Bắt đầu từ tháng 9, hiện tượng El Nino được dự báo sẽ mang lại nhiều tháng nắng nóng cực độ cho các khu vực Nam Á và Trung Mỹ, cũng như lượng mưa lớn trên dãy Andes.
Hiện tượng này thường làm gián đoạn chu kỳ cây trồng và có khả năng gây thêm căng thẳng cho sản lượng và giá lương thực toàn cầu sau khi lượng mưa lớn buộc Ấn Độ phải cấm xuất khẩu gạo trắng non-basmati và Nga rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen.
Kết hợp lại, ba cú sốc có thể làm tăng kỳ vọng lạm phát hộ gia đình ở các nước nghèo hơn, nơi lương thực thường chiếm khoảng 30% chi tiêu thông thường cho hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng – gấp đôi con số ở các nền kinh tế phát triển.
Sự lan tỏa đó có thể làm tăng áp lực lên các ngân hàng trung ương ở các thị trường mới nổi trong việc giữ lãi suất cao hơn trong thời gian dài hơn, gây ra sự biến động trên thị trường cổ phiếu và trái phiếu chính phủ địa phương vốn được kỳ vọng sẽ cắt giảm lãi suất vào cuối năm nay.
Tuy nhiên, Zanna Aleksahhina, nhà phân tích ngũ cốc tại tập đoàn nghiên cứu hàng hóa Mintec cho biết, các nhà đầu tư vẫn chưa đánh giá được thời tiết khắc nghiệt sẽ ảnh hưởng như thế nào đến thị trường hàng hóa và thị trường tài chính.
“Chúng tôi đang xem liên tục dự báo thời tiết từ 2 đến sáu 6 tuần tới, chúng sẽ rất quan trọng. Nhưng, thị trường chưa muốn tính đến bất kỳ loại phí bảo hiểm rủi ro nào cho những vấn đề này”, nhà phân tích Zanna Aleksahhina cho biết.
Những động thái của Ấn Độ và Nga đã bắt đầu ảnh hưởng đến giá lương thực toàn cầu. Chỉ số giá thực phẩm FAO của Liên hợp quốc đã giảm 26% từ tháng 3/2022 đến tháng 6/2023 nhưng đã tăng 1,3% trong tháng 7 do giá dầu thực vật tăng 12,1%. Giá lúa mì quốc tế tăng 1,6%, tháng tăng đầu tiên kể từ tháng 12, trong khi Chỉ số giá gạo toàn cầu của FAO đã tăng 2,8% lên mức cao nhất kể từ tháng 9/2011.
Laura Sanchez, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu phát triển bền vững tại Morgan Stanley cho biết: “El Nino có xu hướng đạt đỉnh điểm vào tháng 11 đến tháng 2, nhưng những tác động đối với lạm phát lương thực, ngân sách tài chính, chính sách tiền tệ, tổng sản phẩm quốc nội và thương mại sẽ kéo dài hơn, đặc biệt là ở các thị trường mới nổi”.
Diana Iovanel, chuyên gia kinh tế thị trường tại Capital Economics cho biết: “Đối mặt với hiện tượng El Nino mạnh mẽ, các ngân hàng trung ương tại các thị trường mới nổi sẽ cần duy trì lãi suất chính sách cao hơn trong thời gian dài hơn để chống lại tình trạng lạm phát dai dẳng hơn”.
Điều đó sẽ làm tăng chi phí đi vay của chính phủ vào thời điểm các nhà đầu tư đang kỳ vọng vào nhiều đợt cắt giảm lãi suất.
Vào tháng 6, Shaktikanta Das, Thống đốc Ngân hàng trung ương Ấn Độ cho biết có “những lo ngại” về thời tiết khô hơn do El Nino gây ra vào cuối năm nay. Hai ngày sau, ủy ban chính sách tiền tệ của Thái Lan cảnh báo giá thực phẩm thô có thể bị ảnh hưởng.
Ehiwario Efeyini, nhà phân tích chiến lược thị trường cấp cao tại BofA cho biết, nhu cầu về phân bón, thuốc trừ sâu và hạt giống biến đổi gen sẽ cao hơn. “Các cổ phiếu trong chuỗi cung ứng kinh doanh nông nghiệp, bao gồm máy móc, hóa chất và chế biến, cũng sẽ được hưởng lợi”, ông cho biết.
Tuy nhiên, JPMorgan cho rằng tác động lên lạm phát toàn cầu từ “một hiện tượng El Nino lớn có thể lan rộng ra ngoài lĩnh vực lương thực”. Phân tích của JPMorgan về bộ dữ liệu của Ngân hàng Thế giới (WB) về giá cả hàng hóa từ những năm 1960 cho thấy các sự kiện El Nino - thường xảy ra hai lần trong một thập kỷ - có tương quan cao với giá cao su, gỗ và kẽm trên toàn cầu.
Tại Úc, hiện tượng El Nino có xu hướng mang lại lượng mưa lớn cho vùng Pilbara phía Tây, nơi có trữ lượng quặng sắt khổng lồ. Úc chiếm khoảng 60% thị trường quặng sắt, do đó giá sẽ cao hơn trong trường hợp gián đoạn do thời tiết gây ra.
Các thị trường phát triển khó có thể thoát khỏi ảnh hưởng. Các khu vực ở Trung Mỹ là nơi El Nino được dự đoán sẽ mang đến nhiệt độ cực cao đang phải đối mặt với hạn hán nghiêm trọng đến mức chính quyền Kênh đào Panama – nơi có hệ thống tàu và hồ chứa phụ thuộc vào nguồn nước sẵn có – đã buộc phải cắt giảm số lần các con tàu qua lại hàng ngày.
Ngoài ra, nhu cầu về khí tự nhiên hóa lỏng được vận chuyển trên các tàu chở dầu đang chờ ở hai bên tuyến đường thương mại chắc chắn sẽ tăng lên nếu El Nino gây ra mùa đông lạnh hơn ở châu Âu như trước đây.
Joe DeLaura, chiến lược gia năng lượng cấp cao tại Rabobank cho biết: “Chúng ta hiện đang ở trong một thế giới đầy rủi ro và giá cả cao hơn. Chúng ta đang phải đối mặt với một thế giới mà độ sâu sông Rhine, số lượt vận chuyển qua Kênh Panama sẽ được theo dõi chặt chẽ như các báo cáo dầu mỏ hàng tuần của Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA)”.
