Agribank quyết tâm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh

Giảm phát thải khí nhà kính đang là yêu cầu đặt ra với ngành nông nghiệp trong mục tiêu tiến tới Net Zero vào năm 2050 của Việt Nam. Là ngân hàng chủ lực cho vay lĩnh vực nông nghiệp - nông thôn, Agribank đã tham gia thực hiện mục tiêu này ra sao?

Agribank là ngân hàng thương mại Nhà nước hàng đầu trong việc triển khai chính sách tam nông của Chính phủ. Tính đến ngày 31/10/2023, tổng tài sản của Agribank đạt hơn 1,96 triệu tỷ đồng, dư nợ cho vay nền kinh tế hơn 1,5 triệu tỷ đồng, trong đó dư nợ cho vay trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn đạt hơn 63%. Vì vậy, việc thực hiện các chương trình tín dụng xanh, đặc biệt Ngân hàng.

Thời gian qua, Agribank cũng ban hành một loạt văn bản về việc thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh và quản lý rủi ro môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng. Ngân hàng đã triển khai chương trình tín dụng ưu đãi quy mô tối thiểu 50.000 tỷ đồng và không hạn chế về nguồn vốn phục vụ sản xuất “nông nghiệp sạch” vì sức khỏe cộng đồng từ năm 2016, với lãi suất cho vay giảm từ 0,5%/năm đến 1,5%/năm.

Trên thực tế, từ nguồn vốn tài trợ của Agribank, nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao đã và đang hình thành trên khắp mọi vùng miền của đất nước, như mô hình trồng hoa (Lâm Đồng), cánh đồng mẫu lớn (Cần Thơ), cá tra (An Giang), chăn nuôi lợn (Hà Nam), mía (Khánh Hòa), ngô (Sơn La)…, tạo được sự đồng thuận cao giữa doanh nghiệp và người dân. Đến nay, doanh số cho vay nông nghiệp sạch, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao của Agribank đạt trên 30.000 tỷ đồng, chiếm 50% tổng nguồn vốn đầu tư cho lĩnh vực này, dư nợ đạt 2.000 tỷ đồng với hơn 300 khách hàng (trong đó, hơn 98% khách hàng là cá nhân, chủ trang trại, tổ hợp tác...).

Bà Phùng Thị Bình, Phó tổng giám đốc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank).

Agribank đang phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn triển khai thực hiện Quyết định số 1490/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ký ngày 27/11/2023 nhằm thực hiện mục tiêu đến năm 2030 hình thành 1 triệu héc-ta vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tổ chức lại hệ thống sản xuất theo chuỗi giá trị, áp dụng các quy trình canh tác bền vững nhằm gia tăng giá trị, phát triển bền vững của ngành lúa gạo, nâng cao hiệu quả sản xuất - kinh doanh, thu nhập và đời sống của người trồng lúa, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm phát thải khí nhà kính, góp phần thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam.

Chúng tôi tích cực tham gia nhiều dự án có liên quan đến vấn đề bảo vệ môi trường do Ngân hàng Thế giới (World Bank) và các tổ chức tài chính tài trợ như: Nâng cao chất lượng, an toàn sản phẩm nông nghiệp và phát triển chương trình khí sinh học; Dự án nguồn lợi ven biển vì sự phát triển bền vững; Quản lý rủi ro thiên tai; Hỗ trợ nông nghiệp các-bon thấp; Cấp nước sạch và vệ sinh nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng; điện gió; đưa vốn tín dụng vào công cuộc chống hạn, mặn vùng Đồng bằng sông Cửu Long và các tỉnh miền Trung - Tây Nguyên…

Agribank là ngân hàng thương mại Nhà nước hàng đầu trong việc triển khai chính sách tam nông của Chính phủ

Ngoài nông nghiệp sạch, công nghệ cao, dòng vốn tín dụng của Agribank vào các lĩnh vực xanh khác ra sao, thưa bà ?

Nhận thức sâu sắc về những nguy cơ khi nền nông nghiệp Việt Nam đang đối mặt với hàng loạt thách thức từ biến đổi khí hậu, Agribank quyết tâm đi đầu thực hiện chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước về thúc đẩy tín dụng xanh.

Dư nợ cho vay đối với các lĩnh vực xanh của Agribank cũng có sự tăng trưởng ổn định qua từng năm. Giai đoạn 2018 - 2020, dư nợ tín dụng xanh tăng trưởng nhanh chóng từ 100 - 380%/năm (từ 1.727 tỷ đồng năm 2018 lên 13.010 tỷ đồng năm 2020). Sau giai đoạn này, do ảnh hưởng của các yếu tố vĩ mô như đại dịch Covid-19, căng thẳng leo thang giữa Nga - Ukraina và các nước phương Tây, suy thoái kinh tế của các nền kinh tế lớn trên thế giới ảnh hưởng tới kinh tế Việt Nam..., tốc độ tăng trưởng dư nợ có sự suy giảm nhẹ, tuy nhiên vẫn khá ổn định về giá trị cho vay lẫn số lượng khách hàng.

