Một số lĩnh vực và thị trường đã xuất hiện những biến động lớn
Theo Báo cáo Cập nhật tình hình kinh tế vĩ mô Việt Nam tháng 9 năm 2020 của Ngân hàng Thế giới (WB) vừa công bố, trong tháng 8, Việt Nam đã duy trì được thặng dư thương mại hàng hóa với mức thặng dư hàng tháng là 3,5 tỷ USD, đóng góp vào mức thặng dư 11,9 tỷ USD trong 8 tháng đầu năm 2020. Giá trị tổng kim ngạch xuất khẩu đi ngang so với tháng 7 năm 2020 nhưng vẫn tăng 2,1% so với cùng kỳ năm ngoái.
Con số này cho thấy sự khác biệt lớn giữa các doanh nghiệp khi các nhà xuất khẩu trong nước tiếp tục thể hiện khả năng phục hồi mạnh mẽ (tăng 18% so với cùng kỳ), còn doanh thu của các nhà xuất khẩu có vốn nước ngoài lại giảm 5,6% so với cùng kỳ năm ngoái.
Tương tự, kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ và Trung Quốc tăng trong khi xuất khẩu sang EU giảm nhẹ. Tổng kim ngạch nhập khẩu tăng 4,8% (so với tháng trước) và 3,7% mỗi tháng và tăng 1,6% (so cùng kỳ năm trước) với các mặt hàng thiết bị điện tử, đồ gia dụng, quặng sắt và một số mặt hàng thực phẩm có mức tăng lớn.
Gần 3,8 triệu lượt khách quốc tế đến Việt Nam trong 8 tháng đầu năm 2020, giảm 66,6% (so với cùng kỳ). Đợt bùng phát dịch ở Đà Nẵng một lần nữa đã làm ngưng trệ hoạt động du lịch trong nước, khiến những tổn thất kinh tế của ngành này càng thêm trầm trọng.
FDI giảm trong tháng 8, tỷ giá ổn định
Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) giảm mạnh trong tháng 8 xuống còn khoảng 720 triệu USD so với 3,1 tỷ USD vào tháng 7 năm 2020. Nhìn chung, tổng vốn FDI đăng ký đạt mức 19,5 tỷ USD trong 8 tháng đầu năm 2020, giảm 14% so với cùng kỳ năm 2019.
Sự sụt giảm này có thể phản ánh sự bất ổn ngày càng tăng liên quan đến đợt bùng phát dịch bệnh ở Đà Nẵng, với việc các nhà đầu tư nước ngoài tạm dừng để đánh giá tác động của dịch bệnh đối với nền kinh tế.
Vào cuối tháng 8, dự trữ ngoại hối của NHNN là 92 tỷ USD, tăng so với mức 80 tỷ USD vào cuối tháng 12. Mặc dù mức tăng này không cao như mức tăng cùng kỳ năm 2019, nhưng nó chứng tỏ khả năng phục hồi của nền kinh tế Việt Nam.
Việt Nam đã đạt mức thặng dư thương mại hàng hóa cao kỷ lục và thu hút được dòng vốn FDI lớn cho dù có đại dịch. Hoạt động này đã giúp giảm thiểu tác động của việc giảm lượng kiều hối và thu nhập bằng ngoại tệ từ du khách nước ngoài. Cán cân thanh toán của Việt Nam đã thể hiện tính chống chịu cao khi tỷ giá VND/USD được duy trì ở mức ổn định
Trong khi đó, tăng trưởng tín dụng đối với nền kinh tế tiếp tục xu hướng đi xuống, xu hướng này được ghi nhận lần đầu tiên vào tháng 2, giảm xuống 9,7% (so với cùng kỳ) vào tháng 6 và 9,4% (so với cùng kỳ) trong tháng 7. Mặc dù ở mức thấp so với trước đây, tỷ lệ này vẫn cao hơn nhiều lần tốc độ tăng GDP, phản ánh việc NHNN nới lỏng điều kiện tiền tệ và tín dụng để hỗ trợ nền kinh tế.
Các cân đối của Chính phủ đang xấu đi và cần được theo dõi sát
Theo WB, Chính phủ đã có những biện pháp ứng phó với dịch COVID-19 bằng cách tăng chi tiêu công, và do vậy đã dần dần làm giảm dư địa tài khóa. Trong 8 tháng đầu năm, thu ngân sách đạt 58,3% dự toán thu ngân sách - thấp hơn 12,4% so với cùng kỳ năm 2019 - do kinh tế suy thoái và các doanh nghiệp, cá nhân được miễn thuế để hỗ trợ phục hồi kinh tế.
Đồng thời, chi tiêu công cao hơn 8,2% so với cùng kỳ năm 2019, phản ánh biện pháp nới lỏng chính sách tài khóa để hỗ trợ phục hồi kinh tế. Để thực hiện mục tiêu đẩy nhanh tiến độ thực hiện chương trình đầu tư công, chi đầu tư phát triển tăng lên đến 221,7 nghìn tỷ đồng trong 8 tháng đầu năm 2020, tăng 41,4% so với cùng kỳ năm 2019.
Theo WB, Chính phủ cần theo dõi hầu hết các chỉ số kinh tế và tài chính tiếp tục chứng minh khả năng phục hồi của Việt Nam, nhưng mức độ phục hồi trong nước đã giảm nhẹ trong tháng 8, một phần là do đợt bùng phát dịch COVID-19 ở Đà Nẵng.
Kim ngạch xuất khẩu tiếp tục tăng cho dù còn nhiều trở ngại trên thị trường quốc tế, trong khi dòng vốn FDI vào Việt Nam đã giảm đáng kể.
Trong tương lai, cần quan tâm nhiều hơn đến các nhà đầu tư trong và ngoài nước do họ có thể trì hoãn kế hoạch đầu tư trong một môi trường nhiều bất ổn như hiện nay, cũng như các chính sách ứng phó của chính phủ cần kích thích khả năng phục hồi trong ngắn hạn và duy trì sự bền vững về tài khoá và nợ vay trong dài hạn.
