10 năm đột phá minh bạch hóa

10 năm qua, Cuộc bình chọn đã góp phần cải thiện mạnh mẽ chất lượng quản trị, tính minh bạch và tầm nhìn chiến lược về phát triển bền vững của nhiều doanh nghiệp niêm yết trên TTCK.

Đầu tư Chứng khoán xin giới thiệu một số đánh giá, trích từ Đặc san Báo cáo thường niên 2017 - ấn phẩm truyền thông về Cuộc bình chọn 2008 - 2017.

“Khơi dòng chảy vốn bằng sức mạnh của lòng tin”

Ông Lê Trọng Minh, Tổng Biên tập Báo Đầu tư, đồng Trưởng Ban Tổ chức Cuộc bình chọn BCTN 2017 

Các dòng vốn dù nhỏ hay lớn, xuất phát từ các nhà đầu tư cá nhân có tiềm lực hạn chế hay những tổ chức tài chính hùng mạnh trong nước hoặc quốc tế, đều chảy bằng sức mạnh của lòng tin, với nền tảng là thông tin minh bạch.

Sau 17 năm hoạt động, TTCK Việt Nam đã chứng kiến sự tăng trưởng mạnh về số doanh nghiệp tham gia giao dịch, quy mô vốn hóa và số tài khoản giao dịch của nhà đầu tư, cùng với đó là sự cải thiện rõ rệt về chất lượng quản trị, tính minh bạch và tầm nhìn chiến lược về phát triển bền vững của rất nhiều tổ chức niêm yết. Thành tựu này có được nhờ rất nhiều chính sách và giải pháp sáng tạo được thực thi bởi các bên tham gia.

Giải thưởng BCTN dành cho các doanh nghiệp niêm yết là một trong những sáng kiến đó. Mười năm thực hiện ARA cũng là chặng đường 10 năm của những tâm huyết, những nỗ lực miệt mài của những đơn vị sáng lập - Dragon Capital, Báo Đầu tư, Sở Giao dịch chứng khoán TP. HCM - với sự ủng hộ mạnh mẽ của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội cùng các tổ chức hỗ trợ kỹ thuật như Tổ chức Tài chính Quốc tế, Hiệp hội Kế toán Công chứng Anh quốc, KPMG, EY, Deloitte, PwC và các chuyên gia độc lập.

Mười năm thực hiện ARA, thị trường đã đón nhận bằng sự hứng khởi, với số lượng doanh nghiệp niêm yết tham gia ngày một đông đảo, chất lượng và nội dung các BCTN ngày một cải thiện theo hướng tuân thủ các chuẩn mực báo cáo hiện đại nhất.

Mục tiêu của Báo Đầu tư, cũng là mục tiêu chung của các thành viên thị trường, là nỗ lực góp phần phát triển TTCK trở thành kênh dẫn vốn trung và dài hạn chủ đạo cho nền kinh tế, với lực lượng doanh nghiệp niêm yết có tiềm lực tài chính mạnh, phát triển bền vững và đủ khả năng hội nhập, cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Báo Đầu tư, trong đó có ấn phẩm Đầu tư Chứng khoán, sẽ tiếp tục đồng hành cùng cùng các doanh nghiệp niêm yết và các công ty đại chúng trong sứ mệnh nâng cao tính minh bạch để TTCK Việt Nam thực sự trở thành địa điểm hấp dẫn, đáng tin cậy đối với các dòng vốn đầu tư trong nước và quốc tế.

“10 năm khẳng định những giá trị được kỳ vọng”

Ông Lê Hải Trà, Phó tổng giám đốc phụ trách Ban điều hành Sở Giao dịch chứng khoán TP. HCM (HOSE), Trưởng Ban Tổ chức kiêm Chủ tịch Hội đồng bình chọn BCTN 2017 

“Công khai, minh bạch, bảo vệ lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư" không chỉ là mục tiêu của hệ thống pháp luật về chứng khoán và TTCK, mà còn là một nỗ lực thực tiễn mang tên “Cuộc bình chọn BCTN” suốt 10 năm qua. Quãng đường 10 năm đó đánh dấu một hiệu ứng lan toả trong nhận thức về ý nghĩa của tính minh bạch đối với cộng đồng các doanh niêm yết trên TTCK Việt Nam, khởi đầu từ các doanh nghiệp niêm yết trên HOSE.

