Rất nhiều nhà đầu tư BOT đang gặp khó khăn với việc quy định hạch toán, phân bổ chi phí lãi vay.
Văn phòng Chính phủ vừa có công văn số 5503/VPVP – KTTH gửi Bộ Tài chính truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó thủ tướng Lê Minh Khái về việc xử lý vướng mắc chính sách lãi vay và hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT) của các dự án BOT theo kiến nghị của Hiệp hội Các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam (VARSI).
Theo đó, Phó thủ tướng giao Bộ Tài chính theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền chủ trì, phối hợp với cơ quan liên quan khẩn trương xem xét kiến nghị của VARSI; đồng thời đề xuất xử lý, tháo gỡ, hoàn thiện quy định của pháp luật, có văn bản trả lời cho Hiệp hội, doanh nghiệp được biết và báo cáo Thủ tướng kết quả xử lý trong tháng 8/2021.
Trước đó, trong văn bản gửi lãnh đạo Chính phủ vào tháng 7/2021, VARSI cho biết, với đặc thù là một doanh nghiệp đầu tư hạ tầng nên tổng vốn đầu tư rất lớn, trong đó chủ yếu là vốn vay ngân hàng nên khoản chi phí lãi vay trong các các năm đầu khi dự án mới đưa vào vận hành rất cao do số dư tính lãi lớn (giảm dần vào các năm sau); ngược lại doanh thu các năm đầu lại thấp và tăng dần vào các năm sau (do tăng trưởng lưu lượng xe, tăng giá vé theo lộ trình…).
VARSI cho biết, việc ghi nhận chi phí lãi vay theo quy định hiện nay của Bộ Tài chính sẽ dẫn đến kết quả hoạt động kinh doanh trong những năm đầu là khoản lỗ lớn và những năm cuối dự án lợi nhuận rất cao. Điều này không phù hợp với bản chất của dự án BOT và chuẩn mực tài chính quốc tế, vì tại hợp đồng dự án được các bên ký đã thống nhất phải đảm bảo lợi nhuận hằng năm theo tỷ suất sinh lời trong suốt vòng đời của dự án.
Nhận thấy bất cập trên, Bộ Tài chính đã tiến hành lấy ý kiến các bộ ngành từ năm 2018 để điều chỉnh nhưng đến nay vẫn chưa có kết quả.
Ngoài việc hạch toán lãi vay, những bất cập liên quan đến hoàn thuế VAT tại các dự án BOT giao thông cũng đang gây khó khăn cho các nhà đầu tư và doanh nghiệp dự án mà rõ nhất là tại Dự án hầm đường bộ qua Đèo Cả
Cụ thể, Dự án đầu tư xây dựng hầm đường bộ qua Đèo Cả (Dự án Đèo Cả) bao gồm: hầm Cổ Mã, hầm Đèo Cả, hầm Cù Mông và hầm Hải Vân có tổng mức đầu tư 21.612 tỷ đồng. Sau khi hoàn thành đưa vào sử dụng đã phát huy hiệu quả kinh tế, giảm tai nạn giao thông, nâng cao năng lực vận tải đường bộ, kết nối và phát triển kinh tế khu vực.
Theo phương án tài chính được Bộ GTVT phê duyệt, tiền hoàn thuế là một dòng tiền vào của Dự án. Tuy nhiên, phương án tài chính của Dự án đang bị phá vỡ do nhiều vướng mắc, bất cập và thay đổi chính sách, trong đó bao gồm vướng mắc phát sinh từ việc không được hoàn thuế VAT.
Theo đó, các hóa đơn đầu vào phục vụ cho hoạt động đầu tư xây dựng Dự án phát sinh sau ngày dự án đưa vào hoạt động thu phí thì không được hoàn thuế VAT. Tuy nhiên do đặc thù của các dự án hạ tầng giao thông là công tác nghiệm thu thanh quyết toán kéo dài, sau khi Dự án đưa vào sử dụng. Hiện tại, dự án này khối lượng thi công các nhà thầu hoàn thiện hồ sơ và xuất hóa đơn với tổng giá trị thuế giá trị gia tăng là 202,1 tỷ đồng. Nếu số thuế này không được hoàn và yêu cầu bù trừ với thuế GTGT đầu ra của hoạt động thu phí thì Doanh nghiệp Dự án sẽ phải thực hiện bù trừ trong vòng khoảng 6 năm, gây thiếu hụt dòng tiền, phát sinh thêm lãi vay dẫn đến phá vỡ phương án tài chính của dự án, không đảm bảo chi phí vận hành để duy trì hoạt động lưu thông qua các hầm.
Đối với các vướng mắc nói trên, VARSI kiến nghị Thủ tướng chính phủ chỉ đạo Bộ Tài Chính sớm ban hành thông tư hướng dẫn về thuế thu nhập doanh nghiệp để Nhà đầu tư BOT được ghi nhận, phân bổ chi phí lãi vay các dự án BOT tránh kéo dài gây thiệt hại cho Doanh nghiệp; giải quyết việc hoàn thuế giá trị gia tăng đối với những hóa đơn phát sinh cho doanh nghiệp BOT sau thời điểm đưa dự án vào khai thác.
