Annual Integrated Report) theo chuẩn mực quốc tế, tích hợp các thông tin phi tài chính và tài chính trong cùng một báo cáo. Những doanh nghiệp muốn nhấn mạnh thêm về các yếu tố phi tài chính, môi trường và phát triển bền vững thường lựa chọn xây dựng thêm các báo cáo riêng biệt bên cạnh báo cáo tích hợp.
Theo khuyến nghị của Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD), nhiều tiêu chí được đề xuất cho việc lập BCTN. Đối với các nền kinh tế đang phát triển như Việt Nam, BCTN cần được xây dựng để thích ứng với yêu cầu của thời đại, tích hợp các yếu tố môi trường, xã hội và quản trị (ESG) cũng như các tiêu chuẩn bền vững quốc tế nhằm tăng sức hấp dẫn với nhà đầu tư nước ngoài.
Báo cáo nên tuân thủ các chuẩn mực, đảm bảo tính nhất quán và độ tin cậy cao. Hơn nữa, doanh nghiệp cần loại bỏ rào cản ngôn ngữ và thúc đẩy khả năng truy cập kỹ thuật số, giúp BCTN trở nên gần gũi và hữu ích hơn với nhà đầu tư toàn cầu. Nhiều quốc gia trong khu vực ASEAN như Singapore, Thái Lan và Malaysia đang đi trước trong việc số hóa báo cáo và tích hợp các yếu tố ESG theo chuẩn mực quốc tế, điều này tạo ra áp lực cạnh tranh đáng kể cho các doanh nghiệp Việt Nam. Trước bối cảnh đó, doanh nghiệp Việt buộc phải cải thiện chất lượng và nội dung BCTN để tạo ra lợi thế trong việc thu hút nhà đầu tư quốc tế.
Từ nghĩa vụ đến công cụ chiến lược
Quan sát tại Cuộc bình chọn Doanh nghiệp niêm yết thường niên (Vietnam Listed Company Awards) cho thấy, nhiều doanh nghiệp nhỏ vẫn xem BCTN như một nghĩa vụ thủ tục và chỉ hoàn thành ở mức cơ bản. Với nguồn lực giới hạn, họ ưu tiên dành tài chính và công sức vào các hoạt động cốt lõi khác và động lực để đầu tư nghiêm túc vào BCTN gần như không có. Họ chủ yếu hoàn thiện báo cáo để đáp ứng yêu cầu pháp lý theo mẫu quy định và công bố đúng hạn, thay vì xem đây là một cơ hội xây dựng hình ảnh doanh nghiệp.
Những doanh nghiệp có tiềm lực hơn sẽ chủ động đầu tư vào BCTN vì họ xem đây như một công cụ thể hiện hình ảnh và thương hiệu của tổ chức. Tuy nhiên, nên lưu ý rằng, BCTN chỉ thật sự phát huy vai trò khi phản ánh đúng bản chất và giá trị thực của doanh nghiệp. Chỉ khi xuất phát từ tâm huyết của lãnh đạo, nỗ lực hành động và cam kết cụ thể từ tổ chức thì BCTN mới trở thành cầu nối minh bạch và hiệu quả, giúp lan tỏa câu chuyện, mục tiêu và thành tựu của doanh nghiệp đến với tất cả các đối tượng quan tâm.
Thực tế, thời gian qua, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã đạt được thành công trong việc gây dựng niềm tin cho các bên hữu quan. Nhờ quản trị hiệu quả và khả năng linh hoạt thích ứng, họ không chỉ trụ vững mà còn tận dụng tốt các cơ hội để chuyển mình, ngay cả trong giai đoạn suy thoái kinh tế đầy thách thức như những năm vừa qua.
Như vậy, không ít doanh nghiệp đã chứng minh rằng, dù phải đối mặt với thách thức, nhưng sự đổi mới và quản trị hiệu quả vẫn có thể mở ra cơ hội phát triển và BCTN chính là một trong những công cụ quan trọng để thực hiện điều đó. Giữa làn sóng chuyển đổi số và sự cạnh tranh từ vô số kênh thông tin tức thời, BCTN vẫn duy trì vị thế vững chắc như một điểm tựa không thể thiếu cho nhà đầu tư. Qua những bước chuyển mình phù hợp với thời đại, BCTN không chỉ củng cố vai trò trung tâm mà còn vượt lên như một biểu tượng đáng tin cậy và cam kết bền bỉ trong quản trị doanh nghiệp.
