Phó chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành phiên thảo luận.
Sáng 22/11 Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc ký Hiệp định Bảo hiểm xã hội giữa Việt Nam và Hàn Quốc.
Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, với quy định áp dụng bảo hiểm xã hội (BHXH) hiện nay đã phát sinh nghĩa vụ đóng song trùng BHXH. Người lao động Việt Nam khi đi làm việc tại Hàn Quốc sẽ vừa phải đóng BHXH ở Việt Nam (theo quy định tại điểm g khoản 1 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội), vừa phải đóng BHXH theo Luật Hưu trí quốc gia của Hàn Quốc và cũng tương tự đối với người lao động Hàn Quốc khi làm việc tại Việt Nam.
Theo thông lệ quốc tế thì các quốc gia sẽ giải quyết vấn đề nêu trên bằng việc thỏa thuận thông qua các Hiệp định song phương hoặc đa phương về BHXH, ông Dung báo cáo.
Theo Tờ trình của Chính phủ, tính đến hết năm 2020 có hơn 27.000 lao động Hàn Quốc làm việc tại Việt Nam, hơn 44.000 lao động Việt Nam làm việc tại Hàn Quốc.
Tại Tờ trình, Chính phủ xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với 2 nội dung chưa được quy định trong Luật Bảo hiểm xã hội.
Cụ thể, về thời gian đóng BHXH để hưởng chế độ hưu trí, Điều 10 và Điều 12 dự thảo Hiệp định quy định thời gian đóng BHXH để hưởng chế độ hưu trí là thời gian đóng BHXH ở cả Việt Nam và Hàn Quốc. Theo quy định của Luật BHXH năm 2014 về quỹ BHXH và quy định về điều kiện hưởng lương hưu thì thời gian đóng BHXH được hiểu là thời gian đóng góp vào Quỹ BHXH của Việt Nam. Luật BHXH hiện chưa quy định về việc cộng gộp thời gian đóng BHXH ở nước ngoài vào tổng thời gian đóng BHXH để làm căn cứ hưởng chế độ hưu trí.
Về tính hưởng chế độ hưu trí, Dự thảo Hiệp định quy định việc xem xét điều kiện và tính toán mức hưởng chế độ BHXH sẽ theo quy định của pháp luật mỗi nước.
Theo đó, người lao động đủ tuổi nghỉ hưu mà có tổng thời gian đóng BHXH ở cả Hàn Quốc và Việt Nam (và đảm bảo thời gian đóng BHXH ở Việt Nam tối thiểu từ đủ 18 tháng trở lên) từ đủ 10 năm trở lên là đủ điều kiện hưởng chế độ lương hưu hằng tháng của Hàn Quốc và từ đủ 15 năm trở lên (đối với nữ) hoặc từ đủ 20 năm trở lên là đủ điều kiện hưởng chế độ lương hưu hằng tháng của Việt Nam.
Luật BHXH năm 2014 hiện chỉ quy định việc xác định mức lương hưu hằng tháng đối với lao động nữ có từ 15 năm đóng BHXH trở lên và lao động nam có từ 20 năm đóng BHXH trở lên; chưa quy định về việc xác định mức lương hưu hằng tháng đối với lao động nữ có dưới 15 năm đóng BHXH và lao động nam có dưới 20 năm đóng BHXH trong trường hợp cộng gộp thời gian đóng BHXH theo quy định của Hiệp định.
Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội nhất trí về sự cần thiết ký Hiệp định nhằm tránh tình trạng đóng BHXH hai lần, tối ưu hóa quyền lợi về BHXH cho người lao động Việt Nam làm việc tại Hàn Quốc cũng như người lao động Hàn Quốc làm việc tại Việt Nam, góp phần bảo đảm tốt hơn quyền an sinh xã hội đã được ghi nhận trong Công ước quốc tế về các quyền kinh tế, văn hóa và xã hội năm 1966 của Liên hợp quốc.
Về hai nội dung chưa được quy định trong Luật BHXH năm 2014, Uỷ ban thẩm tra cho rằng phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 28 - NQ/TW ngày 23/5/2018 về cải cách chính sách BHXH theo hướng sửa đổi điều kiện hưởng chế độ hưu trí theo hướng giảm dần số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống 15 năm, hướng tới còn 10 năm với mức hưởng được tính toán phù hợp.
Những nội dung này dự kiến sẽ được cụ thể hóa trong quá trình sửa đổi, bổ sung Luật BHXH trong thời gian tới, Chủ nhiệm Uỷ ban Đối ngoại Vũ Hải Hà cho biết.
Sau khi thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết, đồng ý về mặt nguyên tắc ký Hiệp định Bảo hiểm xã hội giữa Việt Nam và Hàn Quốc.
