Kinh tế tư nhân quyết định tới số lượng và chất lượng của hơn 50% GDP Việt Nam
Tại Hội thảo "Vốn ngân hàng góp phần thúc đẩy kinh tế tư nhân" được tổ chức sáng ngày 21/3, TS. Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Vietnam cho biết, trong gần bốn thập kỷ qua, khu vực kinh tế tư nhân tại Việt Nam đã có sự phát triển vượt bậc, chuyển mình từ một thành phần kinh tế còn nhỏ lẻ, manh mún thành một trụ cột quan trọng của nền kinh tế.
Về quy mô, theo số liệu của Cục Thống kê, khu vực kinh tế tư nhân trong nước hiện đóng góp xấp xỉ 50% GDP. Trong đó, bộ phận doanh nghiệp đăng ký chính thức đóng góp hơn 10% GDP và khu vực hộ kinh doanh cá thể, hộ sản xuất nông nghiệp, trang trại và các cơ sở kinh tế, cá nhân kinh doanh khác chiếm khoảng 40% GDP. Khu vực này tạo việc làm cho khoảng 85% lao động cả nước.
"Kinh tế tư nhân hiện nay quyết định tới số lượng và chất lượng của hơn 50% GDP của Việt Nam. Chúng ta không thể đạt được tốc độ tăng trưởng cao, bền vững, và cũng không thể chuyển dịch sang nền kinh tế dựa nhiều trên công nghệ, đổi mới và sáng tạo nếu như khu vực kinh tế tư nhân hiện chiếm hơn nửa nền kinh tế này không tăng trưởng ở tốc độ cao, không chuyển mình mạnh mẽ để hấp thụ, phổ biến công nghệ, và đổi mới sáng tạo", ông Bình nói.
 |
Từ phía hệ thống ngân hàng, NHNN đã xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) là đối tượng ưu tiên cho vay với lãi suất ưu đãi khi cho vay ngắn hạn bằng VND thấp hơn các lĩnh vực sản xuất kinh doanh thông thường (hiện nay là 4%/năm). Song song đó, NHNN cũng yêu cầu các TCTD tăng trưởng tín dụng an toàn, hiệu quả, lành mạnh, hạn chế nợ xấu gia tăng và phát sinh; hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất, lĩnh vực ưu tiên, lĩnh vực là động lực tăng trưởng kinh tế theo chủ trương của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; kiểm soát chặt chẽ tín dụng với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro.
100 TCTD phát sinh dư nợ tín dụng đối với DNNVV với dư nợ đạt 2,74 triệu tỷ đồng
Dẫn chứng cho nỗ lực của các TCTD đối với khu vực kinh tế tư nhân được bà Phùng Thị Bình, Phó tổng giám đốc Agribank nói: “Kinh tế tư nhân đóng vai trò quan trọng đối với nền kinh tế, nhất là các doanh nghiệp trong khu vực kinh tế nông nghiệp đã có những đóng rất lớn cho sự phát triển kinh tế đất nước trong thời gian qua”.
Thời gian qua, nguồn vốn tín dụng đầu tư cho khu vực kinh tế nông nghiệp của Agribank luôn được quan tâm chú trọng. Đến nay, tỷ trọng tín dụng đầu tư cho khu vực kinh tế nông nghiệp khoảng 80% tổng dư nợ của Agribank với gần 1,4 triệu tỷ đồng. Trong đó, các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế nông nghiệp với quy mô trên 400 ngàn tỷ chiếm khoảng 90% dư nợ đối với khách hàng doanh nghiệp và đã tăng hơn 30% trong vòng 5 năm qua. Trong năm 2024, Agribank chủ động giảm lãi suất cho vay 04 lần, đưa lãi suất cho vay bình quân thời điểm cuối năm giảm gần 2% so với đầu năm và thuộc nhóm thấp trên thị trường.
Để hỗ trợ hơn nữa cho khu vực kinh tế nông nghiệp, trong 02 tháng đầu năm 2025, Agribank tiếp tục giảm từ 0,2 - 0,5% sàn lãi suất cho vay ngắn hạn để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, đồng thời triển khai 09 chương trình tín dụng quy mô trên 350 nghìn tỷ với lãi suất cho vay thấp hơn từ 1-3% so với lãi suất thông thường, đảm bảo cung cấp đầy đủ các sản phẩm tín dụng tới tất cả đối tượng khách hàng. Trong đó, riêng các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế nông nghiệp, Agribank dành nguồn vốn 240.000 tỷ đồng, áp dụng cho nhiều đối tượng khách hàng như: khách hàng doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp nhỏ và vừa, khách hàng FDI, khách hàng xuất nhập khẩu…
Với sự vào cuộc của NHNN và hỗ trợ tích cực của các NHTM, hoạt động cấp tín dụng đối với doanh nghiệp tư nhân đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Tính đến cuối năm 2024, dư nợ tín dụng đối với doanh nghiệp tư nhân tại các TCTD đạt khoảng 6,91 triệu tỷ đồng, tăng 14,72% so với năm 2023, chiếm khoảng 44% dư nợ tín dụng nền kinh tế.
