TP.HCM “tuyên chiến” với các công trình lấn sông Sài Gòn

Sông Sài Gòn đang bị “bức tử”

TP.HCM được mệnh danh là đô thị sông nước nhiệt đới, ven biển phương Nam, với lợi thế lớn là hệ thống sông Sài Gòn dài khoảng 37 km và nhiều kênh rạch chảy xuyên qua. Thế nhưng, hiện nay, sông Sài Gòn đang bị xâm lấn bởi quá trình đô thị hóa và sự quản lý thiếu nhất quán của các sở, ngành, địa phương.

Ghi nhận thực tế của phóng viên Báo Đầu tư Bất động sản cho thấy, từ quận 12 xuôi về các quận Thủ Đức, Bình Thạnh…, nhà dân và nhiều dự án xây dựng lấn ra tới mép sông Sài Gòn. Trên tuyến đường Nguyễn Văn Hưởng ven sông Sài Gòn thuộc địa bàn quận 2, bờ sông gần như đã chật kín bởi các dự án nhà ở, biệt thự.

Còn tại khu vực phường An Phú Đông (quận 12), men theo những tuyến đường đê sông là những căn biệt thự mái ngói rực rỡ nằm san sát với mép bờ của sông Sài Gòn. Cạnh đó, một khu đất sát bờ sông nằm trong khu biệt thự Vườn Lài cũng đã được san ủi, nâng nền, rải thảm nhựa và tiến hành phân lô.

Hay đứng trên cầu Bình Lợi, phóng tầm mắt về phía quận Bình Thạnh, người đi đường sẽ bắt gặp các dự án nhà cao tầng ken đầy bờ sông. Hàng chục căn nhà dựng tôn, nhà xưởng đua ra mặt sông và bãi tập kết vật liệu nằm sát bờ sông, ngày đêm nhộn nhịp múc cát đổ lên xe tải.

Theo một số chuyên gia về quy hoạch, trước năm 2004, lúc đó hầu như Thành phố chưa có quy chế về hành lang bảo vệ sông Sài Gòn, cũng như các kênh rạch khác. Thời điểm này, việc phê duyệt dự án của cơ quan chức năng vẫn còn dựa nhiều vào cảm tính, khoảng cách lộ giới ven sông chỗ 30 m, có chỗ thì sát hơn.

Kể từ năm 2004, khi UBND TP.HCM ban hành Quyết định 150/2004 về quản lý, sử dụng hành lang an toàn sông, kênh rạch, suối, hồ công cộng, và mới nhất được sửa đổi, thay thế bởi Quyết định 22/2017, thực trạng trên đã ít nhiều được cải thiện.

Song sự cải thiện đó không được bao lâu, thì gần đây, dọc sông Sài Gòn, nhiều dự án nhà cao tầng với hàng ngàn căn hộ vẫn hiên ngang mọc lên, biến không gian của chung thành của riêng. Chỉ tính riêng đoạn chừng 1 km đường Đào Trí, thuộc phường Phú Thuận, quận 7, các dự án bất động sản từ trung cấp đến cao cấp chen chúc nhau mọc lên.

Thừa nhận về việc buông lỏng trong công tác quản lý, ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM cho rằng, thời gian qua, do lịch sử để lại, sự phát triển của thành phố nóng và chưa đồng bộ, cộng với việc xem nhẹ, buông lỏng quản lý, nên các tuyến sông, kênh rạch trên địa bàn Thành phố đã bị lấn chiếm, hình thành các khu nhà trên các sông, kênh rạch và các khu dân cư xây dựng mới được cấp phép ở sát bờ sông, rạch thoát nước.

TP.HCM sẽ tiến hành rà soát hơn 100 dự án nằm ven sông, kênh rạch

Trong khi đó, mép bờ bao của các tuyến giao thông thủy đã công bố dựa trên cơ sở bộ bản đồ địa chính hoàn thành năm 2005 và đến nay đã bị thay đổi khá nhiều do hiện tượng sạt lở bờ sông bởi các công trình làm thay đổi dòng chảy, đặc biệt là ở các quận 4, 7, 8... Trong đó, một số tuyến không thể cắm mốc hành lang theo quy định được, vì đã hình thành các khu dân cư, các công trình cao tầng ổn định sát bờ sông.

Còn theo báo cáo rà soát quy hoạch và quản lý xây dựng dọc tuyến sông Sài Gòn của Sở Quy hoạch và Kiến trúc TP.HCM, trên toàn tuyến sông Sài Gòn có khoảng 83 dự án đầu tư xây dựng nhà ở, khu phức hợp nhà ở kết hợp với thương mại, dịch vụ, khu công viên kết hợp khu vui chơi giải trí với diện tích thống kê chưa đầy đủ hơn 454 ha.

