Chiều 23/10, kết thúc phần tranh luận tại phiên tòa “Đòi bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng” của nguyên đơn là CTCP Ánh Dương Việt Nam (Vinasun - mã CK: VNS) và bị đơn là Công ty TNHH Grab (Grab), Viện kiểm sát đã nêu quan điểm.
Về nội dung khởi kiện, thứ nhất là xác định Grab có phải là đơn vị kinh doanh vận tải hay không, Viện kiểm sát lập luận, tại giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh lần đầu của Grab được Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.HCM cấp ngày 14/2/2014 đã thể hiện ngành nghề kinh doanh tại mã ngành 4931 là vận tải hành khách đường bộ trong nội thành, ngoại thành là cùng ngành nghề với Vinasun.
Dù theo Đề án 24 (Quyết định 24 của Bộ Giao thông - Vận tải về thí điểm ứng dụng khoa học công nghệ hỗ trợ quản lý và kết nối hoạt động vận tải hành khách theo hợp đồng), Grab chỉ được ứng dụng khoa học công nghệ hỗ trợ quản lý và kết nối hoạt động vận tải hành khách theo hợp đồng, nhưng căn cứ vào các tài liệu chứng cứ có trong hồ sơ và căn cứ vào kết quả tranh tụng tại tòa, Viện kiểm sát khẳng định, Grab không đơn thuần là doanh nghiệp cung cấp nền tảng công nghệ kết nối cho đơn vị kinh doanh vận tải.
Thực tế, Grab đã lợi dụng Quyết định 24 để điều hành trọn vẹn một chu trình kinh doanh vận tải Taxi, tương tự như Vinasun, gồm điều hành xe, chỉ định tài xế đón khách, quyết định giá cước điều chỉnh tăng giảm, thu tiền trực tiếp của khách hàng vào tài khoản của Grab…
Grab quyết định mức chiết khấu cho tài xế, mở hoặc tắt ứng dụng đối với tài xế, mua bảo hiểm tai nạn cho hành khách và tài xế, thực hiện nhiều chương trình khuyến mãi, trong đó có những chuyến xe 0 đồng.
Từ cơ sở pháp lý và thực tế hoạt động kinh doanh trên thị trường vận tải hành khách, quan điểm của Viểm kiểm sát là có đủ cơ sở để xác định Grab là đơn vị kinh doanh vận tải taxi.
Viện kiểm sát cho rằng, Grab đang vi phạm Khoản 4, Điều 17, Luật Doanh nghiệp 2014 về việc kê khai không trung thực, không chính xác nội dung hồ sơ đăng ký doanh nghiệp. Đồng thời, Grab cũng có hành vi khuyến mãi vi phạm pháp luật.
Về bồi thường thiệt hại, Viện kiểm sát trình bày, căn cứ vào các Báo cáo tài chính đã được kiểm toán, lợi nhuận của Vinasun năm 2016 và 6 tháng đầu năm 2017 đã giảm sút đúng với yêu cầu bồi thường thiệt hại của Vinasun.
Kết quả khảo sát Công ty Nghiên cứu thị trường Quốc Việt có 74% khách hàng của Vinasun chuyển sang sử dụng dịch vụ của Grab do giá cước rẻ và được hưởng lợi từ các chương trình khuyến mãi.
Viện kiểm sát cho biết, tại phiên tòa, đại diện pháp luật của Grab thừa nhận, doanh thu mỗi năm đều tăng, đạt 1,5 tỷ đồng năm 2014 nhưng đến năm 2017 đạt 758 tỷ đồng tăng 505 lần, tương ứng với việc khách hàng của Grab tăng nhanh. Như vậy, khảo sát của Quốc Việt là có cơ sở.
Công ty cổ phần Thẩm định - Giám định Cửu Long đã căn cứ vào văn bản của Sở Giao thông - Vận tải TP.HCM là vào tháng 6/201,7 số xe Grab đăng ký là 12.913 xe để làm cơ sở tính thiệt hại từ tháng 1/1/2016 - 6/2017, theo quan điểm của Viện kiểm sát, không áp dụng phương pháp tính bình quân gia quyền là không chính xác.
