Ông Michael Kelly, Chủ tịch Hiệp hội thương mại Hoa Kỳ (Amcham) tại Việt Nam cho biết, các thành viên của AmCham và Hội đồng doanh nghiệp Mỹ - ASEAN (USABC) rất lạc quan về triển vọng kinh doanh tại Việt Nam. Tuy nhiên, họ cũng bày tỏ quan ngại về những sự thay đổi chính sách trong thời gian gần đây không phù hợp với thông lệ quốc tế.
Những thay đổi này khiến nhiều nhà đầu tư nước ngoài phải chịu thêm rất nhiều rủi ro và cản trở trong quá trình triển khai đầu tư tại Việt Nam.
Cụ thể, mới đây, Bộ Tài chính đã hoàn thành dự thảo lần 2 về đề xuất sửa đổi 5 Luật thuế, trong đó Luật thuế Tiêu thụ đặc biệt (TTĐB), Bộ Tài chính có sửa đổi, bổ sung thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng nước ngọt có đường vào đối tượng chịu thuế, trừ các sản phẩm sữa.
Theo Bộ Tài chính, hiện nay ở Việt Nam, tỷ lệ người trưởng thành bị thừa cân, béo phì chiếm khoảng 25% dân số. Đối với trẻ em dưới 5 tuổi, tỷ lệ béo phì tăng nhanh. Để định hướng và hạn chế tiêu dùng các loại đồ uống có đường, Bộ Tài chính cho rằng áp thuế là cần thiết.
Tuy nhiên, Amcham cho rằng, chính sách thuế cần phải được xem xét cẩn trọng.
“Chúng tôi cho rằng, thuế áp dụng đối với đồ uống có đường là một thực tiễn không phổ biến và không được khuyến khích. Chỉ có 4 nước, chiếm chưa đầy 2% dân số trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương áp dụng thuế này. Hầu hết các nước không áp dụng thuế này do tác động tiêu cực đến nền kinh tế và chưa đủ căn cứ chứng minh thuế này giúp bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng”, ông Michael Kelly nói.
Ông Adam Sitkoff - Giám đốc điều hành AmCham Hà Nội, chia sẻ với báo chí bên lề Diễn đàn VBF. Ảnh Yến Nhi
Trao đổi với báo chí, ông Adam Sitkoff, Giám đốc điều hành AmCham Hà Nội cho biết, hiện tại, chỉ có Brunei, Campuchia, Lào và Thái Lan đang áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt. Những quốc gia này chiếm khoảng 2% tổng số dân của khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Một số quốc gia khác như Indonesia và Philipines cũng đã đang cân nhắc việc đánh thuế trong nhiều năm liền, tuy nhiên việc đánh thuế vẫn chưa được thông qua và thực hiện.
Theo ông Michael Kelly, những quốc gia với tỷ lệ béo phì cao như Trung Quốc, Hàn Quốc, Úc và New Zealand không áp thuế lên nước ngọt, chủ yếu là vì các tác động do thuế suất này gây ra vẫn chưa được chứng minh, đồng nghĩa với việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt lên đồ uống có đường không giảm được tỷ lệ béo phì và đái tháo đường, mà cùng lúc đó lại gây ra những tác động tiêu cực về kinh tế và xã hội đối với ngành công nghiệp nước giải khát và cả nền kinh tế.
Trong đó, năm 2004, Chính phủ Indonesia đã quyến định bãi bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước ngọt vì chính sách này không đạt được mục tiêu tăng thu thuế, cũng như cải thiện sức khỏe cộng đồng, trong khi đó lại làm tê liệt ngành sản xuất nước giải khát.
Gần đây, vào tháng 6/2018, các nhà lập pháp California (Mỹ) đã bỏ phiếu cấm ban hành các loại thuế địa phương đánh vào nước ngọt, theo đó sẽ không thông qua bất kỳ loại thuế mới nào đánh vào thực phẩm hoặc đồ uống ít nhất tới năm 2031.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng không khuyến nghị đánh thuế lên thực phẩm và đồ uống trong báo cáo mới nhất về các bệnh không lây nhiễm của Tổ chức này.
Theo khuyến nghị này của WHO, sẽ có ít quốc gia đánh thuế tiêu thụ đặc biệt lên thực phẩm và đồ uống hơn trong tương lai.
Chia sẻ về giải pháp, Chủ tịch Amcham cho rằng, các biện pháp như tuyên truyền và giáo dục đối với người tiêu dùng, đặc biệt là lớp trẻ, về thói quen ăn uống và lối sống lành mạnh, đồng thời yêu cầu các nhà sản xuất cung cấp đầy đủ thông tin dinh dưỡng trên bao bì thực phẩm và đồ uống để người tiêu dùng có lựa chọn đúng đắn theo nhu cầu là vô cùng cần thiết.
Các chương trình giáo dục tại trường học về lối sống lành mạnh, bao gồm cả các hoạt động vận động thể chất, sẽ giúp học sinh hình thành lối sống lành mạnh.
Trong báo cáo mới nhất về các bệnh không lây nhiễm, WHO khuyến nghị các chính phủ nên dành ưu tiên cho những biện pháp hạn chế tiếp thị các sản phẩm không lành mạnh, bao gồm các sản phẩm chứa quá nhiều đường, muối, chất béo bão hoà và chất béo chuyển hoá tới trẻ em.
Amcham cho biết, nhất trí với quan điểm của WHO rằng các biện pháp ưu đãi và hạn chế tài chính đều cần được cân nhắc để khuyến khích lối sống lành mạnh thông qua việc thúc đẩy tiêu dùng các sản phẩm lành mạnh.
