Việc xây dựng và phát triển thị trường chứng khoán suốt 20 năm qua là một minh chứng sinh động cho diện mạo mới của nền kinh tế thị trường ở Việt Nam.
20 năm qua, qua những bước thăng trầm, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) đã tỏ ra vững tay lái, không chỉ điều hành, quản lý thị trường chứng khoán hoạt động hiệu quả mà còn góp phần xây dựng Hiệp hội Kinh doanh chứng khoán Việt Nam (VASB), giúp các hội viên bồi dưỡng nghiệp vụ, đưa các công ty chứng khoán đi vào hoạt động bài bản theo mô hình thị trường chứng khoán các nước phát triển và đúng luật pháp.
Việc ban hành Luật Chứng khoán, sửa đổi luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, cơ cấu lại các công ty chứng khoán, thúc đẩy các doanh nghiệp lớn lên niêm yết, hướng các doanh nghiệp tới các chuẩn mực về quản trị doanh nghiệp, công bố thông tin… đã nâng cao tầm vóc, hình ảnh của thị trường chứng khoán Việt Nam trong con mắt các nhà đầu tư nước ngoài, được Quỹ Tiền tệ Quốc tế và Ngân hàng châu Á đánh giá cao.
Qua những cuộc làm việc với các bạn Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Thái Lan, Đài Loan, chúng tôi được biết thị trường chứng khoán của họ cũng trải qua những thăng trầm trong thời kỳ đầu. Họ cho rằng, Việt Nam đã kịp thời sắp xếp lại các ngân hàng, các công ty chứng khoán, đổi mới quản lý vĩ mô cùng với sắp xếp lại các doanh nghiệp nhà nước, tích cực cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước ở nhiều doanh nghiệp lớn như Vinamilk, Sabeco, Habeco… đang tạo sức hấp dẫn mới cho thị trường chứng khoán.
Song hành cùng với sự ra đời và phát triển của thị trường chứng khoán, cụ thể là Sở Giao dịch chứng khoán TP. HCM và Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội ngày nay, ngày 11/6/2003, Bộ Nội vụ thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ ký quyết định thành lập VASB. Hiệp hội ra đời với vai trò là cầu nối giữa các công ty chứng khoán, các nhà đầu tư với cơ quan quản lý nhà nước.
Ông Nguyễn Thanh Kỳ
Vào dịp chuẩn bị kỷ niệm Ngày truyền thống ngành Chứng khoán Việt Nam (ngày 28 tháng 11), cũng là 20 năm ngày thành lập UBCK (28/11/1996 - 28/11/2016), thị trường chứng khoán Việt Nam thăng hoa nhờ chính dòng tiền trong nước, mặc dù khối nhà đầu tư nước ngoài bán ròng mạnh; các chỉ số chứng khoán đều tăng điểm, trong đó chỉ số VN-Index vượt qua ngưỡng cản tâm lý 680 điểm, thanh khoản tăng cao.
Tiến trình cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước tại hàng loạt doanh nghiệp trong lĩnh vực sắt thép, vật liệu xây dựng, dược phẩm, dầu khí và sắp tới là thoái 89,6% vốn tại Sabeco, thoái 50% vốn tại Vinamilk đang hấp dẫn các nhà đầu tư cả trong và ngoài nước. Một tỷ phú Thái Lan từng tuyên bố sẽ mua 40% cổ phần của Sabeco, ước tính lên đến 2 tỷ USD để quản lý hệ thống 24 nhà máy hiện đại. Việc Ngân hàng Nhà nước mua vào hơn 10 tỷ USD để tăng dự trữ ngoại hối, ổn định tỷ giá đã góp phần giúp thị trường chứng khoán thêm khởi sắc.
Cùng với những nỗ lực cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, thu hút hàng trăm dự án đầu tư nước ngoài, hàng vạn doanh nghiệp mới đi vào hoạt động và hàng trăm doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán đang làm ăn có lãi… là những yếu tố quan trọng để thị trường chứng khoán Việt Nam phát triển đúng quỹ đạo, kỳ vọng chỉ số chứng khoán tiếp tục có những diễn biến khả quan.