Tuy nhiên, Viện kiểm sát nhận định, Cửu Long xác định 12.913 xe chiếm tỷ lệ 54,2% trên tổng thiệt hại của Vinasun là phù hợp, do áp dụng vào Công văn số 14732 ngày 29/12/2017 của Bộ Giao thông - Vận tảiT về số lượng xe tham gia thí điểm trên địa bàn TP.HCM chiếm 58,6% lượng xe trên cả nước.
Đại diện pháp luật phía Grab cũng thừa nhận, Grab là đơn vị đầu tiên cung cấp nền tảng kết nối cho đơn vị kinh doanh vận tải tại Việt Nam và Uber thì mới tham gia từ tháng 4/2017.
Về tính thiệt hại của Vinasun liên quan đến giá trị vốn hóa thị trường, đại diện Viện kiểm sát cho rằng, giá cổ phiếu VNS giao dịch ngày 30/7/2017 là 21.900 đồng/cổ phiếu, giảm 2.206 đồng/cổ phiếu va với khoảng 67,86 triệu cổ phiếu, thì giá trị của Vinasun giảm hơn 149 tỷ đồng. Thậm chí, giao dịch cổ phiếu khối lượng lớn gần đây cổ phiếu VNS có giá 14.400 đồng, nên kết quả giám định là phù hợp.
“Từ những phân tích trên, có đủ cơ sở để chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của VNS, buộc Grab phải bồi thường số tiền thiệt hại là 41.218.896.128 đồng”, Viện kiểm sát khẳng định.
Hội đồng xét xử quyết định, Tòa sẽ tuyên án vào lúc 14h ngày 29/10 năm 2018.
CEO Grab Việt Nam Jerry Lim (bên phải)
Ông Jerry Lim, Giám đốc Công ty TNHH Grab Vietnam:
Chúng tôi rất thất vọng với đề nghị của đại diện Viện kiểm sát nhân dân TP.HCM. Chúng tôi tin rằng, phía cơ quan tư pháp không có thẩm quyền xác định bản chất kinh doanh của một doanh nghiệp, nhưng hôm nay tại phiên tòa, đại diện viện kiểm sát đã cho rằng, hoạt động của Grab là hoạt động kinh doanh taxi.
Theo quy định của Luật Dân sự Việt Nam cũng như là Luật Tổ chức Chính phủ Việt Nam đã quy định rất rõ về việc cơ quan nào có thẩm quyền xem xét bản chất kinh doanh của một doanh nghiệp.
Cho phép hệ thống tư pháp xác định ngành nghề kinh doanh của một doanh nghiệp sẽ tạo nên một tiền đề rất xấu cho Việt Nam cũng như tạo sự quan ngại cho những doanh nghiệp đầu tư về công nghệ khác, cũng như sau này các doanh nghiệp khác lợi dụng điều này đi kiện các doanh nghiệp khác chỉ vì họ không thể phát triển bằng các doanh nghiệp kinh doanh công nghệ.
Đây là tiền lệ xấu để các doanh nghiệp kinh doanh trong nước chưa có khả năng phát triển, tiếp thu công nghệ cũng như chưa tận dụng thế mạnh của chính họ để hoạt động kinh doanh hiệu quả, kiện một doanh nghiệp khác vì lợi ích cạnh tranh.
Chúng tôi vô cùng thất vọng khi đại diện viện kiểm sát chấp nhận các báo cáo của đơn vị giám định Cửu Long. Trong suốt 4 ngày vừa qua, tại các phiên tòa chúng tôi đã nêu ra rất rõ những điểm mơ hồ, thiếu chính xác và sai lầm trong báo cáo của các đơn vị giám định.
Việc không cho phép chúng tôi có quyền đối chất với các bên có liên quan thực hiện báo cáo để làm rõ những vấn đề còn chưa rõ, mơ hồ và thiếu chính xác đã tạo nên một màn chắn. Các báo cáo được thanh toán bởi Vinasun nên không đáp ứng tính chính xác và sự công bằng.
Chúng tôi hy vọng Tòa án nhân dân TP.HCM sẽ là quyết định vì tất cả mọi người Việt Nam chứ không phải vì bất cứ một cá nhân kinh doanh nào. Bất kể ngày 29/10/2018, quyết định của tòa án như thế nào thì chúng tôi vẫn sẽ cam kết tiếp tục đầu tư vào Việt Nam vì sự phát triển của xã hội và con người Việt Nam.
