Theo nhóm dữ liệu Benchmark Mineral Intelligence, giá lithium đã giảm hơn 80% trong năm 2023 xuống còn 13.200 USD/tấn, mức thấp nhất kể từ năm 2020, sau khi nguồn cung trên thị trường quá dồi dào.
Hậu quả đã thúc đẩy các công ty khai thác – chủ yếu ở Úc, nơi sản xuất 40% nguồn cung của thế giới – hạn chế sản xuất do nhu cầu về xe điện giảm tốc khiến tồn kho nguyên liệu chưa được xử lý một nửa trong chuỗi cung ứng.
William Adams, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu thị trường hàng hóa tại Fastmarkets cho biết: “Chúng ta đang trải qua thời kỳ có quá nhiều dự án mới xuất hiện trong khoảng thời gian quá ngắn. Chúng tôi mới bắt đầu thấy sự thoái lui”.
Mặc dù lithium chưa giảm xuống mức thấp như đợt sụt giảm năm 2019-2020, khi nó chạm mức đáy khoảng 6.000 USD/tấn, nhưng lợi nhuận của nhiều nhà sản xuất đang sụt giảm nhanh chóng.
Goldman Sachs ước tính sẽ có dư thừa 200.000 tấn lithium cacbonat, tương đương 17% nhu cầu toàn cầu trong năm nay, điều này sẽ đòi hỏi “cắt giảm nguồn cung đáng kể” để cân bằng thị trường.
 |
Diễn biến giá lithium |
Tuy nhiên, các chính trị gia và giám đốc điều hành ở Úc đang lo ngại rằng chính các công ty khai khoáng ở Úc là đối tượng phải đối mặt nhiều nhất với mức độ suy giảm bất ngờ của lithium, sau khi các dự án của họ là những dự án đầu tiên cảm nhận được hiệu ứng gợn sóng.
Việc gấp rút ngăn chặn nguồn cung mới tiềm năng tràn vào thị trường đi kèm với việc các nhà sản xuất đang phải vật lộn để chuyển lượng lithium tồn đọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Đặc biệt, doanh số bán xe điện đã hạ nhiệt ở Trung Quốc, thị trường lớn nhất thế giới, và các nhà sản xuất ô tô cảnh báo về một cuộc chiến giảm giá các mẫu xe điện không sinh lời.
Theo dữ liệu chính thức của Trung Quốc, doanh số bán xe chạy hoàn toàn bằng điện đã tăng 84% lên 5,4 triệu chiếc vào năm 2022 nhưng dữ liệu sơ bộ cho thấy mức tăng trưởng năm 2023 chỉ là 25%.
Bộ trưởng khai mỏ Úc, Madeleine King đã gặp những người đứng đầu ngành vào ngày 18/1 để thảo luận về một “kế hoạch khẩn cấp” nhằm giải quyết tác động đối với các công ty khai thác địa phương do giá lithium và niken giảm 43% vào năm ngoái do vấn đề dư cung.
“Hàng hóa truyền thống trải qua các chu kỳ bùng nổ và phá sản tự nhiên và mang tính chu kỳ, nhưng tác động kéo dài tiềm tàng mà điều này có thể gây ra đối với quá trình chuyển đổi năng lượng của Úc, lực lượng lao động địa phương và sự phát triển của ngành khoáng sản Úc là một vấn đề rất đáng lo ngại”, bà cho biết.
Các nhà phân tích dự báo rằng Trung Quốc có thể tận dụng thời kỳ suy thoái để mở rộng thị phần và nắm giữ chiến lược trên thị trường lithium toàn cầu.
Công ty dữ liệu hàng hóa CRU Group cho biết một số nhà sản xuất lepidolite của Trung Quốc - một nguồn nguyên liệu lithium chất lượng thấp, chi phí cao - đã cắt giảm sản lượng nhưng không nhiều như mong đợi. Theo CRU Group và Fastmarkets, các hoạt động mới ở châu Phi do các công ty Trung Quốc điều hành cũng không mang lại lợi nhuận nhưng lại có ít hành động khắc phục hơn được thực hiện.
“Trung Quốc sẽ xem việc giảm giá là cơ hội để giành được nhiều quyền sở hữu hơn trên thị trường. Nếu bạn nhìn vào mức giá tăng mạnh vào năm 2021 và 2022 của lithium, Trung Quốc đã phản ứng rất nhanh”, ông William Adams cho biết.
Martin Jackson, người đứng đầu bộ phận nguyên liệu pin tại CRU Group cho biết, nhiều nhà sản xuất lớn của phương Tây lại cắt giảm chi tiêu khi họ điều hành một số hoạt động có chi phí thấp nhất trong ngành là điều đáng ngạc nhiên.
Tuy nhiên, ông cho biết một số nhà sản xuất tiềm năng đã có những kỳ vọng “không thực tế” về giá cả trong tương lai từ các nghiên cứu rất quan trọng để đảm bảo nguồn tài chính.
Lake Resources, công ty đang có kế hoạch phát triển mỏ Kachi ở Argentina, đã đưa ra mức giá lithium dài hạn là 31.000 USD/tấn.
Và trong khi thị trường phải vật lộn với mức giá thấp, các nhà phân tích chỉ ra rằng lithium vẫn là một thị trường chưa trưởng thành và non trẻ, dễ có những giai đoạn biến động.
Các nhà phân tích tại Citi cho biết: “Cân bằng lithium rất nhạy cảm với những thay đổi nhỏ trong tăng trưởng cung hoặc cầu, vì vậy thị trường dễ bị biến động giá cao. Phản ứng của nguồn cung đối với môi trường giá thấp hơn hiện tại có thể giúp thị trường phục hồi vào nửa cuối năm 2024”.
