Quý I: Nguồn cung dồi dào
Ngày 13/4/2021, tỷ giá USD/VND liên ngân hàng tăng 8 điểm lên mức 23.075, tuy nhiên, ngày hôm sau, 14/4, tỷ giá giảm 4 điểm, xuống mức 23.071.
Ông Lê Quang Trung, Phó tổng giám đốc VIB cho rằng, tỷ giá không “chạy” mới lo, bởi tỷ giá phải lên, xuống do cung cầu ngoại tệ không phải lúc nào cũng gặp nhau. Ví dụ, tại một thời điểm nào đó, doanh nghiệp đổ xô bán ra trong khi nhu cầu ngoại tệ không đủ lớn để hấp thụ sẽ dẫn đến tỷ giá giảm.
Theo ông Trung, tất cả mọi dao động đều nằm trong vùng quản lý của Ngân hàng Nhà nước, tỷ giá chưa chạy ra ngoài biên độ quản trị của cơ quan quản lý. Thị trường ngoại hối liên ngân hàng trong quý I/2021 duy trì ổn định với điểm tựa chính là cung cầu ngoại tệ trong nước dồi dào. Biên độ hiện nay rất lành mạnh.
Yếu tố chính giúp duy trì đà ổn định của tỷ giá trong nước đến từ sự dồi dào của nguồn cung ngoại tệ. Trong quý đầu năm nay, cán cân thương mại thặng dư khoảng 2 tỷ USD, giải ngân FDI đạt 4,1 tỷ USD, tăng 6,5% so với cùng kỳ năm ngoái, dòng kiều hối cũng tăng trưởng tích cực. Tính chung, cân đối cung - cầu ngoại tệ thặng dư khoảng 3,5 - 4,0 tỷ USD, tương đương với mức trung bình của cùng kỳ trong 5 năm trở lại đây.
Tỷ giá và thị trường ngoại tệ thời gian qua được điều hành phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô, lạm phát, diễn biến thị trường và mục tiêu chính sách tiền tệ. Thị trường ngoại tệ ổn định, thanh khoản thông suốt, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp được đáp ứng đầy đủ, kịp thời.
Trong khi đó, giám đốc nguồn vốn một ngân hàng cho biết, nguồn cung ngoại tệ dư thừa với khoảng 6,5 tỷ USD được các ngân hàng thương mại bán kỳ hạn cho Ngân hàng Nhà nước trong quý I/2021.
Giám đốc tiền tệ một ngân hàng có trụ sở tại miền Nam đánh giá, tỷ giá USD/VND ổn định nhất thế giới, dao động phổ biến quanh mức 23.200 - 23.250 trong quý I/2021. Trong cùng khoảng thời gian, nhiều đồng tiền biến động mạnh so với USD như JPY giảm 7,26%, EUR giảm 4,12%, THB giảm 4,5%, KRW giảm 4,19%, CNY giảm 0,57%...
Thực tế, tỷ giá USD/VND liên ngân hàng có diễn biến giảm trong quý I/2021, chỉ nhích tăng vào cuối tháng 3 do áp lực tăng giá của USD. Diễn biến này được cho là bởi Ngân hàng Nhà nước chuyển từ mua ngoại tệ giao ngay sang mua kỳ hạn để bổ sung dự trữ ngoại hối kể từ tháng 1 và tần suất mua ngoại tệ kỳ hạn giảm từ hàng ngày sang hàng tuần. Tính đến cuối tháng 3, tỷ giá trung tâm tăng 0,5%, nhưng tỷ giá liên ngân hàng giảm 0,1%. Tính đến ngày 13/4/2021, tỷ giá trung tâm ở mức 23.214 VND/USD, tăng 0,36% so với cuối năm 2020; tỷ giá liên ngân hàng nhìn chung ổn định.
Trong một diễn biến khác có liên quan, vị giám đốc nguồn vốn trên cho hay, chênh lệch lãi suất VND - USD liên ngân hàng hạ nhiệt nhanh chóng từ mức 4%/năm trước Tết Nguyên đán về khoảng 0,3 - 0,5%/năm sau Tết. Chính sách mua ngoại tệ kỳ hạn của Ngân hàng Nhà nước ảnh hưởng tới mức giá sàn tham chiếu giao ngay trên thị trường khiến tỷ giá neo chặt theo biến động của chênh lệch lãi suất.
Áp lực tăng trong quý II
Sự ổn định của thị trường ngoại hối có thể sẽ không được duy trì trong thời gian tới khi áp lực từ bối cảnh quốc tế dự kiến ở mức cao và cung cầu ngoại tệ không còn dồi dào như trước. Tỷ giá USD/VND nhiều khả năng dao động trong biên độ 23.050 - 23.125.
