Mặc dù Trung Quốc không thiếu kỹ sư lành nghề trong nước, nhưng chương trình này là một phần trong nỗ lực của các nhà chức trách nhằm thể hiện mình là một quốc gia chào đón đầu tư và nhân tài nước ngoài, trong bối cảnh căng thẳng thương mại gia tăng do thuế quan của Mỹ đang làm lu mờ triển vọng kinh tế của nước này.
Trung Quốc đã thực hiện một loạt các biện pháp nhằm thúc đẩy đầu tư và du lịch nước ngoài, mở cửa nhiều lĩnh vực hơn cho các nhà đầu tư nước ngoài và miễn thị thực cho công dân từ hầu hết các nước châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc cùng nhiều nước khác.
"Biểu tượng này rất mạnh mẽ: trong khi Mỹ nâng cao rào cản, Trung Quốc lại hạ thấp chúng", luật sư di trú Matt Mauntel-Medici tại Iowa cho biết khi đề cập đến loại thị thực mới của Trung Quốc là thị thực K.
Trong đó, thị thực K đã được công bố vào tháng 8 và chính thức được khởi động vào ngày 1/10 nhắm đến các sinh viên tốt nghiệp khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM) trẻ tuổi nước ngoài và hứa hẹn cho phép nhập cảnh, cư trú và làm việc mà không cần thư mời làm việc, điều này có thể thu hút người lao động nước ngoài đang tìm kiếm các lựa chọn thay thế cho cơ hội việc làm tại Mỹ.
Đầu tháng này, chính quyền Tổng thống Trump cho biết sẽ yêu cầu các công ty trả 100.000 USD cho thị thực lao động H-1B, đây là loại thị thực được các công ty công nghệ sử dụng rộng rãi để tuyển dụng lao động nước ngoài có tay nghề cao.
"Mỹ chắc chắn đã tự làm tổn hại mình về thị thực H-1B, và thời điểm này là rất tuyệt vời đối với thị thực K của Trung Quốc", Michael Feller, chiến lược gia trưởng tại Geopolitical Strategy cho biết.
Các quốc gia khác bao gồm Hàn Quốc, Đức và New Zealand cũng đang tiến hành nới lỏng các quy định về thị thực để thu hút người di cư có tay nghề cao.
Các chuyên gia nhập cư cho biết, điểm hấp dẫn chính của thị thực K là không yêu cầu nhà tuyển dụng bảo lãnh, điều này được xem là một trong những rào cản lớn nhất đối với những người xin thị thực H-1B. Trong khi đó, Ấn Độ là quốc gia được hưởng lợi lớn nhất từ thị thực H-1B vào năm ngoái, chiếm 71% số người được cấp thị thực.
Rào cản ngôn ngữ và những câu hỏi chưa được giải đáp
Mặc dù có nhiều hứa hẹn, thị thực K vẫn phải đối mặt với nhiều rào cản. Các yêu cầu về "tuổi tác, trình độ học vấn và kinh nghiệm làm việc" chưa được chính phủ Trung Quốc đề cập rõ ràng.
Bên cạnh đó, cũng không có thông tin chi tiết về các ưu đãi tài chính, tạo điều kiện việc làm, thường trú nhân hoặc bảo lãnh gia đình. Không giống như Mỹ, Trung Quốc không cấp quốc tịch cho người nước ngoài, ngoại trừ một số trường hợp hiếm hoi.
Ngôn ngữ là một rào cản khác: hầu hết các công ty công nghệ Trung Quốc hoạt động bằng tiếng Quan Thoại, hạn chế cơ hội cho những người không nói được ngôn ngữ này.
Theo các chuyên gia, căng thẳng chính trị giữa Ấn Độ và Trung Quốc cũng có thể trở thành một yếu tố hạn chế số lượng người Ấn Độ xin thị thực K mà Trung Quốc sẵn sàng tiếp nhận.
Việc tuyển dụng nhân tài của Trung Quốc theo truyền thống tập trung vào các nhà khoa học sinh ra tại Trung Quốc đang làm việc ở nước ngoài và người gốc Hoa.
Những nỗ lực gần đây bao gồm trợ cấp mua nhà và tiền thưởng ký hợp đồng lên tới 5 triệu nhân dân tệ (702.200 USD). Những điều này đã thu hút nhân tài STEM Trung Quốc đang làm việc tại Mỹ, đặc biệt là trong bối cảnh Mỹ ngày càng giám sát chặt chẽ mối quan hệ với Trung Quốc.
Mỹ có hơn 51 triệu người nhập cư, chiếm 15% dân số, trong khi chỉ 1 triệu người nước ngoài ở Trung Quốc, chưa đến 1% dân số.
Mặc dù Trung Quốc khó có thể thay đổi đáng kể chính sách nhập cư để cho phép hàng triệu lao động nước ngoài nhập cảnh, các nhà phân tích cho rằng, thị thực K vẫn có thể thúc đẩy vận may của nước này trong cuộc cạnh tranh địa chính trị với Mỹ.
"Nếu Trung Quốc có thể thu hút dù chỉ một phần nhỏ nhân tài công nghệ toàn cầu, họ sẽ có khả năng cạnh tranh tốt hơn trong lĩnh vực công nghệ tiên tiến", chiến lược gia Michael Feller cho biết.