Tính đến 30/9/2023, dư nợ cho vay đối với lĩnh vực xanh tại Agribank đạt 12.098 tỷ đồng, với 41,928 khách hàng còn dư nợ. Trong đó, dư nợ lĩnh vực lâm nghiệp bền vững đạt 6.707 tỷ đồng, chiếm 55% tổng dư nợ tín dụng xanh; tiếp đến là lĩnh vực năng lượng tái tạo, năng lượng sạch với dư nợ đạt 2.708 tỷ đồng, chiếm 22% tổng dư nợ tín dụng xanh; thứ ba là lĩnh vực nông nghiệp xanh với dư nợ 1.992 tỷ đồng, chiếm 16% tổng dư nợ tín dụng xanh.

Xét về số lượng khách hàng vay vốn, lĩnh vực lâm nghiệp bền vững chiếm tỷ lệ cao nhất với 99% tổng số khách hàng (42.908 khách hàng), giảm 2,3% so với cùng kỳ năm 2022. Tuy nhiên, các dự án cho vay với giá trị lớn chủ yếu lại thuộc về lĩnh vực năng lượng tái tạo, năng lượng sạch, bao gồm các dự án cho vay điện gió, điện mặt trời quy mô lớn, điển hình 02 dự án điện gió của Tập đoàn Trung Nam, dự án Phong điện Phương Mai 1 tại tỉnh Bình Định

Agribank cũng tích cực chuyển đổi số, phát triển ngân hàng "xanh"

Nhu cầu tín dụng xanh hiện rất lớn, bà có thể chia sẻ về khả năng cung ứng vốn của Agribank với khu vực này?

Xác định mục tiêu hướng tới xây dựng nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, thân thiện với môi trường, Agribank đã và đang tập trung ưu tiên nguồn vốn, mở rộng cho vay có hiệu quả các dự án, chương trình phát triển sản xuất, kinh doanh khu vực nông nghiệp, nông thôn, nhất là các chương trình, dự án tạo ra giá trị tăng thêm, năng lượng sạch, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Agribank có nền tảng khách hàng huy động rộng lớn, thị phần nguồn vốn lớn nhất Việt Nam. Vì vậy, Agribank đủ khả năng cung ứng vốn cho tín dụng xanh.

Agribank là ngân hàng uy tín lớn ở Việt Nam, được các tổ chức tín dụng cấp hạn mức cho vay, gửi tiền lớn (trong và ngoài nước) ước tính khoảng hơn 5 tỷ USD, tuy nhiên, hiện tại Agribank chưa sử dụng đến nguồn này.

Ngoài ra, Agribank đang triển khai kế hoạch xây dựng Khung trái phiếu xanh và phát hành Trái phiếu xanh theo tiêu chuẩn của CBI/ICMA nhằm huy động vốn để tài trợ cho các dự án xanh.

Hiện có nhiều định chế tài chính nước ngoài sẵn sàng cung ứng nguồn tín dụng xanh cho các dự án/doanh nghiệp phát triển bền vững, theo bà, Việt Nam cần làm gì để hấp thu hiệu quả nhất các dòng vốn lớn quốc tế?

Theo Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ), tổng nguồn lực tài chính xanh quốc tế cam kết tài trợ cho Việt Nam trong vòng 3 - 5 năm tới là khoảng 2,25 tỷ USD; trong đó, gần 1,2 tỷ USD là trái phiếu xanh quốc tế đã phát hành.

Như vậy, có thể thấy cơ hội của các doanh nghiệp và tổ chức tài chính Việt Nam trong việc tiếp cận các nguồn vốn xanh quốc tế là rất lớn, nhưng tỷ trọng dư nợ tín dụng xanh còn khá khiêm tốn, tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, năng lượng sạch (chiếm tỷ trọng cao nhất với gần 46%), tiếp đến là nông nghiệp xanh (chiếm trên 31%), quản lý nước bền vững (chiếm khoảng 12%). Trong khi đó, nhiều lĩnh vực quan trọng khác trong công tác bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu như quản chất thải, giao thông và xây dựng bền vững... còn hạn chế.

Để thúc đẩy hấp thụ tối đa các dòng vốn lớn quốc tế, Việt Nam cần có những bước chuẩn bị như sau:

Chính phủ, các bộ, ngành cần nhanh chóng ban hành khung pháp lý, quy định và hướng dẫn liên quan tới tài chính xanh nhằm khơi thông hành lang pháp lý cho các doanh nghiệp cũng như tổ chức tài chính tham gia vào thị trường tài chính xanh. Ví dụ, ban hành danh mục phân loại xanh (green taxonomy) làm căn cứ để các chủ thể phát hành, lựa chọn dự án xanh sử dụng vốn từ trái phiếu xanh; xây dựng danh mục và tiêu chí đánh giá ngành nghề sản xuất kinh doanh xanh…

Ngân hàng Nhà nước cần tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hướng dẫn thực hiện ngân hàng xanh, tín dụng xanh cho các tổ chức tín dụng; phối hợp với các tổ chức, ban, ngành để xác định được các tiêu chí, định mức cho các dự án xanh. Đồng thời, đẩy mạnh việc xây dựng và triển khai các cơ chế, chính sách riêng cho hoạt động tín dụng xanh, gắn với mục tiêu xanh nhằm khuyến khích, thúc đẩy các ngân hàng thương mại mạnh dạn đầu tư vốn vào lĩnh vực này trong thời gian tới.