Kiên quyết xử lý

Để rà soát lại hồ sơ pháp lý của từng dự án nằm dọc bờ sông Sài Gòn, kênh rạch, Sở Xây dựng TP.HCM vừa lên kế hoạch kiểm tra việc chấp hành các quy định về quản lý, sử dụng hành lang bờ sông Sài Gòn tại các dự án đầu tư xây dựng trên địa bàn 9 quận/huyện: Củ Chi, Hóc Môn, Bình Thạnh, Thủ Đức, 1, 2, 4, 7 và quận 12.

Đây là lần thứ 2 trong năm 2019, Thành phố lập đoàn kiểm tra tình trạng nhiều dự án nhà ở, biệt thự ven sông vi phạm hành lang bảo vệ sông Sài Gòn.

Đối tượng kiểm tra là 88 dự án đầu tư xây dựng nhà ở đã được phê duyệt tiếp giáp với bờ sông Sài Gòn và 13 dự án đầu tư xây dựng nhà ở có hành lang bảo vệ sông Sài Gòn khác.

Theo kế hoạch, sẽ có 3 đoàn kiểm tra do các Phó chánh thanh tra Sở Xây dựng làm trưởng đoàn. Đại diện Sở Nội vụ, Sở Quy hoạch - Kiến trúc, UBND các quận, huyện và các sở, ngành liên quan khác làm thành viên các đoàn kiểm tra.

Theo thống kê vào cuối tháng 4/2019 của Sở Xây dựng TP.HCM, hiện có 116 lô đất ảnh hưởng đến hành lang bảo vệ sông Sài Gòn. Trong đó, có đến 76 công trình đã hoàn thành, đưa vào sử dụng của 13 doanh nghiệp.

Đứng đầu bảng danh sách lấn bờ sông Sài Gòn là dự án nhà ở của Công ty Liên doanh ven sông Sài Gòn (Riverside - khu A) với 13 công trình nhà ở chỉ cách mép nước 7,5 m. Xếp thứ 2 là Công ty TNHH Văn Minh có công trình nhà ở cách sông 10 m.

Tiếp đến là các công ty gồm: Công ty TNHH Hải Vương; Công ty TNHH Xây dựng Thế Minh; Công ty Liên doanh TNHH Sài Gòn Riviera; Công đoàn Công ty Thép miền Nam; Công ty Xây dựng và Kinh doanh nhà Phú Nhuận; Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng Tân Bình; Công ty TNHH Thương mại - Dịch vụ Chiến Thắng; Công ty cổ phần Eden; Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Tổng hợp miền Nam (Gelleximco MN); Công ty cổ phần Tập đoàn SSG; Công ty Bình Thiên An...

Ông Võ Văn Hoan, Phó chủ tịch UBND TP.HCM cho biết, Thành phố đã và đang tìm cách tổ chức lại để có điều kiện phát triển mới, tạo bước đột phá, xây dựng đô thị thân thiện với môi trường chứ không phải là bê tông. Thành phố đã xây dựng nhiều dự án bờ bao, bờ kè và luôn chủ trương phát triển hướng đến sông nước, như dành một khu vực trong Khu đô thị Thủ Thiêm quy hoạch là châu thổ Nam Bộ, cho ngập tự nhiên.

Trước đó, trao đổi với báo chí bên lề kỳ họp lần thứ 17 HĐND khoá IX, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong cho biết, quan điểm của Thành phố là phải bảo vệ cảnh quan bờ sông trước hiện trạng lấn chiếm hành lang bờ sông Sài Gòn.

"Đó là đất công. Thành phố không chấp nhận những tuyến đường thò ra, thụt vào, ngắt quãng. Sông Sài Gòn nằm giữa đô thị là một tài sản quý cho người dân, tình trạng lấn chiếm đã khiến dòng sông mất đi giá trị", ông Phong nói và nhấn mạnh, Thành phố đang có chương trình giải tỏa nhà trên và ven kênh rạch để chỉnh trang đô thị, nên nếu có tình trạng lấn chiếm sông, kênh rạch thì phải xử lý nghiêm để không ảnh hưởng đến một trong 7 chương trình trọng điểm của Thành phố.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM cho rằng, cần xây dựng quy chế quản lý, sử dụng, khai thác kinh doanh đối với quỹ đất thuộc hành lang bảo vệ sông rạch để thực hiện thống nhất; kiến nghị điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng TP.HCM và sửa đổi, bổ sung Quyết định 22/2017/QĐ-UB của UBND Thành phố để thực hiện hiệu quả công tác quản lý nhà nước và khai thác nguồn lực kinh tế của quỹ đất thuộc hành lang bảo vệ sông, rạch.

Để làm được điều đó, theo ông Châu, Thành phố cần chỉ đạo rà soát kỹ quy hoạch hành lang bảo vệ sông rạch, không để tiếp tục tình trạng phát triển các tòa nhà cao tầng quá dày đặc, lấn át sông Sài Gòn, hoặc biến một phần không gian sông Sài Gòn thành không gian riêng của dự án nhà ở, nhằm khai thác hiệu quả quỹ đất ven sông, rạch vì lợi ích công cộng, đảm bảo cảnh quan, môi trường và phát triển bền vững.