Vai trò dẫn dắt của HĐQT
Ngày 21/3/2025, Viện Thành viên Hội đồng Quản trị Việt Nam (VIOD) đã tổ chức Hội thảo Directors Talk #20 với chủ đề: “Quản trị biến đổi khí hậu và vai trò của HĐQT: Bài học từ Đông Nam Á và Định hướng cho doanh nghiệp Việt Nam”.
Trong kỷ nguyên đầy biến động hiện nay, biến đổi khí hậu đang là một vấn đề cấp bách và trọng tâm trong thực thi yếu tố E - Môi trường trong chiến lược thực thi ESG (Môi trường – Xã hội - Quản trị) của các doanh nghiệp. Đây cũng là vấn đề cần được quan tâm đặc biệt và đưa vào chiến lược phát triển bền vững cùng chương trình hành động cụ thể của các doanh nghiệp niêm yết và công ty đại chúng.
Quản trị biến đổi khí hậu không chỉ là quản trị rủi ro để đảm bảo doanh nghiệp được phát triển bền vững, mà với chiến lược quản trị biến đổi khí hậu hiệu quả, doanh nghiệp còn có những cơ hội tiếp cận nguồn tài chính xanh, đưa ra những khoản đầu tư hợp lý để phát triển trong trung hạn và dài hạn.
Với áp lực ngày càng gia tăng từ các nhà đầu tư, cổ đông và thị trường, cũng như trách nhiệm bảo vệ lợi ích của các nhà đầu tư và các cổ đông, HĐQT hơn bao giờ hết cần đưa vào chương trình nghị sự về Quản trị biến đối khí hậu và hành động theo xu thế Quản trị hiệu quả và bền vững.
 |
Hội thảo Directors Talk #20 với sự tham gia của các chuyên gia và Chủ tịch, Thành viên HĐQT đến từ những doanh nghiệp tiên phong trong thực hành quản trị bền vững tại Việt Nam |
Ông Simon C.Y. Wong – Thành viên Ban Cố vấn chuyên môn VIOD, đồng thời là cố vấn độc lập, đồng Trưởng khoa Tài chính Bền vững của Viện Lãnh đạo Phát triển Bền vững Cambridge (CISL) cho biết: "HĐQT cần đi đầu trong việc đặt ra các mục tiêu và chiến lược rõ ràng về quản trị rủi ro khí hậu. Việc tích hợp yếu tố bền vững vào mô hình kinh doanh không chỉ là trách nhiệm, mà còn là cơ hội để tạo ra giá trị dài hạn và nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp”.
Theo một báo cáo của Deloitte về “Các hướng dẫn cho HĐQT về Quản trị biến đổi khí hậu” (Directors’ Guide to Climate Governance), HĐQT cần chủ động và cam kết nâng cao năng lực, kiến thức và xây dựng cơ cấu tổ chức phù hợp để ứng phó với thách thức biến đổi khí hậu. Không chỉ truyền tải rõ ràng kết quả đánh giá rủi ro khí hậu trong nội bộ và chuỗi giá trị, HĐQT còn phải chủ động nhận diện, tận dụng các cơ hội để tạo lợi thế cạnh tranh bền vững.
Việc tích hợp yếu tố khí hậu vào chiến lược kinh doanh ở mọi giai đoạn - từ ngắn, trung đến dài hạn - giúp doanh nghiệp nâng cao khả năng thích ứng và phát triển bền vững. Đồng thời, HĐQT có trách nhiệm xây dựng cơ chế giám sát chặt chẽ, yêu cầu ban điều hành chịu trách nhiệm về hiệu suất khí hậu và duy trì tính minh bạch trong báo cáo, công bố thông tin, đảm báo tính chính xác, có ý nghĩa và trực tiếp hỗ trợ mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp.
Trong quá trình thúc đẩy quản trị biến đổi khí hậu, HĐQT cần thiết lập "tone at the top", tức là thể hiện vai trò dẫn dắt và định hướng rõ ràng từ cấp cao. Khi lãnh đạo thể hiện cam kết mạnh mẽ, doanh nghiệp sẽ xây dựng được văn hóa bền vững, đảm bảo rủi ro khí hậu được giám sát và giải quyết kịp thời. Đồng thời, HĐQT cần truyền tải cam kết và mục tiêu quản trị khí hậu đến toàn tổ chức và các bên hữu quan, tạo sự đồng thuận trong thực thi. Để duy trì lợi thế cạnh tranh, HĐQT cũng phải liên tục cập nhật các xu hướng quản trị khí hậu mới.
Đặc thù của doanh nghiệp Đông Nam Á
Theo ông Simon C.Y. Wong, với đặc điểm sở hữu của doanh nghiệp tại châu Á, các HĐQT cần đảm bảo sự ủng hộ từ các cổ đông kiểm soát để có thể thực thi chiến lược phát triển bền vững.
Theo tổ chức Centre for Asian Philanthropy and Society, 85% các doanh nghiệp lớn tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương là thuộc sở hữu gia đình (family-business).
Liên quan đến câu chuyện phát triển bền vững, nếu không thuyết phục được người đứng đầu gia tộc, sẽ không có gì được thực hiện. Tuy nhiên, một khi đã nhận được sự ủng hộ từ gia đình, kế hoạch sẽ được triển khai và triển khai rất nhanh.
Trên quá trình triển khai, việc thành lập Ủy ban phát triển bền vững của HĐQT được cho là cần thiết để giám sát hiệu quả quá trình Quản trị biến đổi khí hậu.
Bên cạnh đó, để nâng cao năng lực về Quản trị biến đổi khí hậu, HĐQT có thể cần tuyển dụng các chuyên gia về Phát triển bền vững.
"Một thành viên HĐQT độc lập đã chia sẻ với tôi rằng, ngay cả sau khi được đào tạo bài bản, nhiều thành viên HĐQT vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận và tiếp thu nếu chủ đề không liên quan trực tiếp đến họ. Với những vấn đề nóng như dầu cọ, ai cũng tham gia thảo luận sôi nổi. Nhưng với những chủ đề như sản xuất xi măng hay các kiến thức chung từ các khóa đào tạo, họ thường thấy khó thực sự nhập tâm vì nó quá xa vời và trừu tượng. Đối với chúng tôi, giải pháp là bổ sung các thành viên HĐQT mới có kinh nghiệm chuyên sâu và trực tiếp trong lĩnh vực phát triển bền vững”, Giám đốc Phát triển Bền vững của một doanh nghiệp ASEAN chia sẻ.
Theo đó, trong một số ngành nhất định - chẳng hạn như thép, vận tải và logistics, dịch vụ tài chính – HĐQT sẽ cần đến chuyên môn sâu về phát triển bền vững.
Một số ít các công ty tại ASEAN, ví dụ CIMB, ComfortDelGro và Wilmar International đã tuyển dụng các chuyên gia phát triển bền vững tham gia HĐQT, trong khi DBS đã bổ nhiệm một học giả từ Đại học Oxford vào Ủy ban Phát triển bền vững của HĐQT.
