Phiên xét xử sơ thẩm khai mạc hôm nay và dự kiến kết thúc vào ngày 24/9.
Hội đồng xét xử gồm 5 người do thẩm phán Nguyễn Thị Xuân Thu làm chủ tọa phiên tòa.
Đại diện cơ quan công tố gồm một kiểm sát viên của VKSND Hà Nội và một kiểm sát viên VKSND Tối cao (được biệt phái thực hiện quyền công tố tại tòa).
Tòa án triệu tập 12 người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, 5 người làm chứng, 3 điều tra viên. Có 15 luật sư bào chữa cho các bị cáo.
6 bị cáo đều là cựu cán bộ của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam. Có 5 người bị truy tố về tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng gồm ông Lê Bạch Hồng (cựu thứ trưởng Lao động, Thương binh và xã hội, cựu Tổng giám đốc); Nguyễn Huy Ban (cựu Tổng giám đốc); Trần Tiến Vỹ (cựu Trưởng phòng Kế hoạch - Tổng hợp); Hoàng Hà (cựu Trưởng phòng Kế hoạch - Tổng hợp, Ban Kế hoạch - Tài chính) và Nguyễn Phước Tường (cựu Trưởng ban Kế hoạch - Tài chính). Khung hình phạt truy tố từ 15 đến 20 năm tù.
Riêng bị cáo Trần Thanh Thủy (nguyên chuyên viên Phòng Kế hoạch - Tổng hợp, Ban Kế hoạch - Tài chính) bị buộc tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Khung hình phạt từ 3 đến 12 năm tù.
Vụ án nằm trong giai đoạn 2 điều tra mở rộng các sai phạm của Vũ Quốc Hảo (Tổng giám đốc ALCII) và đồng phạm.
Tại phần thủ tục, một số luật sư đề nghị triệu tập thêm người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan, nếu không thì hoãn xét xử.
Sau ít phút hội ý, chủ tọa Nguyễn Xuân Thu cho hay, quá trình xét xử nếu thấy cần thiết sẽ đề nghị cơ quan điều tra triệu tập thêm. Chủ tọa công bố tiếp tục xét xử. Phiên tòa sẽ làm việc cả thứ bảy và chủ nhật.
Theo cáo trạng, BHXH Việt Nam được sử dụng nguồn tiền tạm thời nhàn rỗi của Quỹ BHXH để thực hiện các biện pháp đầu tư, tăng trưởng. Ngày 25/12/2003, ông Lê Văn Sở (khi đó là Tổng giám đốc Agribank) và Nguyễn Huy Ban ký thỏa thuận hợp tác về việc BHXH đồng ý cho Agribank, các chi nhánh cấp 1 và các công ty thuộc Agribank vay vốn.
Ngày 1/1/2007, khi Luật Bảo hiểm xã hội năm 2006 có hiệu lực, theo quy định tại Điều 79 của luật này và các quy định khác thì BHXN Việt Nam chỉ được cho Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Ngân hàng Chính sách xã hội và ngân hàng thương mại nhà nước vay vốn.
ALC II là tổ chức tín dụng phi ngân hàng. Pháp luật không cho phép ALC II vay vốn của BHXH Việt Nam và cũng không cho phép BHXH Việt Nam cho ALC II vay vốn.
Thời điểm tháng 2/2008 và tháng 3/2008, do có nhu cầu về vốn kinh doanh trong lĩnh vực cho thuê tài chính, ông Vũ Quốc Hảo (khi đó là Tổng giám đốc ALC II) đã gặp Nguyễn Huy Ban và Nguyễn Phước Tường để đặt vấn đề vay vốn. Hai bên đi đến thống nhất, để được BHXH Việt Nam cho vay vốn, ALC II phải có bảo lãnh của Agribank.
Tháng 3 và 4/2008, ông Hảo ký hai công văn gửi Tổng gám đốc Agribank đề nghị về việc nhận tiền vay của BHXH Việt Nam. Căn cứ vào đề nghị của ALC II, ông Nguyễn Thế Bình (khi đó là Tổng giám đốc Agribank) đã ký phát hành ba thư bảo lãnh thanh toán để ALC II được nhận vốn của BHXH Việt Nam.
Sau đó, từ tháng 4/2008 - tháng 8/2009, các cán bộ BHXH Việt Nam đã lập 14 tờ trình đề nghị Nguyễn Huy Ban và Lê Bạch Hồng cho ALC II vay vốn từ Quỹ BHXH. Sau bút phê "đồng ý" của hai bị cáo này, 14 hợp đồng BHXH Việt Nam cho ALCII vay 1.010 tỷ đồng đã được thực hiện. Việc cho vay vốn này bị Viện Kiểm sát nhân dân tối cao xác định là không đúng đối tượng, không đảm bảo nguyên tắc đầu tư Quỹ BHXH, trái với Điều 96, Điều 97 - Luật BHXH 2006.
Ngày 31/7/2018, TAND TP Hồ Chí Minh tuyên bố ALC II bị phá sản. Tính đến thời điểm ALC II bị phá sản, công ty này mới tất toán một hợp đồng ngắn hạn, còn 13 hợp đồng quá hạn với tổng số tiền nợ BHXH Việt Nam là hơn 1.697 tỉ đồng (bao gồm hơn 769 tỉ đồng tiền gốc và hơn 928 tỉ đồng tiền lãi). Số tiền còn nợ này, ALC II không có khả năng thanh toán, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 1.697 tỉ đồng.
Trong số các bị cáo, Lê Bạch Hồng bị Viện Kiểm sát xác định là đã ký và chỉ đạo thực hiện ba hợp đồng cho ALC II vay vốn, đến nay không thu hồi được, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 434 tỉ đồng. Bị cáo Nguyễn Huy Ban ký và chỉ đạo thực hiện 11 hợp đồng cho ALC II vay 630 tỷ đồng không đúng đối tượng, không đảm bảo nguyên tắc đầu tư Quỹ bảo hiểm xã hội, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 1.263 tỷ đồng.