Tuy nhiên, trong tình hình kinh tế thế giới biến động phức tạp, giá dầu, giá vàng lên xuống không còn theo quy luật thông thường, việc tham gia thị trường chứng khoán có không ít rủi ro, cần được sự cảnh báo sớm và sự cân nhắc thận trọng không chỉ với các nhà đầu tư mà còn đòi hỏi những biện pháp quyết đoán, sáng suốt của UBCK, sự phối hợp hành động bài bản hơn của VASB với vai trò là cầu nối giữa cơ quan quản lý với các định chế tài chính trung gian. Sức phát triển của các doanh nghiệp và sự sáng tạo của bộ máy hai sở giao dịch chứng khoán cùng các công ty chứng khoán có ý nghĩa bảo đảm cho thị trường chứng khoán Việt Nam có được sự phát triển ổn định, bền vững.
Mới đây, hai sở giao dịch chứng khoán cùng với Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam đã thống nhất cho ra mắt chỉ số chứng khoán chung VNX Allshare, phản ánh biến động giá cổ phiếu của các công ty niêm yết trên cả hai sàn, cung cấp thêm chỉ báo cho các nhà đầu tư.
Đây là một trong những nỗ lực nhằm góp phần giúp cho sự vận hành của thị trường chứng khoán khoa học hơn, chất lượng dịch vụ, môi trường đầu tư cao hơn, củng cố niềm tin của đông đảo công chúng đầu tư vào thị trường, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, các thành viên VASB hoạt động hiệu quả hơn, nâng hạng thị trường chứng khoán và nhanh chóng hội nhập với thị trường chứng khoán thế giới. Đáng chú ý, việc hợp nhất hai sở giao dịch chứng khoán trong thời gian tới sẽ tạo ra cú huých cho sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam.
Kiểm điểm lại sự phối hợp giữa VASB và UBCK trong thời gian qua, tuy đã có được những tác động tích cực cho hoạt động của các công ty chứng khoán, mở rộng mối quan hệ với các nước trong khu vực, học tập được nhiều kinh nghiệm quý báu, góp phần đưa thị trường chứng khoán Việt Nam lên tầm cao mới, nhưng Hiệp hội vẫn còn thụ động, chưa thực sự sáng tạo trong thực thi những dự án, kế hoạch đề ra, nhất là công tác tổ chức đào tạo, tuyên truyền quy chuẩn đạo đức nghề nghiệp trong hoạt động chứng khoán. Một phần nguyên nhân là do Hiệp hội thiếu thốn về tài chính và nhân lực, mặt khác chưa có được sức hấp dẫn đối với các thành viên.
VASB rất cần sự tác động mạnh mẽ của UBCK với các công ty chứng khoán, các Sở Giao dịch chứng khoán để có sự ràng buộc có trách nhiệm hơn với hoạt động mang tính nghề nghiệp của Hiệp hội. Đồng thời, Hiệp hội cũng cần mở rộng điều kiện kết nạp hội viên, có thể bao gồm cả các doanh nghiệp có cổ phiếu, những nhà đầu tư có vốn lớn trong và ngoài nước...
Trong bước phát triển mới của đất nước, VASB đang xây dựng chương trình hành động mới, nhằm đưa chứng khoán đến với mọi người, mọi nhà, tạo điều kiện để đông đảo người Việt ở nước ngoài có thể tham gia thị trường chứng khoán nước nhà một cách thuận lợi.
Trước mắt, Hiệp hội sẽ phối hợp cùng UBCK mở trang thông tin điện tử, tiến tới ra mắt Tạp chí Chứng khoán Việt Nam và báo điện tử Chứng khoán Việt Nam, giúp mọi người hiểu đầy đủ tình hình thị trường chứng khoán Việt Nam cũng như thế giới và có thể đầu tư vào thị trường chứng khoán một cách thuận lợi thông qua mạng Internet. Đây là hướng đi đúng đắn, lâu dài, góp phần giúp thị trường chứng khoán Việt Nam vươn lên tầm cao mới.
