Trong khi đó các cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái (UAV) của Ukraine gây tổn thất nghiêm trọng cho các nhà máy lọc dầu của nước này.
Tháng trước, Washington đã áp đặt lệnh trừng phạt lên 180 tàu chở dầu của Nga, trong bối cảnh Kiev gia tăng các cuộc tấn công bằng UAV nhằm cải thiện vị thế đàm phán trước kỳ vọng rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ gây áp lực buộc Tổng thống Nga Vladimir Putin phải đàm phán chấm dứt chiến sự tại Ukraine.
Ông Trump từng tuyên bố việc chấm dứt xung đột là ưu tiên hàng đầu và cảnh báo sẽ áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt nếu mục tiêu này không đạt được.
Sản lượng dầu có thể giảm
Theo Reuters, ba giám đốc điều hành trong ngành dầu mỏ Nga cùng hơn 10 nhà giao dịch, giám đốc nhà máy lọc dầu và đại lý cảng cho biết lệnh trừng phạt mới đang tác động mạnh đến ngành dầu mỏ nước này.
Ba giám đốc điều hành dầu mỏ Nga, yêu cầu giấu tên vì tính nhạy cảm của vấn đề, thừa nhận rằng Nga không có lựa chọn nào khác ngoài việc giảm sản lượng dầu.
Do xuất khẩu giảm và công suất lọc dầu bị thu hẹp, lượng dầu thô dư thừa trong nước đang gia tăng và chỉ có thể được giải quyết bằng cách cắt giảm sản lượng, họ cho biết. Trong khi đó, khả năng lưu trữ của Nga rất hạn chế, và một số cơ sở này đã bị Ukraine tấn công trong những tuần gần đây.
Các giám đốc điều hành này dự báo sản lượng dầu của Nga có thể giảm xuống dưới 9 triệu thùng/ngày trong vài tháng tới, và mức cắt giảm có thể lớn hơn nếu tình trạng thiếu hụt tàu chở dầu và đình trệ trong hoạt động lọc dầu tiếp diễn.
Số liệu thương mại cũng cho thấy dấu hiệu suy giảm xuất khẩu dầu thô của Nga. Dữ liệu từ các nhà giao dịch cho thấy khối lượng xuất khẩu từ các cảng phía Tây như Primorsk, Ust-Luga và Novorossiisk trong tháng 1 đã giảm 17% so với cùng kỳ năm ngoái. Hiện Nga không còn công khai dữ liệu xuất khẩu dầu.
Hệ thống vận tải dầu của Nga gặp khó khăn
 |
Một tàu chở dầu của Nga. Ảnh: yahoonews |
Trong suốt ba năm xung đột, Nga đã chịu nhiều đợt trừng phạt, bao gồm mức trần giá 60 USD/thùng do nhóm G7 áp đặt. Các lệnh trừng phạt của Mỹ không nhằm chặn hoàn toàn xuất khẩu dầu của Nga, mà nhằm hạn chế giá bán và đảm bảo Moskva tuân thủ các quy định.
Tuy nhiên, Moskva đã tìm cách giảm thiểu tác động bằng cách xây dựng một đội tàu chở dầu riêng, thường được gọi là “hạm đội bóng tối” vì không sử dụng dịch vụ vận chuyển và bảo hiểm của phương Tây.
Tuy nhiên, các biện pháp trừng phạt mới nhất của Mỹ đã giáng một đòn mạnh vào hạm đội này. Theo Washington, đây là hành động nhằm vào ngành công nghiệp năng lượng của Nga, nguồn thu chính của Điện Kremlin.
Chi phí vận chuyển dầu từ cảng Kozmino ở Thái Bình Dương của Nga đến Trung Quốc đã tăng gấp 5 lần trong tháng 1, theo dữ liệu từ các nhà giao dịch. Một số cảng của Trung Quốc và Ấn Độ cũng đã đóng cửa đối với khoảng 20% đội tàu chở dầu của Nga.
Nhiều khách hàng Trung Quốc và Ấn Độ hiện yêu cầu giao hàng bằng tàu không bị ảnh hưởng bởi lệnh trừng phạt, đồng thời gia tăng mua dầu từ Saudi Arabia, UAE và Iraq.
Theo ước tính của Goldman Sachs, từ ngày 10/1 đến nay, các công ty Nga đã lưu trữ khoảng 17 triệu thùng dầu trên các tàu, so với con số 0 vào đầu năm. Con số này có thể tăng lên 50 triệu thùng trong nửa đầu năm 2025.
Bên cạnh vấn đề vận tải, ngành lọc dầu của Nga cũng đang chịu áp lực lớn từ các cuộc tấn công bằng UAV của Ukraine.
Kể từ tháng 1, tám nhà máy lọc dầu của Nga đã bị tấn công, cùng với các kho dầu và cơ sở công nghiệp quan trọng. Theo tính toán của Reuters, các cuộc tấn công đã khiến khoảng 10% công suất lọc dầu của Nga bị đình trệ.
Các cơ sở lớn như nhà máy lọc dầu Ryazan, Volgograd và Astrakhan đã phải dừng sản xuất nhiên liệu. Theo các nguồn tin trong ngành, sẽ mất nhiều tuần hoặc thậm chí vài tháng để khôi phục hoạt động.
Ukraine cũng đã nhắm vào các cơ sở lưu trữ dầu, đường ống và trạm bơm, gây gián đoạn dòng chảy dầu tới các cảng xuất khẩu và nhà máy lọc dầu trong tháng 1.
Một trong những cảng quan trọng nhất của Nga, Ust-Luga ở biển Baltic, đã giảm công suất xuống mức thấp nhất trong 4 năm qua, chỉ hoạt động với một nửa công suất do vấn đề đường ống.
Moskva tìm cách thích nghi với lệnh trừng phạt
Để đối phó với các lệnh trừng phạt, Nga đã mở rộng đội tàu chở dầu, bao gồm cả tàu VLCC (siêu tàu chở dầu) và tàu Suezmax (tàu cỡ trung).
Gần đây, các công ty dầu mỏ Nga đã mua ít nhất 12 tàu Aframax (có sức chứa khoảng 800.000 thùng dầu) để đối phó với tình trạng thiếu tàu, theo một nhà môi giới tàu biển giấu tên.
Giá tàu Aframax đã tăng lên khoảng 40 triệu USD từ mức 15 triệu USD vào năm ngoái do nhu cầu cao từ Nga. Đồng thời, chi phí vận chuyển dầu đến Trung Quốc bằng tàu Aframax đã tăng lên 6,5 - 7,5 triệu USD, so với mức 1,5 triệu USD năm ngoái.
Dù vậy, các quan chức Mỹ cho rằng việc Nga phải chi nhiều hơn cho đội tàu chở dầu là một chiến thắng đối với phương Tây, vì điều này làm giảm nguồn lực tài chính cho chiến sự tại Ukraine.
Nhiều chuyên gia, bao gồm Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), từng dự đoán sản lượng dầu của Nga sẽ giảm mạnh từ năm 2022, nhưng thực tế lại khác. Tuy nhiên, một giám đốc điều hành dầu mỏ Nga nói với Reuters rằng mức độ phức tạp trong việc duy trì ngành công nghiệp dầu mỏ hiện tại đã trở nên quá lớn.
“Tất cả mọi người đều đang chờ đợi chiến tranh kết thúc”, ông nói.
