Tại Diễn đàn M&A 2025 ngày 09/10, vấn đề được các chuyên gia đưa ra là: Nhà đầu tư nước ngoài và nhà đầu tư tổ chức vẫn đang mong muốn điều gì ở Việt Nam để thị trường M&A trở nên hấp dẫn hơn?
Trả lời câu hỏi này, bà Võ Hà Duyên, Chủ tịch, Công ty Luật VILAF cho rằng, có hai khía cạnh nổi bật trong các giao dịch M&A. Thứ nhất là quy trình phê duyệt M&A và thủ tục kiểm soát tập trung kinh tế. Thứ hai là cơ chế thoái vốn (exit mechanism) rõ ràng.
Về phía thủ tục phê duyệt M&A và thủ tục miễn trừ tập trung kinh tế, các nhà đầu tư hiện đang kỳ vọng quy trình dựa trên quy tắc rõ ràng hơn, đặc biệt trong những trường hợp doanh nghiệp mục tiêu sở hữu đất đai hoặc hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh có điều kiện.
“Điều mà nhà đầu tư mong muốn là bộ tiêu chí minh bạch và cụ thể hơn, để họ có thể dự đoán được thời gian xử lý và các yêu cầu có thể phát sinh. Bởi trên thực tế, thời gian từ ký hợp đồng đến hoàn tất giao dịch đối với các thương vụ vừa và nhỏ tại Việt Nam đang kéo dài hơn so với trước đây, phần lớn do quy trình phê duyệt M&A và thủ tục tập trung kinh tế”, bà Duyên nói.
 |
Bà Võ Hà Duyên, Chủ tịch, Công ty Luật VILAF nêu quan điểm (Ảnh: Lê Toàn) |
Về cơ chế thoái vốn, chuyên gia khẳng định nhà đầu tư sẽ thoải mái rót vốn hơn, thậm chí sẵn sàng trả mức định giá cao hơn nếu họ thấy được một phương án thoái vốn minh bạch, khả thi và dự đoán được thời điểm thoát ra khi họ cần hoặc mong muốn.
“Với các nhà đầu tư tổ chức quốc tế, câu hỏi không chỉ là Chúng tôi có thể đầu tư không?, mà còn là Chúng tôi có thể thoái vốn hợp pháp, đúng hạn và với mức giá được phê duyệt bởi hội đồng đầu tư hay không?”, bà Duyên cho biết.
Nếu lộ trình thoái vốn không rõ ràng trong quy định, hoặc không được ràng buộc chắc chắn trong hợp đồng, nhà đầu tư sẽ không thể dự báo thời gian hoặc giá trị sổ sách một cách tự tin. Và khi rủi ro thoái vốn không thể định giá, ba tình huống có thể xảy ra: nhà đầu tư trì hoãn giao dịch; hoặc họ yêu cầu bảo vệ rủi ro mạnh hơn hoặc giảm giá sâu hơn; hoặc rút lui hoàn toàn khỏi thương vụ.
“Từ góc nhìn của họ, mức độ bất định này có thể khiến một khoản đầu tư trở nên không thể chấp nhận được về mặt tài chính. Để các thương vụ đầu tư trở nên hấp dẫn và có thể đủ điều kiện với các định chế tài chính, điều họ tìm kiếm là những yếu tố rất rõ ràng: tiêu chí minh bạch và dự đoán được đối với phê duyệt M&A, thủ tục tập trung kinh tế, cùng một cơ chế thoái vốn rõ ràng và khả thi”, Chủ tịch Công ty Luật VILAF khẳng định.
 |
Ông Khanh Vũ đồng tình với quan điểm then chốt để quyết định đầu tư là khả năng thoái vốn thuận lợi (Ảnh: Lê Toàn) |
Ông Khanh Vũ, Tổng giám đốc điều hành, VinaCapital Vietnam Opportunity Fund cũng đồng tình, với các quỹ đầu tư tư nhân, điểm then chốt để quyết định đầu tư là khả năng thoái vốn thuận lợi. Nhưng 5 năm qua, yếu tố này gặp rất nhiều bất định. Một trong những kênh thoái vốn quan trọng của các quỹ đầu tư là đưa doanh nghiệp lên sàn, IPO, nhưng cánh cửa này cũng khép chặt trong nhiều năm.
Đến nay, ông Khanh Vũ đánh giá, sự ổn định của thị trường vốn giờ đã trở nên rõ nét. Trong 5 tháng gần đây, Việt Nam chứng kiến khối lượng giao dịch tăng mạnh. Sự rõ ràng hơn của thị trường vốn đã mở ra những cơ hội mới, từ đó thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động M&A.
"Với mức độ ổn định được cải thiện, khả năng triển khai vốn rõ ràng hơn, thị trường dần được thể chế hóa và thanh khoản tốt hơn, khi nhà đầu tư tin rằng họ có thể giải ngân và thoái vốn thuận lợi, trong 15 năm tôi theo dõi thị trường Việt Nam, tôi cho rằng đây là một trong những chu kỳ mạnh mẽ và giàu cơ hội nhất", ông Khanh Vũ đánh giá.
Với các khách hàng của KPMG Việt Nam, đặc biệt là các quỹ đầu tư tư nhân đang tìm đường thoái vốn, ông Đinh Thế Anh, Trưởng bộ phận Tài chính Doanh nghiệp cho biết họ xem thị trường chứng khoán là một kênh để rút vốn. KPMG Việt Nam cũng đang tìm thêm nguồn vốn từ thị trường này và hy vọng đây sẽ là một kênh hỗ trợ tốt để các quỹ thoái vốn thành công.
 |
Ông Đinh Thế Anh, Trưởng bộ phận Tài chính Doanh nghiệp, KPMG Việt Nam chia sẻ (Ảnh: Lê Toàn) |
“Nếu nhìn vào các cuộc trao đổi với các quỹ trong khu vực Đông Nam Á, có thể thấy thoái vốn là vấn đề then chốt của tất cả, không chỉ ở Việt Nam mà còn ở Malaysia, Thái Lan. Vì vậy, tôi kỳ vọng sang năm, sự sôi động của thị trường chứng khoán sẽ trở thành một kênh thoái vốn hiệu quả”, ông Thế Anh kỳ vọng.