Trong đó, có 100 TCTD phát sinh dư nợ tín dụng đối với DNNVV với tổng dư nợ đạt 2,74 triệu tỷ đồng, tăng 10,7% so với cuối năm 2023, chiếm 17,6% dư nợ nền kinh tế, có 208.992 DNNVV còn dư nợ. Điều này cho thấy nguồn vốn tín dụng ngân hàng đã đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn cho mục đích sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp tư nhân, đồng thời góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển và tăng nguồn thu cho Ngân sách Nhà nước.
 |
Toàn cảnh Hội thảo |
Mặc dù khu vực kinh tế tư nhân đã có sự phát triển mạnh mẽ, nhưng Phó Thống đốc thường trực NHNN Việt Nam Đào Minh Tú cho biết, các doanh nghiệp này vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Phần lớn các doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa, hạn chế về tiềm lực tài chính và khả năng cạnh tranh. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến khả năng tiếp cận vốn của các doanh nghiệp tư nhân vẫn còn gặp nhiều khó khăn.
Bên cạnh đó, dự báo năm 2025 cho thấy tình hình kinh tế thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, xung đột địa chính trị, căng thẳng thương mại gia tăng và chi phí vay cao ở nhiều quốc gia. Các khó khăn nêu trên sẽ tác động lớn đến nền kinh tế có độ mở lớn như nước ta, trong đó có khu vực kinh tế tư nhân.
Ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội DNNVV Việt Nam thừa nhận, một trong những thách thức lớn nhất mà DNNVV gặp phải là khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn từ ngân hàng. Các nguyên nhân chính bao gồm thiếu tài sản đảm bảo, hồ sơ tài chính chưa minh bạch và quy trình vay vốn phức tạp.
Gỡ những nút thắt
Theo ông Thân, để giải quyết những vấn đề này, cần triển khai các giải pháp đồng bộ từ phía ngân hàng, doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước. Bên cạnh nâng cao năng lực quản trị, năng lực tài chính và minh bạch thông tin của doanh nghiệp; phía ngân hàng cần đơn giản hóa thủ tục và điều kiện vay vốn, đồng thời xây dựng các gói tín dụng linh hoạt, phù hợp với đặc thù của DNNVV.
Cụ thể, các ngân hàng nên thiết kế các sản phẩm tài chính chuyên biệt như khoản vay tín chấp dựa trên dòng tiền kinh doanh, khoản vay theo hợp đồng đầu ra hoặc khoản vay dựa trên tài sản hình thành từ vốn vay. Ngoài ra, cần mở rộng mô hình đánh giá tín dụng dựa trên dữ liệu giao dịch thực tế của doanh nghiệp thay vì chỉ tập trung vào tài sản đảm bảo.
“Ứng dụng công nghệ tài chính (Fintech) vào đánh giá tín dụng: Ngân hàng có thể tận dụng dữ liệu lớn (Big Data) và trí tuệ nhân tạo (AI) để đánh giá tín nhiệm doanh nghiệp dựa trên dữ liệu giao dịch, hóa đơn điện tử và lịch sử thanh toán. Điều này giúp tăng tính chính xác trong quyết định tín dụng và rút ngắn thời gian duyệt vay, tạo điều kiện thuận lợi cho DNNVV tiếp cận nguồn vốn nhanh chóng”, ông Thân nói và cho rằng, cần tăng cường vai trò của các quỹ bảo lãnh tín dụng, tổ chức tài chính phi ngân hàng và chính sách hỗ trợ từ Chính phủ và các tổ chức liên quan.
Đại diện Agribank, bà Bình cho biết, Ngân hàng đã và đang dành nguồn vốn tín dụng cho khu vực kinh tế tư nhân và tiếp tục đa dạng hoá các sản phẩm tín dụng cho từng đối tượng, phân khúc khách hàng (doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp lớn, tập đoàn tổng công ty...) cũng như ngành nghề lĩnh vực nhất là các lĩnh vực là động lực phát triển kinh tế.
Bên cạnh đó, Ngân hàng đã thực hiện số hoá, ứng dụng công nghệ thông tin cải tiến quy trình thủ tục để tăng khả năng tiếp cận sản phẩm dịch vụ ngân hàng qua phương tiện điện tử góp phần rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, tăng khả năng tiếp cận sản phẩm ngân hàng đối với khách hàng; tiết giảm chi phí hoạt động để dành nguồn lực giảm lãi suất; thường xuyên tổ chức hội nghị kết nối khách hàng - ngân hàng để nắm bắt nhu cầu và kịp thời tháo gỡ những vướng mắc để tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng của kinh tế tư nhân một cách cao nhất.
Theo bà Bình, để kinh tế tư nhân đóng góp nhiều hơn nữa và giúp kinh tế tư nhân bứt phá và vươn tầm quốc tế, kinh tế tư nhân rất cần được các cơ quan nhà nước hỗ trợ về cơ chế chính sách; tạo môi trường thuận lợi để sản xuất kinh doanh, giảm thủ tục hành chính, hỗ trợ nhiều về thông tin thị trường cũng như tiếp cận ứng dụng khoa học công nghệ. Về phía các các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân cũng cần chủ động nâng cao năng lực quản trị doanh nghiệp, quản trị rủi ro, hệ thống sổ sách kế toán cần được minh bạch…
“Agribank trong thời gian tới sẽ tiếp tục tập trung, ưu tiên nguồn vốn tín dụng cho kinh tế tư nhân và đồng hành cùng các doanh nghiệp để góp phần đưa kinh tế tư nhân thực sự trở thành động lực dẫn dắt nền kinh tế”, bà Bình nói.
