Sau khi thông tin Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết sẽ không hạ về lô giao dịch 10 cổ phiếu trên sàn giao dịch chứng khoán HOSE được công bố, nhiều nhà đầu tư nhỏ, mới tham gia thị trường tỏ ra không mấy vui. Lý do là động thái này làm hạn chế việc tiếp cận các cổ phiếu chất lượng, có thị giá cao của họ, do họ có mức độ chấp nhận rủi ro thấp và chỉ muốn đầu tư một số vốn ban đầu nhỏ vào thị trường cổ phiếu để tích lũy kinh nghiệm đầu tư.
Với hình thức mua cổ phiếu lô lẻ - giao dịch mua/bán cổ phiếu với số vốn hoặc số lượng cổ phiếu bất kỳ, không quy định số tiền và khối lượng giao dịch tối thiểu, nhà đầu tư sẽ dễ dàng và linh hoạt hơn trong việc gia nhập thị trường chứng khoán.
Giao dịch cổ phiếu lô lẻ hiện được xem là xu hướng chung toàn cầu, bởi các thị trường chứng khoán quốc tế khuyến khích sự tham gia của các nhà đầu tư cá nhân, tạo cơ hội tiếp cận thị trường và nâng cao khả năng quản trị rủi ro.
Năm 2015, Sở Giao dịch chứng khoán Singapore (SGX) đã quyết định giảm lô giao dịch tối thiểu từ 1.000 xuống 100.
Đầu năm 2021, Sở Giao dịch chứng khoán Tokyo (TSE) đã có kế hoạch giảm số lượng giao dịch tối thiểu xuống 1 cổ phiếu, đem đến cơ hội đầu tư cho mọi tầng lớp trong xã hội, ngay cả người có thu nhập thấp cũng có thể tiếp cận được với đầu tư chứng khoán.
Thực tế, từ năm 2019 nền tảng giao dịch hàng đầu của Mỹ là Robinhood đã cho ra mắt hình thức giao dịch cổ phiếu lô lẻ với số lượng nhỏ hơn 1, còn gọi là Fractional Share. Hình thức này cho phép nhà đầu tư giao dịch lô nhỏ tới 1 phần triệu cổ phiếu.
Với sự có mặt của Fractional Share, các nhà đầu tư có thể tham gia giao dịch cổ phiếu với số vốn nhỏ hoặc mua với lượng vừa phải để thử nghiệm trước khi đưa ra quyết định tiếp theo.
 |
| Sở hữu một mã cổ phiếu mạnh với ít vốn không còn là việc bất khả thi với cổ phiếu Fractional Share. |
Tại thị trường Việt Nam, Công ty Chứng khoán VPS cũng đã cho ra mắt hình thức mua cổ phiếu lô lẻ với tính năng FS - giao dịch mua/bán cổ phiếu với số vốn hoặc số lượng cổ phiếu bất kỳ, không quy định số tiền và khối lượng giao dịch tối thiểu.
Nhà đầu tư chỉ cần nhập số tiền mua/bán mong muốn, hệ thống sẽ tự động tính toán và hiển thị số lượng cổ phiếu cần giao dịch. VPS cũng là công ty chứng khoán đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam áp dụng tính năng đặt lệnh FS trên nền tảng giao dịch SmartOne.
Việc giao dịch mua/bán và quản lý danh mục đối với các cổ phiếu dùng lệnh FS được hiển thị tương tự như lệnh thường với thao tác đơn giản, nhanh chóng. Lệnh FS cho phép ‘gom’ lệnh mua/bán lô lẻ của nhiều nhà đầu tư thành một lô để giao dịch theo lô quy định của từng Sở giao dịch và khớp theo giá thị trường.
Tính năng FS còn giúp thay đổi tư duy giao dịch của nhà đầu tư. Trên thị trường chứng khoán hiện tại, nhà đầu tư khi giao dịch vẫn luôn có thói quen đặt lệnh theo thứ tự ưu tiên khối lượng trước rồi mới đến giá trị đầu tư tương ứng.
Thói quen giao dịch này một phần bắt nguồn từ các quy định về lô giao dịch tối thiểu trên các sàn, hình thành tư duy ưu tiên đặt lệnh theo khối lượng trong khi lẽ ra giá trị đầu tư mong muốn giải ngân mới là yếu tố cần ưu tiên.
Tiếp cận tư duy đặt lệnh dựa trên giá trị đồng nghĩa với việc đưa ý nghĩa việc quyết định đầu tư về với đúng với bản chất.
Với một nhà đầu tư, mong muốn đầu tiên trong hành trình đầu tư là sử dụng số vốn đầu tư của mình như thế nào được hiệu quả nhất, đặt lệnh theo giá trị không chỉ giúp việc đặt lệnh được thuận tiện và dễ quản lý mà còn giúp phân bổ số vốn đầu tư một cách chính xác theo chiến lược đầu tư cá nhân.
 |
| Tùy chọn số vốn đầu tư, các nhà đầu tư không còn phải quan tâm tới khối lượng giao dịch theo quy định. |
Như vậy, đối với các khách hàng muốn thử sức đầu tư, đặc biệt là các khách hàng trẻ muốn trải nghiệm giao dịch, thì FS là một sự lựa chọn thông minh.
Nhà đầu tư chỉ cần bỏ ra 2 triệu đồng là có thể sở hữu danh mục 10 cổ phiếu khác nhau. Hoặc 2 triệu mà vẫn sở hữu được những cổ phiếu "khủng" như VHM, MSN, VNM....bởi lẽ có thể mua 1 phần nhỏ các cổ phiếu chất lượng có thị giá cao này thay vì phải đợi hàng tháng, thậm chí hàng năm để tích lũy vốn.
Theo các chuyên gia chứng khoán, việc cho phép giao dịch cổ phiếu lô lẻ sẽ giúp các nhà đầu tư còn thiếu kinh nghiệm loại bỏ được rào cản tâm lý do yếu tố rủi ro luôn gắn liền với thị trường chứng khoán gây ra.
Ngoài ra, việc cho phép đa dạng hóa danh mục đầu tư với những cổ phiếu có chất lượng nhất trên thị trường mà không cần phải bận tâm tới số vốn đầu tư tối thiểu, điều mà trước đây dường như bất khả thi nay lại hoàn toàn dễ dàng và linh hoạt, sẽ là động lực thúc đẩy những người quan tâm tới đầu tư tài chính và tích lũy tài sản bằng cổ phiếu bắt đầu đầu tư từ sớm.
Bên cạnh những ưu điểm nói trên, nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu bằng lệnh FS vẫn được hưởng quyền lợi về cổ tức, chênh lệch giá cổ phiếu như đầu tư thông thường và có cơ hội đa dạng hóa danh mục tới từng đồng vốn đầu tư.
Rõ ràng việc sở hữu một công cụ cho phép nhập lệnh theo giá trị sẽ giúp các nhà đầu tư thuận tiện hơn trong việc nhập liệu, giúp họ có thể phân bổ dòng tiền đầu tư chính xác theo số tiền mà không bị các rào cản về lô giao dịch.
