Theo kết quả khảo sát gần đây của S&P Global, các nhà máy tại Mỹ và khu vực đồng Euro (Eurozone) đều bị giảm đơn hàng mới trong tháng 5 vừa qua. Hiện tại, họ vẫn đang giải quyết đơn hàng tồn, phát sinh từ thời kỳ đầu đại dịch và hiện chưa rõ số đơn hàng này có thể giúp họ tiếp tục sản xuất được bao lâu.
Cuộc khảo sát tương tự của Viện Quản lý Nguồn cung Mỹ (ISM) cũng cho thấy hoạt động sản xuất thu hẹp tháng thứ 7 liên tiếp và mức giảm còn mạnh hơn tháng trước đó.
Nhu cầu hàng hóa trên toàn cầu đang yếu
Dữ liệu từ Chính phủ Mỹ cho biết đây có thể là điểm khởi đầu cho chu kỳ giảm tốc kéo dài. Gần đây, Bộ Thương mại Mỹ cho biết số đơn hàng nhà máy đã giảm tháng thứ 3 liên tiếp (tính đến hết tháng 4).
"Với các công ty sản xuất ở khu vực Eurozone, số đơn hàng mới và đơn hàng tồn đều giảm trong tháng 5. Sản lượng công nghiệp tại khu vực này cũng giảm mạnh trong tháng 3, mạnh nhất là đà giảm của Ireland", theo S&P Global.
Tình hình ở Trung Quốc cũng không khả quan hơn. Dù ngành sản xuất tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đã cải thiện trong tháng 5, nhưng xuất khẩu lại giảm 7,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là mức giảm xuất khẩu mạnh nhất kể từ tháng 1. Điều này cho thấy nhu cầu hàng hoá của Trung Quốc giảm sút, trong bối cảnh nước này đối mặt với nhiều bất ổn như tỷ lệ thất nghiệp tăng và bất động sản giảm tốc.
Trên toàn cầu, chỉ số sản xuất JPMorgan Global Manufacturing PMI cũng cho thấy niềm tin của các hãng sản xuất hiện xuống thấp nhất nửa năm.
Ariane Curtis, Chuyên gia kinh tế tại Capital Economics, cho biết: Dù lĩnh vực sản xuất có vẻ đã cải thiện phần nào trong tháng 5, nhưng chủ yếu nhờ mức tăng trưởng của một số thị trường mới nổi lớn, còn triển vọng ngành này vẫn ảm đạm.
Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), việc Trung Quốc mở cửa trở lại sau nhiều năm phong tỏa ngặt nghèo được kỳ vọng sẽ "tạo cú huých" cho kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, kinh tế nước này hồi phục đáng thất vọng và từ đó làm tiêu tan kỳ vọng sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn cầu.
Tom Garretson, chiến lược gia danh mục đầu tư tại RBC Wealth Management cho biết: Nhu cầu hàng hóa trên toàn cầu đang yếu, do người dân ngày càng chi nhiều cho dịch vụ, thay vì hàng hóa. Đó là lý do PMI ngành dịch vụ đang tăng lên.
Các ngân hàng trung ương cũng đang tiếp tục cuộc chiến chống lạm phát, bằng cách nâng lãi suất. Trong 1 năm qua, Fed đã nâng lãi suất 10 lần liên tiếp, trong khi ngân hàng trung ương châu Âu cũng nâng lãi suất quyết liệt trong cuộc chiến chống lạm phát.
Đối với hàng hóa lâu bền, người dân thường vay để mua. Vì thế, khi tín dụng bị thắt chặt, các nhà sản xuất sẽ chịu sức ép. Từ đó, các nhà máy toàn cầu sẽ cắt giảm nhân sự nếu nhu cầu hàng hóa tiếp tục yếu đi và số đơn hàng tồn co lại.
Một cuộc suy thoái được định nghĩa là sự suy giảm về kinh tế trên diện rộng, bao gồm cả sự suy yếu của tiêu dùng. Hàng hóa không thiết yếu nằm trong số mặt hàng bị cắt giảm đầu tiên khi người tiêu dùng thắt chặt hầu bao.
Một số nền kinh tế lớn bất ổn
Các chuyên gia kinh tế của Fed dự báo Mỹ suy thoái nhẹ trong năm nay, dù thị trường lao động vẫn còn mạnh. Trong khi đó, dữ liệu điều chỉnh vừa công bố trong tuần trước cho thấy khu vực Eurozone đã rơi vào suy thoái kỹ thuật, khi giảm 0,1% trong 2 quý liên tiếp.
Đức, nền kinh tế lớn nhất châu Âu cũng đã rơi vào suy thoái. Kinh tế Đức giảm 0,3% trong quý I/2023 và giảm 0,5% trong quý IV/2022.
Lãi suất ngày càng tăng và lạm phát cao đang đè nặng lên đôi vai của người tiêu dùng, doanh nghiệp ở cả hai khu vực.
Trong khi đó, nền kinh tế Trung Quốc chỉ tăng 4,5% trong 3 tháng đầu năm 2023 so với cùng kỳ, phần lớn là kết quả của việc mở cửa lại kinh tế và người tiêu dùng chi tiêu nhiều hơn cho nhà hàng và du lịch.
Hãng gia công hàng điện tử Foxconn dự báo doanh thu từ mảng thiết bị mạng và đám mây năm nay đi ngang và sẽ giảm trong quý II/2023.
Monish Patolawala, Giám đốc Tài chính của gã khổng lồ sản xuất 3M tháng trước cho biết, mảng điện tử của họ chịu ảnh hưởng nặng nề từ việc nhu cầu hàng điện tử tiêu dùng sụt giảm. Hồi tháng 4, 3M thông báo kế hoạch sa thải 6.000 nhân viên trên toàn cầu.
Một khảo sát do Hiệp hội Các nhà Sản xuất Mỹ công bố tuần trước cho biết, chỉ khoảng 67% hãng sản xuất Mỹ lạc quan về tương lai công ty. Đây là tỷ lệ thấp nhất kể từ quý III/2020. Các thách thức hàng đầu với họ là giữ chân nhân viên tốt, kinh tế trong nước yếu kém và môi trường kinh doanh kém thuận lợi.
