Năm 2024, thống kê cho thấy lượng nhà đầu tư nước ngoài chỉ chiếm khoảng 0,6% tổng số tài khoản trên thị trường. Giá trị danh mục mà nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ khoảng 7,35% tổng giá trị chứng khoán toàn thị trường.
Chia sẻ trong Talk Show Phố Tài chính mới đây, bà Tạ Thanh Bình, Tổng giám đốc Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC) cho rằng, nếu nhìn vào số lượng chứng khoán mà nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ cũng như giá trị danh mục chứng khoán của họ, vẫn thấy được sự tăng trưởng lần lượt khoảng 4% và 3% so với năm 2023.
Đặc biệt, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 68 trong năm 2024, trong đó quy định về giải pháp cho phép nhà đầu tư nước ngoài đặt lệnh mua chứng khoán mà không cần có tiền tại thời điểm đặt lệnh hay còn được gọi là Non Pre-funding Solution (NPS). Sau 3 tháng áp dụng, VSDC đã khảo sát một số công ty chứng khoán lớn nơi có nhiều nhà đầu tư nước ngoài mở tài khoản giao dịch, kết quả cho thấy sự khả quan.
Theo cơ chế mới này, nếu nhà đầu tư nước ngoài không thể nộp tiền vào để thanh toán giao dịch đúng thời hạn, công ty chứng khoán sẽ phải nhận trách nhiệm thanh toán. Thực tế cũng đã xuất hiện những trường hợp phải chuyển nghĩa vụ thanh toán cho công ty chứng khoán, tuy nhiên tất cả đều được xử lý tốt theo quy trình.
Bà Bình cho biết, giải pháp Non Pre-funding cho phép nhà đầu tư nước ngoài thực hiện các giao dịch theo tiêu chí của FTSE chỉ mới là bước khởi đầu. Nếu nhìn vào tiêu chí nâng hạng của tổ chức MSCI, việc triển khai cơ chế thanh toán CCP sẽ là giải pháp quan trọng và dài hơi hơn.
Luật Chứng khoán sửa đổi đã cho phép xây dựng khung pháp lý để VSDC có thể thành lập công ty con, triển khai nghiệp vụ CCP (cơ chế đối tác bù trừ trung tâm) theo đúng thông lệ quốc tế và VSDC đang gấp rút triển khai đề án này.
Qua quá trình làm việc với các nhà đầu tư nước ngoài, VSDC cũng đang triển khai thêm một giải pháp để hỗ trợ nhà đầu tư nước ngoài khác là nâng cấp cổng giao tiếp điện tử hiện có, cho phép các công ty chứng khoán và ngân hàng lưu ký trao đổi thông tin liên quan đến việc nhận lệnh và giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài một cách thống nhất, bảo mật và nhanh chóng hơn so với phương thức thủ công hiện nay. Dự kiến, việc nâng cấp sẽ hoàn thành vào tháng 3/2025.
Về vấn đề tái cấu trúc cơ sở nhà đầu tư trong chiến lược phát triển thị trường chứng khoán, bà Bình chia sẻ, VSDC sẽ thúc đẩy các nhà đầu tư tổ chức, đặc biệt là tổ chức nước ngoài tham gia thị trường chứng khoán Việt Nam dưới cơ chế các quỹ đầu tư. Trong năm 2025, VSDC sẽ triển khai nâng cấp các dịch vụ để hỗ trợ các quỹ đầu tư, đặc biệt là quỹ đầu tư nước ngoài, đón đầu xu hướng khi thị trường chứng khoán được nâng hạng.
