Những hành vi công kích cá nhân là biểu hiện vô thức của chủ nghĩa phân biệt chủng tộc hay chủ nghĩa phân biệt giới tính. Chúng xuất hiện qua những nhận xét có vẻ vô hại của những người mang ý tốt.
“Vì những hành vi công kích cá nhân thường được truyền đạt thông qua ngôn ngữ nên việc phải chú ý đến cách chúng ta nói chuyện, đặc biệt là ở nơi làm việc và tại các tổ chức xã hội khác như lớp học, phòng xử án... là rất quan trọng.” Christine Mallinson - Giáo sư ngôn ngữ, văn học và văn hóa tại Đại học Maryland chia sẻ cùng với Business Insider.
Bởi vì những hành vi công kích cá nhân quá khó nhận biết nên cũng khó mà biết được mình là người thủ phạm hay là nạn nhân.
“Có một điều là chúng mang ý nghĩa mơ hồ để người nghe có thể cảm thấy bị xúc phạm hay không. Do bên ngoài chúng luôn thể hiện như những lời khen ngợi nên người nghe không thể thực sự cảm thấy có bị sỉ nhục hay không biết cách đáp lời ra sao” Robin Lakoff - Chuyên gia ngôn ngữ học Đại học California nói.
Và sau đây là vài trường hợp phổ biến được Business Insider tổng hợp lại.
"Anh/chị nói chuyện thật dễ nghe"
"Bạn phát âm thật rõ ràng" hoặc "Bạn nói rất tốt" có thể là lời khen thật sự. Tuy nhiên, theo giáo sư Mallinson đôi khi lời nhận xét này cũng thể hiện người nói ám chỉ rằng có khả năng người được đề cập phát âm chưa chuẩn lắm và ngạc nhiên là họ không nhận ra điều đó.
Điều cần làm: Không làm gì cả. Bạn có thể khen một người về ý tưởng hay sự sáng suốt của họ, nhưng nhận xét về cách mọi người nói là không cần thiết.
“Ồ, xin lỗi, tôi nhầm người”
Nếu bạn không có nét gì đặc biệt và trong phòng có một người khác giống với bạn thì có khả năng phần lớn sẽ gọi nhầm tên bạn.
“Khi tôi bắt đầu học cao học, lớp dự bị có hai phụ nữ da trắng đứng lớp và tôi là một trong hai người Mỹ gốc Mexico trong nhóm sinh viên này. Họ liên tục gọi tôi là Maria, tên của cô gái kia. Tên tôi là Alejandra và chúng tôi chẳng giống nhau chút nào", một độc giả Buzzfeed chia sẻ. “
Điều cần làm: Ghi nhớ tên đồng nghiệp. Đó là một yêu cầu khá cơ bản.
"Sếp tôi thật điên rồ"
Ở Mỹ, việc gọi sếp nữ “điên rồ” hay “cuồng loạn” được các chuyên gia ngôn ngữ đánh giá là có một chút phân biệt giới tính vì những từ này (tiếng Anh) có một lịch sử lâu dài và phức tạp từ thế kỷ 19 tại châu Âu. Bỏ qua yếu tố ngôn ngữ, việc nhận xét với đồng nghiệp về cấp trên như vậy cũng không nên.
Điều cần làm: Cố gắng hiểu quan điểm của cấp trên thay vì mô tả hành động của họ là phi lý. Nếu bạn vẫn không đồng ý, bạn có thể nói “Tôi không hiểu quan điểm ông ấy/bà ấy về điều này”, và nêu suy nghĩ của mình.
“Tôi nghĩ cô đang ở sai phòng – đây là cuộc họp dành cho các lập trình viên”
Kieran Snyder - CEO Textio, chia sẻ với Fast Company về một trong những trải nghiệm đầu tiên của bà đối với những hành vi công kích cá nhân khi còn là một nhân viên ở Microsoft. Bà đến công ty để thuyết trình về toán học.
“Tôi đến sớm hơn vài phút, và trong phòng có hai người đàn ông đang ngồi,” Snyder nói. Bà kể một trong hai người nhìn thấy và nhanh chóng hỏi có phải bà đang đi tìm chỗ tổ chức cuộc họp về thiết kế. Ông cho rằng, với tư cách là phụ nữ, Snyder sẽ không quan tâm hoặc không thể nói chuyện về toán học được.
Nó dường như chỉ là một gợi ý hữu ích, nhưng nó mang ý nghĩa một người phụ nữ không chắc hoặc không có khả năng có thể trở thành một kỹ sư.
Điều cần làm: Đừng vội vã phán xét năng lực người khác.
“Cô là thực tập sinh ư? Trông cô rất trẻ!”
“Trong một môi trường chuyên nghiệp, việc khen về ngoại hình của một người phụ nữ là bạn đang củng cố quan niệm phân biệt giới tính về giá trị của phụ nữ. Nó phản ánh tư duy phụ nữ trước hết phải hấp dẫn, nó là chức năng chủ yếu trong vai trò xã hội của họ”, Pennington nói với Business Insider.
“Khi một đồng nghiệp nam lớn tuổi nói với đồng nghiệp nữ 'Cô trông trẻ quá' hoặc 'Cô trông giống như một sinh viên vậy', thường thì nhận xét này tập trung sự chú ý vào ngoại hình của cô gái hơn là thông tin của cô ấy. Và điều này mơ hồ có thể làm giảm uy tín của họ trong công việc” Mallinson nhận xét.
Tóm lại, nhận xét về vẻ bề ngoài trẻ trung của ai đó cũng có thể ngụ ý rằng họ dường như thiếu kinh nghiệm hoặc không đủ khả năng hoàn thành công việc.
Điều cần làm: Không làm gì cả. Không có lý do gì để bình luận về ngoại hình của một đồng nghiệp. Nếu bạn thực sự muốn biết chức danh công việc của họ, hãy tìm nó trong mục lục của công ty.
(ngắt lời) "Thực ra, tôi nghĩ…"
Khả năng ngắt lời một người phụ nữ của đàn ông gần gấp ba lần so với khả năng anh ta ngắt lời một người đàn ông khác.
Tờ The New York Times gọi việc đàn ông ngắt lời phụ nữ là “một hiện tượng chung”. Điều đáng nói là khi một người đàn ông nhắc lại y chang những ý tưởng của người phụ nữ mà ông ngắt lời lại nhận được tất cả sự tán thành.
“Thậm chí tôi không thể đếm nổi số lần tôi đã chứng kiến một người phụ nữ bị một người đàn ông ngắt lời và sau đó chỉ để nghe anh ta lặp lại y chang những ý tưởng cô ấy đang cố gắng trình bày”, Grace Ellis nói với tờ The Times.
Elizabeth Ames - Phó chủ tịch cấp cao bộ phận tiếp thị, hợp tác và kế hoạch của Viện Anita Borg, cũng cho biết đây là một trong những hành vi công kích cá nhân mà bà nghe được.
“Một điều khác mà chúng tôi nghe được rất nhiều là khi họ chia sẻ ý kiến hay bình luận và mọi người bỏ qua nó. Sau đó, có người đàn ông trong phòng lặp lại thì mọi người lại nghĩ đó là điều tuyệt nhất”, Ames kể với Fast Company.
Điều cần làm: Chờ cho người đó trình bày xong suy nghĩ. Và nếu bạn cũng có đồng ý tưởng như vậy, hãy cho họ sự tán thành.
