Chi phí khổng lồ
Kết quả tổng hợp mới nhất từ các quận, huyện trên toàn Hà Nội cho biết, tới đầu tháng 12-2011, tổng số hộ gia đình bị thu hồi trên 30% diện tích đất nông nghiệp đủ tiêu chuẩn được giao đất dịch vụ khoảng 62.044 hộ dân, tương đương nhu cầu cần khoảng 968 ha đất để xây dựng hạ tầng kỹ thuật các khu đất dịch vụ. Thế nhưng, đến nay, toàn thành phố mới bố trí được 409 ha đất xây dựng hạ tầng kỹ thuật các khu đất dịch vụ, tức còn thiếu khoảng 559 ha.
Đáng chú ý, UBND các quận huyện mới giao được 7,58 ha đất dịch vụ cho 1.545 hộ gia đình, tức là chưa đạt nổi 1% tổng diện tích phải trả. UBND TP thừa nhận, kết quả giao đất dịch vụ đến nay trên địa bàn đạt quá thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu của người dân và chỉ đạo của thành phố.
Phân tích sâu hơn, Phó Chủ tịch UBND TP, ông Vũ Hồng Khanh cho biết, có rất nhiều nguyên nhân dẫn tới việc chậm trễ trong việc giao đất dịch vụ. Trong đó, có việc các khu đất đề xuất xây dựng hạ tầng để giao đất dịch vụ cho các hộ dân phải đợi Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội được phê duyệt. Một số khu phải điều chỉnh lại cho phù hợp với quy hoạch. Thậm chí, có khu vực hiện nay vẫn chưa xác định rõ về quy hoạch sử dụng đất vì phải đợi quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết.
Cũng theo ông Vũ Hồng Khanh, quan điểm chỉ đạo thống nhất của TP là tập trung giải quyết dứt điểm, dành quỹ đất để trả hết đất dịch vụ cho dân. “Đã cam kết với dân thì phải trả đầy đủ. TP đảm bảo thực hiện nghiêm túc việc giao đất dịch vụ theo đúng các quy định của luật...” - ông Vũ Hồng Khanh nói. Hiện nay, quỹ đất dịch vụ có thể bố trí được đạt gần 50%. Số còn lại, Sở QH-KT đang thỏa thuận để có được các địa chỉ khác.
Bên cạnh đó, TP cũng đồng ý cho phép chính quyền đặt vấn đề với các hộ dân không lấy đất nữa mà chuyển đổi thành lấy tiền theo Nghị định 69/CP (gấp 5 lần giá đất nông nghiệp được thu hồi). Huyện Mê Linh, một trong những địa phương đang tồn đọng lượng lớn số hộ dân chờ đất dịch vụ đang tổ chức làm theo cách này.
Ông Vũ Hồng Khanh cho biết: “Nói chung phải có nhiều giải pháp để sớm xử lý rốt ráo vấn đề đất dịch vụ. Thế nhưng, hiện nay, nguồn lực để giải quyết đất dịch vụ không đơn giản. Sơ bộ tính số tiền làm hạ tầng các khu đất dịch vụ trên toàn thành phố có thể lên tới trên 100.000 tỷ đồng. Một con số rất lớn, vượt quá khả năng cân đối của các địa phương trong bối cảnh nhiều khó khăn hiện nay.”
Giữa năm 2013 mới trả hết nợ
Khẳng định TP không thể đưa ra một lúc số kinh phí lớn như vậy, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Vũ Hồng Khanh cho biết, Hà Nội sẽ huy động cả từ ngân sách và người dân để làm hạ tầng và trước mắt, tập trung vào làm hệ thống giao thông cho các khu đất. Ông cũng cho biết, TP đã yêu cầu các Sở, ngành, UBND các huyện, quận phải ưu tiên dành quỹ đất để giao đất dịch vụ cho các hộ dân. TP cho phép sử dụng quỹ đất 20% thấp tầng tại các khu đô thị mới, khu tái định cư (sau khi đã cân đối đủ cho nhu cầu tái định cư trên địa bàn) để giao đất dịch vụ cho các hộ dân.
Với các dự án đã xây dựng xong hạ tầng, TP yêu cầu phải khẩn trương công khai danh sách, giải quyết các vướng mắc (nếu có) để tổ chức giao đất cho các hộ dân, không để xảy ra ùn tắc hồ sơ do khâu giải quyết thủ tục hành chính. Tuy vậy, TP cũng nhắc lại, đối tượng được giao đất là “hộ gia đình, cá nhân có tên ghi trên phương án bồi thường, hỗ trợ và là các hộ gia đình được giao đất theo Nghị định 64/CP”. Điều này có nghĩa, TP không công nhận những giao dịch mua bán giữa các cá nhân đã có trước đây. Những đối tượng đã nhận chuyển nhượng đất dịch vụ từ nông dân sẽ phải chờ đợi tới khi người dân “nắm” đất trong tay rồi mới được phép làm các thủ tục sang nhượng tiếp theo.
Thêm một điểm đáng lưu ý là các trường hợp chuyển từ đất dịch vụ sang đất ở theo quy hoạch sẽ phải nộp bổ sung tiền sử dụng đất. Như vậy, không chỉ mất tiền “làm giấy tờ” cho chủ cũ, những đối tượng đã trót “ôm” đất “hơi” sẽ phải đóng thêm tiền cho Nhà nước nếu muốn chuyển đổi đất dịch vụ (chỉ được phép sử dụng cho mục đích sản xuất - kinh doanh) thành đất ở.
Đặt thời hạn cụ thể về vấn đề đất dịch vụ, Phó Chủ tịch UBND TP yêu cầu, trong 6 tháng đầu năm 2012, các địa phương phải hoàn thiện xong việc cân đối, xác định quỹ đất, địa điểm các khu đất để xây dựng hạ tầng, sớm giao đất cho các hộ gia đỉnh. Đặc biệt, việc giao đất cho các hộ gia đình (kể cả việc quyết định giao đất trên bản đồ, chưa bàn giao đất trên thực địa) phải xong trước tháng 6-2013. Ông Vũ Hồng Khanh chốt lại: “Công việc này đang được tập trung quyết liệt. Theo quy định, chính quyền được nợ đất dịch vụ trong vòng 3 năm. Tới giờ phút này, nhiều dự án đã tới kỳ trả nợ...”.