Tính đến 30/9/2023, dư nợ cho vay đối với lĩnh vực xanh tại Agribank đạt 12.098 tỷ đồng, với 41,928 khách hàng còn dư nợ.

Về phía các tổ chức tín dụng, cần tăng cường đẩy mạnh công tác đào tạo, nâng cao kiến thức cho cán bộ ngân hàng về ngân hàng xanh, tín dụng xanh, về nghiệp vụ thẩm định rủi ro môi trường, xã hội của các dự án xanh thông qua hình thức tổ chức tập huấn, bồi dưỡng, tuyên truyền, phổ biến kiến thức; nâng cao ý thức sử dụng hiệu quả, tiết kiệm năng lượng, các nguồn tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường. Tiếp tục huy động các nguồn lực để thực hiện chính sách tín dụng xanh tại Việt Nam. Tăng cường chủ động tiếp cận nguồn vốn quốc tế xanh thông qua các bộ, ban, ngành đầu mối hoặc tiếp cận trực tiếp các định chế tài chính, tổ chức phi chính phủ, Quỹ tín thác tín dụng xanh (GCTF do SECO thành lập ở Việt Nam), huy động vốn qua hình thức phát hành trái phiếu xanh để tài trợ các dự án năng lượng tái tạo quy mô lớn, tiết kiệm năng lượng. Phát triển và đa dạng hóa các sản phẩm tín dụng xanh phù hợp nguồn lực hiện có của TCTD và từng đối tượng khách hàng, qua đó, tăng năng lực cạnh tranh và khả năng thu hút khách hàng của TCTD. Thường xuyên, định kỳ kiểm tra, giám sát việc quản lý rủi ro môi trường và xã hội đối với khoản tín dụng xanh đã cấp cho khách hàng. Việc kiểm soát phải được thực hiện chặt chẽ ngay từ khâu thẩm định nhằm hạn chế cấp tín dụng cho các dự án tác động xấu đến môi trường và xã hội, đồng thời giám sát thường xuyên khoản tín dụng đã cấp, qua đó, ngoài đảm bảo an toàn cho khoản cấp tín dụng, còn góp phần khuyến khích các cá nhân, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh đúng mục đích, an toàn và hiệu quả hơn.

Nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của phát triển doanh nghiệp theo hướng bền vững, nhằm mục tiêu góp phần hướng tới nền kinh tế xanh và bền vững, Agribank đang tập trung triển khai và xác định áp dụng bộ tiêu chuẩn ESG tại Agribank là một trong những mục tiêu hàng đầu trong chiến lược phát triển ngân hàng giai đoạn 2023-2025. Theo đó, Agribank đã thành lập Ban chỉ đạo và Tổ giúp việc nhằm xây dựng Đề án triển khai ESG toàn diện tại Agribank trong ngắn hạn và dài hạn với thành phần gồm nhân sự cấp cao của Agribank, cho thấy quyết tâm của Agribank trong việc triển khai một cách đồng bộ và hiệu quả việc áp dụng ESG trong toàn hệ thống Agribank.

Thời gian qua, Agribank đã ban hành Quy định về quản lý rủi ro về môi trường trong hoạt động cấp tín dụng của Agribank nhằm triển khai Thông tư số 17/2022/TT-NHNN ngày 23/12/2022 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về việc hướng dẫn thực hiện quản lý rủi ro môi trường trong hoạt động cấp tín dụng của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài; ban hành Chương trình hành động triển khai nghị quyết số 1408/QĐ-NHNN ngày 26/7/2023 về việc ban hành kế hoạch hành động của ngành ngân hàng thực hiện chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030 và đề án về những nhiệm vụ, giải pháp triển khai kết quả Hội nghị COP26 các bên tham gia, trong đó, giao nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị trong việc thúc đẩy tín dụng xanh và triển khai ngân hàng xanh tại Agribank.

Đồng thời, Ngân hàng đã làm việc với một số tổ chức quốc tế và nhận được nguồn tài trợ kỹ thuật từ USAID thuê Công ty tư vấn đối tác chiến lược Mekong Strategic Partner (MSP) tư vấn xây dựng bộ chính sách và quy trình rủi ro môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng.

Đối với khách hàng - chủ thể trực tiếp sử dụng nguồn vốn xanh quốc tế, để có thể tiếp cận cũng như đáp ứng được các tiêu chí xanh, cần chủ động chuyển dịch hoạt động sản xuất, kinh doanh theo hướng phát triển bền vững, đặc biệt là thực hành hiệu quả bộ tiêu chuẩn ESG trong tại đơn vị và các bên liên quan.