Nhu cầu vốn tiêu dùng ngày càng gia tăng, song không phải khách hàng nào cũng có thể đáp ứng đủ điều kiện tín dụng ngân hàng đưa ra để tiếp cận được vốn. Vì vậy, không ít người đã tìm đến công ty tài chính để được hỗ trợ vốn vay tiêu dùng, dù lãi suất cao.
Vì thế, kết quả hoạt động của mảng tín dụng tiêu dùng dành cho khách hàng cá nhân của các ngân hàng cũng như kết quả kinh doanh của nhiều công ty tài chính tiêu dùng trong những năm gần đây tăng trưởng mạnh.
Chẳng hạn, Công ty tài chính FE Credit có tỷ lệ doanh thu, lợi nhuận đóng góp lớn vào tổng lợi nhuận của ngân hàng mẹ là VPBank, với kết quả ước đạt được đến cuối năm 2016 là 30.000 tỷ đồng dư nợ và 2.000 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế.
Trao đổi với Báo Đầu tư Chứng khoán, ông Kalidas Ghose, Tổng giám đốc FE Credit cho biết, tính đến nay, Công ty đã có thêm 2,7 triệu tài khoản mới cùng cơ sở khách hàng hoạt động chạm mốc 3,3 triệu, mang lại cho FE Credit lợi thế cạnh tranh lớn trên thị trường, trong đó thị phần ước đạt gần 70% vào cuối năm 2016.
“Kết quả của những nỗ lực này là doanh số bán hàng, tổng dư nợ và doanh thu của chúng tôi đã tăng đáng kể, trong khi vẫn đảm bảo hoạt động tín dụng được kiểm soát tốt”, ông Kalidas Ghose nói và cho rằng, việc tận dụng mạng lưới hơn 7.900 điểm bán hàng (POS) đã mang lại số lượng kỷ lục các khoản cho vay sản phẩm điện thoại, điện máy và vay mua xe máy, đặt nền tảng cho tương lai cho sản phẩm bán chéo, bán kèm của Công ty.
Kết quả hoạt động của nhiều công ty tài chính trong và ngoài nước khác trên thị trường tài chính tiêu dùng Việt Nam những năm gần đây cho thấy, tốc độ tăng trưởng về số lượng khách hàng, dư nợ giải ngân tăng lên đáng kể, như Home Credit, HD Saison.
Lãnh đạo Home Credit cho biết, khách hàng mới của Công ty trong năm 2016 là 1,9 triệu người, tăng 90% so với năm 2015, lũy kế đến cuối năm 2016 đạt 4,9 triệu khách hàng. Tăng trưởng doanh số cho vay của Công ty trong năm 2016 là 94%. Sau hơn 7 năm hoạt động tại thị trường Việt Nam, Home Credit đã xây dựng mạng lưới 5.700 điểm giới thiệu dịch vụ tại 63 tỉnh, thành phố.
Mức lợi nhuận đạt được của FE Credit là điều đáng mơ ước của các ngân hàng, do chênh lệch lãi suất đầu vào - đầu ra trong cho vay khách hàng doanh nghiệp giảm, cùng với đó là áp lực dự phòng tăng. Vì thế, thời gian gần đây, không ít ngân hàng đã chạy đua mua lại công ty tài chính để tái cơ cấu chuyển đổi sang mô hình đẩy mạnh cho vay tiêu dùng - vốn dĩ luôn được xem là “gà đẻ trứng vàng”.
Cụ thể, Maritime Bank mua lại Công ty tài chính cổ phần Dệt may (TFC) của Tập đoàn Dệt may và đổi tên thành Công ty tài chính TNHH MTV Ngân hàng TMCP Hàng hải Việt Nam. SHB mua lại Công ty tài chính Viettel Vinaconex, sau đó SHB xin thành lập Công ty tài chính SHB Finance, vốn điều lệ 1.000 tỷ đồng. Sau khi hoàn tất, Ngân hàng sẽ chuyển danh mục cho vay khách cá nhân có thu nhập dưới 200 triệu đồng/năm sang cho công ty này.
Với ACB, báo cáo quản trị năm 2016 của Ngân hàng mới đây cho biết, Hội đồng quản trị ACB đã họp về phương án mua lại Công ty tài chính TNHH MTV Bưu điện (PTFinance).
Thực tế cho thấy, một điểm chung của các thương vụ ngân hàng thâu tóm công ty tài chính là sau khi thương vụ hoàn tất, ngân hàng đều lên kế hoạch tìm đối tác chiến lược nước ngoài nhằm chuyển nhượng 49% vốn của các công ty này để lập công ty liên doanh. Các công ty tài chính thường tập trung cho vay nhóm khách hàng bình dân như mua điện thoại, xe máy, máy tính trả góp, với các khoản giải ngân dưới 40 triệu đồng.
Thị trường Việt Nam được đánh giá sẽ tiếp tục hấp dẫn các nhà phát triển tín dụng tiêu dùng, với dân số hiện đứng thứ 13 trên thế giới. Theo nhiều dự báo, Việt Nam có khoảng 18 triệu người trưởng thành sinh sống ở đô thị (chiếm gần 20% tổng dân số) là nguồn khách hàng tiềm năng sử dụng các dịch vụ tài chính được cung cấp bởi các tổ chức tài chính. Con số này được dự kiến tiếp tục tăng theo quy mô đô thị hóa ở Việt Nam.
Đến cuối tháng 10/2016, dư nợ cho vay tiêu dùng riêng của TP.HCM là 201.000 tỷ đồng, chiếm 14,7% tổng dư nợ toàn Thành phố, tức thị phần cho vay tiêu dùng tăng gấp đôi so với 2 năm trước đó.
Mức lợi nhuận lớn mà một số công ty tài chính có được là nhờ mức lãi vay tiêu dùng cao, có công ty lên tới 40 - 45%/năm. Các công ty này thường cho vay những món nhỏ từ vài triệu đồng đến vài chục triệu đồng mà các ngân hàng thương mại khó có thể cho vay.
Về việc áp dụng mức lãi suất đầu ra khá cao, theo các công ty tài chính, là do rủi ro đối với khoản tín dụng tiêu dùng rất lớn vì chủ yếu cho vay tín chấp. Mặt khác, nguồn tiền cho vay của công ty tài chính không phải huy động từ dân cư với lãi suất thấp, mà phải vay từ các tổ chức tín dụng nên lãi suất cho vay ra đối với tín dụng tiêu dùng cũng phải cao để bù đắp rủi ro.
Theo các chuyên gia tài chính - ngân hàng, việc nhiều công ty tài chính tham gia thị trường sẽ có lợi cho người tiêu dùng, do các công ty phải cạnh tranh về lãi vay.
