Bốn nội dung sửa đổi cơ bản
Tại cuộc Họp báo thường kỳ tháng 2/2014 tổ chức cuối tuần qua, NHNN đã trình Thủ tướng Chính phủ dự kiến sửa đổi, bổ sung Thông tư 02 với 4 nội dung cơ bản sau:
Thứ nhất, quy định trái phiếu đặc biệt mà TCTD bán nợ cho Công ty Quản lý tài sản của các TCTD Việt Nam (VAMC) nhận được không phải phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro (DPRR), bởi Thông tư 19/2013/TT-NHNN đã quy định, mỗi năm, TCTD phải trích lập DPRR 20% mệnh giá cho trái phiếu này.
Thứ hai, bổ sung quy định việc phân loại nợ đối với nợ được cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ với điều kiện chặt chẽ hơn, yêu cầu TCTD phải bảo đảm kiểm soát được từng khoản nợ được cơ cấu lại và giữ nguyên nhóm nợ, kiểm soát chất lượng tín dụng và hạn chế sự lợi dụng để che giấu nợ xấu. Quy định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày Thông tư sửa đổi Thông tư 02 được ký ban hành và hết hiệu lực vào ngày 1/4/2015, đồng thời Quyết định 780 hết hiệu lực thi hành.
Thứ ba, sửa đổi, bổ sung quy định về nợ vi phạm pháp luật và nợ vi phạm quy định nội bộ của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (CNNHNN) phải được phân loại vào nợ xấu theo hướng: chỉ phân loại nợ vi phạm vào nhóm nợ xấu theo kết luận thanh tra và các khoản nợ vi phạm pháp luật quy định tại khoản 1, 3, 4, 5, 6 Điều 126, khoản 1, 3 Điều 127, khoản 1, 2, 7 Điều 128 Luật Các TCTD (đây là các quy định về cấm, hạn chế cấp tín dụng và giới hạn cấp tín dụng).
Thứ tư, sửa đổi, bổ sung quy định về việc TCTD phải điều chỉnh kết quả phân loại nợ theo kết quả phân loại nợ của Trung tâm Thông tin tín dụng (CIC) theo hướng cho phép các TCTD, CNNHNN chưa phải thực hiện quy định này cho đến ngày 31/12/2014. Tuy nhiên, trong thời gian chưa áp dụng, các TCTD, CNNHNN vẫn phải tự phân loại nợ và gửi kết quả tự phân loại nợ cho CIC để tổng hợp. CIC cung cấp kết quả tổng hợp phân loại nợ cho các TCTD để có biện pháp quản trị rủi ro, kiểm soát chất lượng tín dụng và gửi cho Cơ quan Thanh tra giám sát NHNN để giám sát. Trong trường hợp cần thiết, đối với từng trường hợp cụ thể, NHNN yêu cầu TCTD phải điều chỉnh việc phân loại nợ theo kết quả tổng hợp của CIC. Quy định này có hiệu lực đến hết ngày 31/12/2014.
Các chuyên gia nói gì?
TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế phân tích, Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 2/1/2014 của Chính phủ xác định, một trong những mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 2014 là tiếp tục ổn định kinh tế và tăng trưởng hợp lý. Trong đó, nhiệm vụ quan trọng là tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi và thúc đẩy phát triển sản xuất - kinh doanh. Đối với ngành ngân hàng, nhiệm vụ nặng nề là tập trung đẩy nhanh tiến độ xử lý nợ xấu, tạo điều kiện cho DN tiếp cận vốn tín dụng với lãi suất phù hợp và thực hiện cơ cấu lại nợ.
“Việc áp dụng toàn bộ nội dung Thông tư 02 trong giai đoạn hiện nay khi kinh tế vĩ mô mới ở giai đoạn phục hồi, ổn định, sản xuất - kinh doanh còn nhiều khó khăn sẽ có tác động chưa thuận lợi đối với hệ thống các TCTD và nền kinh tế. Đặc biệt, sẽ hạn chế khả năng mở rộng tín dụng của hệ thống ngân hàng cho nền kinh tế và khả năng tiếp cận vốn của DN. Do vậy, những sửa đổi nêu trên thể hiện quyết tâm của NHNN trong việc thực hiện Thông tư 02 nhằm phản ánh chính xác nợ xấu của các TCTD, phù hợp với chuẩn mực, thông lệ quốc tế và phù hợp với điều kiện Việt Nam”, TS. Hiếu nói.
Lãnh đạo một NHTM cổ phần nêu quan điểm: trước đây, khi chưa bán nợ cho VAMC, đối với các khoản nợ có tài sản đảm bảo, việc trích lập DPRR sẽ giảm đi rất nhiều. Nhưng với trái phiếu đặc biệt TCTD nhận khi bán nợ cho VAMC phải trích lập DPRR 20% mà không tính giá trị tài sản đảm bảo, thì khi áp dụng sẽ khiến các TCTD chịu gánh nặng về chi phí rất lớn. NHNN cần cho phép các TCTD tái chiết khấu trở lại để có nguồn tiền bù đắp phần phải trích lập DPRR 20% này.
“Tới thời điểm hiện nay, NHNN chưa có chính sách bơm tiền thông qua tái chiết khấu và điều này cũng đồng nghĩa TCTD không có nguồn thu bù đắp từ bán nợ, do đó tạo ra sự chưa hợp lý về tổng thể. Nên chăng, NHNN tạo cơ chế thông thoáng cho các TCTD qua việc dời thời gian một năm nữa trích lập DPRR tại VAMC và tiến hành chiết khấu theo điều kiện thương mại để việc bơm tiền tạo nguồn cho TCTD đi đầu tư sẽ tạo thu nhập bù vào chi phí dự phòng”, vị lãnh đạo trên nói.
Tổng giám đốc một NHTM cổ phần nhấn mạnh: “Thông tư 02 khi chính thức có hiệu lực sẽ tạo tâm lý lo ngại đối với các TCTD, tuy nhiên, xét về điều hành chính sách, việc không lùi thêm thời điểm thi hành là hợp lý. Tiêu chuẩn phân loại nợ được nâng lên, nhiều khả năng nợ xấu tăng, nhưng với sự có mặt của VAMC, mọi điều tiết chắc chắn hiệu quả. Cụ thể hơn, đầu vào phân loại nợ với Thông tư 02 và đầu ra bán nợ cho VAMC sẽ tạo một cơ chế điều hành linh hoạt”.