Số điểm trung bình và điểm sàn để được chọn vào vòng chung khảo của các BCTN tăng dần qua các năm. Chất lượng của thông tin trong BCTN ngày càng được chú trọng. Bên cạnh báo cáo tài chính được kiểm toán, cách thức trình bày, so sánh và phân tích số liệu được Hội đồng bình chọn đánh giá kỹ lưỡng, để đảm bảo cung cấp những thông tin có ý nghĩa cho thị trường. Đặc biệt, trong năm thứ 10 này, Ban Tổ chức đã mời 4 công ty kiểm toán hàng đầu (Big4) tham gia rà soát các BCTN.

Nội dung của BCTN đã không dừng lại ở thông tin tài chính, mà thông tin phi tài chính ngày càng được đề cao và mở rộng để cung cấp cho nhà đầu tư cái nhìn đầy đủ hơn về hoạt động của doanh nghiệp. Các tiêu chí về quản trị công ty nói riêng và phát triển bền vững nói chung theo chuẩn mực quốc tế đã được lồng ghép, bổ sung, tăng cường qua các năm.

Trước xu hướng “Đầu tư có trách nhiệm” của cộng đồng đầu tư quốc tế, Ban Tổ chức vui mừng nhận thấy sự thích ứng và gia tăng về số lượng và điểm số đối với báo cáo phát triển bền vững của các doanh nghiệp niêm yết hàng đầu trên TTCK, mở ra cơ hội thu hút dòng vốn đầu tư quốc tế lớn và mạnh hơn nữa đến Việt Nam.

“Gắn kết và lan tỏa niềm tin minh bạch hóa”

Bà Nguyễn Thị Hoàng Lan, Phó tổng giám đốc phụ trách điều hành Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) 

Sự chuyển biến về nhận thức của các doanh nghiệp (DN) và ngày càng nỗ lực để làm nên những BCTN đẹp đẽ, chuẩn mực, chuyên nghiệp và dày dặn thông tin, là thành quả đáng quý nhất mà Cuộc bình chọn BCTN mang đến cho thị trường, trong chiều dài 10 năm thực hiện vừa qua.

Cuộc bình chọn đã nâng chất DN bằng cách phát triển giải BCTN có nội dung quản trị công ty tốt nhất, giải báo cáo phát triển bền vững. Cuộc bình chọn vừa tạo động lực, vừa tạo áp lực để các DN làm nghiêm túc BCTN, đồng thời tự soi vào mình hàng năm, để tìm ra con đường, ý tưởng bước tiếp. Tôi nghĩ, Ban Tổ chức đã rất nỗ lực khi xây dựng và duy trì một Hội đồng bình chọn là các nhà quản lý, các chuyên gia có kinh nghiệm trên TTCK, để từ đó, việc chấm điểm như một cách giám sát chất lượng thông tin DN, hướng DN đến sự trung thực và chuẩn mực trong cách thông tin ra thị trường.

Tôi mong rằng, Ban Tổ chức sẽ thực hiện đánh giá toàn diện về ARA và đề xuất với các cơ quan quản lý, tổ chức thị trường về việc gắn kết Cuộc bình chọn với Chiến lược phát triển quản trị công ty cho DN Việt Nam mà Chính phủ và nhiều bộ, ngành đang xây dựng.

“ARA là Một trong những sáng kiến về quản trị có chất lượng tốt nhất”

Bà Nguyễn Nguyệt Anh, Chuyên gia Quản trị công ty, phụ trách Chương trình Quản trị công ty Việt Nam của Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC), thành viên Hội đồng bình chọn BCTN năm 2017 

Cuộc bình chọn BCTN trong mười năm qua được xem là một trong những sáng kiến về quản trị có chất lượng tốt nhất, tạo động lực giúp các công ty niêm yết ngày càng hoàn thiện nội dung công bố thông tin trên BCTN theo quy định.

Tham gia Ban giám khảo Cuộc bình chọn BCTN năm nay, chúng tôi thấy nhiều công ty niêm yết lọt vào vòng chung khảo đã công bố kết quả tự đánh giá chi tiết về việc áp dụng các chuẩn mực của Thẻ điểm quản trị công ty ASEAN trên BCTN. Điều này cho thấy, xu hướng các công ty đang vận dụng các thông lệ quản trị tốt theo tinh thần tự nguyện vượt trên khuôn khổ quy định của pháp luật, bởi họ đã thực sự hiểu rằng, quản trị công ty tốt sẽ giúp công ty gia tăng hiệu quả, niềm tin và uy tín, nhờ đó tăng cường khả năng tiếp cận vốn.

Nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam tham gia hội nhập tốt hơn trong khu vực ASEAN, IFC đã ký một biên bản ghi nhớ với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước giúp Việt Nam xây dựng một bộ quy tắc quản trị công ty dành cho các công ty niêm yết, có tham chiếu các thông lệ quản trị quốc tế tốt trong khu vực ASEAN và toàn cầu.