Theo một nghiên cứu của Ban Kinh doanh vốn và tiền tệ BIDV, với việc Mỹ tiếp tục đi đầu trong quá trình tiêm chủng vắc-xin phòng ngừa Covid-19 cũng như hiệu ứng tích cực từ gói kích thích tài khóa 1.900 tỷ USD, giá USD có dư địa để phục hồi. Kết hợp với xu hướng suy yếu của các đồng tiền đối trọng chính là EUR và JPY, chỉ số DXY - đo lường giá trị của USD so với rổ tiền tệ gồm EUR, JPY, GBP, CAD, SEK, CHF, có thể tăng thêm 2 - 3%, lên mức 94 - 95 trong quý II/2021.
Song song với đó, thặng dư cán cân thương mại hàng hóa dự kiến sẽ ở mức khiêm tốn trong quý II, khoảng 0,5 tỷ USD, khi kim ngạch nhập khẩu đang tăng nhanh hơn so với kim ngạch xuất khẩu do các hoạt động sản xuất trong nước dần phục hồi. Ngoài ra, cán cân thương mại dịch vụ vẫn có dấu hiệu thâm hụt lớn do xuất khẩu dịch vụ du lịch chưa thể cải thiện vì bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19.
“Điểm tích cực là các nguồn cung ngoại tệ khác như giải ngân FDI và kiều hối dự kiến sẽ duy trì ở mức ổn định, đưa mức cung cầu trong nước thặng dư nhẹ vào khoảng 300 triệu USD trong quý II”, một lãnh đạo cao cấp BIDV nhận định.
Điểm đáng chú ý, với bộ đệm thanh khoản đến từ mức bán ròng kỳ hạn ước khoảng 4 - 5 tỷ USD kể từ đầu năm đến nay, mức giá mua kỳ hạn 23.125 được kỳ vọng vẫn sẽ là mức chặn trên cho tỷ giá USD/VND trong quý II do có thể sẽ xuất hiện nhu cầu hủy ngang bán kỳ hạn lớn từ phía các ngân hàng thương mại tại mức giá này.
Ông Trung tỏ ra lạc quan, các yếu tố vĩ mô như xuất khẩu tăng, thặng dư thương mại đang hỗ trợ cho giá trị đồng Việt Nam ổn định và có thể mạnh lên.
Trên thị trường tự do, tỷ giá USD/VND cuối tháng 3/2021 là 23.800 - 23.850, tăng 2% so với cuối năm 2020. Nguyên nhân chính được nhìn nhận là do nhu cầu USD gia tăng nhằm nhập lậu vàng (đây là loại hàng hóa không được nhập khẩu chính ngạch) khi chênh lệch giá vàng trong nước - quốc tế nới rộng lên 5 - 7 triệu đồng/lượng.
Gần đây, giá USD hạ nhiệt, sáng 14/4 giảm còn 23.580 - 23.680 đồng/USD (mua - bán). Sau khi có diễn biến giảm gần 1% trong những ngày trước đó, giá USD ngày 15/4 tăng lên 23.675 - 23.710 đồng/USD (mua - bán).
Nhằm giải quyết phần nào bài toán cáo buộc thao túng tiền tệ từ Mỹ vào kỳ đánh giá tháng 5/2021 tới, từ ngày 31/12/2020, Ngân hàng Nhà nước ngừng niêm yết tỷ giá giao ngay tại Sở giao dịch và ngừng hoạt động mua ngoại tệ giao ngay. Bên cạnh đó, từ ngày 4/1/2021, cơ quan này thực hiện mua ngoại tệ kỳ hạn 6 tháng (thay vì kỳ hạn 3 tháng như trước) có hủy ngang với tỷ giá mua kỳ hạn là 23.125 VND/USD. Mỗi tổ chức tín dụng chỉ được hủy ngang một lần và toàn bộ giá trị giao dịch đối với mỗi hợp đồng bán ngoại tệ cho Ngân hàng Nhà nước.
Ngân hàng Nhà nước cũng đã điều chỉnh tần suất giao dịch từ hàng ngày sang hàng tuần. Phương thức điều hành tỷ giá này là định hướng điều hành theo “luồng tiền” trong một khoảng thời gian (6 tháng), thay vì phải tập trung mua hay bán để can thiệp thị trường như cáo buộc từ phía Mỹ.
Yếu tố cho phép ngân hàng thương mại hủy ngang mang tính then chốt, giúp các ngân hàng có thể linh hoạt điều chỉnh trạng thái ngoại hối theo điều kiện ngoại tệ vốn vào/ra.
Trong trường hợp tỷ giá giao ngay tại thời điểm đáo hạn hợp đồng thấp hơn giá kỳ hạn (23.125), ngân hàng có thể thực hiện hợp đồng, điều này đồng nghĩa với việc bơm lượng lớn VND vào thị trường và tỷ giá trên thị trường sẽ đi ngang hoặc tăng.
Trong trường hợp tỷ giá giao ngay tại thời điểm đáo hạn hợp đồng cao hơn hơn giá kỳ hạn (23.125), ngân hàng có thể hủy hợp đồng kỳ hạn.
Như vậy, tỷ giá trong cả 2 trường hợp đều có xu hướng tăng.