Dự kiến, bộ quy tắc này sẽ được ra đời thông qua Sáng kiến Quản trị công ty Việt Nam (VCGI) vào cuối năm nay để hướng dẫn các công ty niêm yết tiếp tục nâng cao các chuẩn mực quản trị, từ đó cải thiện chất lượng minh bạch và công bố thông tin.

“Sẽ tăng cường giải pháp thúc đẩy sự minh bạch”

Ông Phạm Hồng Sơn, Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) 

Cuộc bình chọn BCTN đưa ra các ý kiến đánh giá mang tính độc lập của các chuyên gia, tổ chức ngoài cơ quan nhà nước, mang tính khách quan trên các lĩnh vực hoạt động, cũng như trong nâng cao chất lượng BCTN. Đây cũng là cơ hội để các doanh nghiệp khẳng định uy tín, thương hiệu, đồng thời là nơi học tập, trao đổi kinh nghiệm, tăng cường tính công khai, minh bạch trên TTCK.

Để tăng cường tính công khai, minh bạch trên TTCK, UBCK đang và sẽ triển khai một số nội dung trọng tâm sau:

Thứ nhất, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, trong đó tập trung xây dựng dự thảo Luật Chứng khoán (sửa đổi). UBCK sẽ đánh giá các quy định hiện hành về công bố thông tin để có hướng hoàn thiện song song với quá trình sửa đổi Luật Chứng khoán. Dự kiến, các nội dung như yêu cầu một số công ty niêm yết có vốn hóa lớn bắt buộc phải công bố thông tin bằng tiếng Anh, nguyên tắc áp dụng chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) đối với các công ty đại chúng... sẽ được xem xét để đưa vào dự thảo Luật Chứng khoán sửa đổi.

Thứ hai, tăng cường hoạt động thông tin tuyên truyền, đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao nhận thức, trước hết là cho lãnh đạo doanh nghiệp về tuân thủ yêu cầu minh bạch công bố thông tin, về vai trò và các nguyên tắc quản trị, làm cơ sở cho quá trình thực hành quản trị, tuân thủ, áp dụng quản trị công ty theo thông lệ tốt nhất, cải thiện quan hệ nhà đầu tư...

Thứ ba, tăng cường công tác giám sát, thanh tra và xử lý vi phạm trên TTCK, đảm bảo tính kỷ luật và lòng tin của thị trường.

Thứ tư, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong thực hiện báo cáo và công bố thông tin qua Hệ thống công bố thông tin điện tử của công ty đại chúng (IDS), đảm bảo công bố thông tin nhanh chóng, chính xác và kịp thời.

Thứ năm, tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế nhằm nâng cao chất lượng quản trị công ty. Khuyến khích các doanh nghiệp tham gia các cuộc bình chọn, đánh giá sự minh bạch do các tổ chức có chuyên môn thực hiện.

“Nhớ những ngày trăn trở dựng xây ARA”

TS. Nguyễn Anh Tuấn, nguyên Tổng Biên tập Báo Đầu tư, nguyên đồng Trưởng Ban Tổ chức Cuộc bình chọn BCTN từ năm 2008 - 2015 

Làm thế nào để định danh sự minh bạch, hướng các doanh nghiệp đến minh bạch thông tin tài chính, thông tin quản trị, thông tin kế hoạch hoạt động… là câu hỏi đầy trăn trở đối với Ban Tổ chức Cuộc bình chọn BCTN tốt nhất (ARA), trước khi lần đầu tiên được tổ chức năm 2008.

Chúng tôi đã trả lời trăn trở trên bằng một cách làm: xác lập mục tiêu của Cuộc bình chọn là bình chọn các công ty có sự thể hiện BCTN chuyên nghiệp minh bạch, chuẩn mực và cung cấp đầy đủ thông tin nhất cho các nhà đầu tư.

Vào năm đầu tiên chấm giải, Cuộc bình chọn chỉ chấm điểm các doanh nghiệp niêm yết trên Sở Giao dịch chứng khoán TP. HCM. Đến năm tiếp theo, chúng tôi có ý tưởng mở rộng không gian để các doanh nghiệp niêm yết trên Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội cùng tham gia Cuộc bình chọn. Theo thời gian, Cuộc bình chọn đã chứng tỏ được bản sắc và giá trị của sự hợp tác trên toàn TTCK Việt Nam, khích lệ sự minh bạch và chuyên nghiệp của các doanh nghiệp niêm yết.

Tôi mong và tin tưởng rằng, ARA sẽ tiếp tục bước đi giữa lòng thị trường, gắn kết và thúc đẩy chất lượng doanh nghiệp niêm yết với những sáng tạo mới, góp sức đưa TTCK Việt Nam hội nhập với các thị trường khu vực, hỗ trợ các doanh nghiệp mạnh cất cánh và vươn tầm.

“Dragon Capital sẵn sàng đồng hành vì mục tiêu sâu hơn”

 Ông Dominic Scriven, Chủ tịch Dragon Capital - nhà tài trợ Cuộc bình chọn BCTN hàng năm

Ban đầu, Cuộc bình chọn có mục đích là bình chọn BCTN thuần túy, nhưng đã dần mở rộng sang thúc đẩy phát triển bền vững, thúc đẩy nâng cao chất lượng quản trị công ty thông qua các giải phụ là giải về phát triển bền vững và quản trị công ty. Tuy nhiên, chúng ta cần làm “nóng” hơn các vấn đề này, vì đây là xu hướng phát triển tất yếu và thị trường Việt Nam vẫn đang có khoảng cách tụt hậu rất lớn so với thế giới.

Một trong những điểm mới của Cuộc bình chọn 2017 là các BCTN được chấm trên bản mềm thay vì bản cứng. Đây là sự thay đổi theo xu hướng phát triển bền vững, nhưng cũng cho thấy công nghệ thông tin sẽ làm thay đổi rất nhiều BCTN. Với sự trợ giúp của công nghệ, doanh nghiệp có thể cập nhật, công bố thông tin về kết quả hoạt động kinh doanh hàng ngày.

BCTN của doanh nghiệp sẽ thay đổi như thế nào về nội dung, hình thức, cách thức truyền tải sau 10 năm tới là điều chúng ta nên thử hình dung, để Cuộc bình chọn có thể định hướng, dẫn dắt quá trình nâng cao chất lượng BCTN và minh bạch thông tin trên thị trường chứng khoán Việt Nam, sớm rút ngắn khoảng cách với các thị trường trong khu vực.

Tác động lan tỏa của Cuộc bình chọn sau 10 năm giúp chúng ta hiểu rằng, Cuộc bình chọn sẽ không chỉ dừng lại ở BCTN. Trong 10 năm tới, có thêm những vấn đề nào của thị trường chứng khoán mà chúng ta cùng quan tâm, cần thúc đẩy thì đó nên là các mục tiêu mới của Cuộc bình chọn. Dragon Capital sẵn sàng đồng hành cùng Ban Tổ chức Cuộc bình chọn BCTN trên hành trình thực hiện những mục tiêu, nhiệm vụ sâu rộng hơn.

“Giúp các doanh nghiệp nâng hạng, hướng đến phát triển bền vững”

TS. Trần Đắc Sinh, nguyên Chủ tịch HĐQT Sở Giao dịch chứng khoán TP. HCM 

Thông qua Cuộc bình chọn, doanh nghiệp đại chúng nói chung và niêm yết nói riêng ngày càng minh bạch hơn, chuyên nghiệp hơn, có những thay đổi mô hình quản trị và phát triển bền vững tốt hơn. Tôi cho rằng, nếu không có giải BCTN, vấn đề quản trị và minh bạch của doanh nghiệp sẽ không được như hiện nay.

Từ năm 2017, Hội đồng bắt đầu chấm BCTN bằng bản mềm, tuy là sự thay đổi nhỏ nhưng thể hiện được định hướng Cuộc bình chọn về phát triển bền vững. Việc xây dựng chỉ số phát triển bền vững đã được Sở Giao dịch chứng khoán TP. HCM ấp ủ từ lâu và tôi được biết sắp tới, chỉ số của 20 công ty đi đầu trong phát triển bền vững sẽ chính thức ra mắt, với sự phối hợp của Tổ chức GIZ (Đức).

Đây là nhóm công ty rất quan trọng, không chỉ đại diện cho chất lượng quản trị, mà còn là điển hình cho xu hướng phát triển bền vững, hướng các doanh nghiệp đại chúng khác cùng làm. Theo tôi, đây là hướng cần phát huy hơn nữa của ARA trong các năm tới.

Tôi cho rằng, các mùa giải sắp tới nên tiếp tục nâng dần các chuẩn mực về quản trị công ty, đề ra thang điểm tốt hơn sát với các thông lệ quản trị theo IFC, OECD để giải không chỉ chất lượng hơn, mà còn thu hút quan tâm của tổ chức định chế quốc tế. Điều mong mỏi và cũng là giá trị cốt lõi của ARA là giúp các doanh nghiệp niêm yết, doanh nghiệp đại chúng nâng hạng chính mình, từ đó góp sức vào quá trình nâng hạng TTCK của Việt Nam.