Thái Lan tiếp tục là điểm sáng huy động vốn trong khu vực Đông Nam Á
Tính tới 15/11/2021, theo dữ liệu do công ty kế toán Deloitte tổng hợp, Thái Lan tiếp tục dẫn đầu khu vực về huy động vốn thông qua IPO với 35 công ty và quỹ tín thác bất động sản huy động được 4,2 tỷ USD. Trong khi đó, Philippines và Indonesia vượt qua Singapore để chiếm vị trí thứ hai và thứ ba. Số tiền huy động được thông qua các đợt IPO ở thị trường Philippines tăng hơn gấp ba lần, trong khi ở Indonesia, con số này tăng gần sáu lần.
Đại dịch COVID-19 đã thúc đẩy các công ty huy động vốn để đầu tư vào việc đa dạng hóa các nguồn doanh thu và điều chỉnh để tăng tốc độ chuyển đổi số. Tay Hwee Ling, nhà tư vấn các sự kiện đột phá tại Deloitte Đông Nam Á và Singapore, cho biết: “Mọi con mắt đang đổ dồn vào khu vực hiện nay, với tính thanh khoản dồi dào thể hiện rõ qua nhiều thương vụ niêm yết bom tấn ở Đông Nam Á”.
Đối với Thái Lan, năm 2021 bắt đầu bằng một đợt IPO khổng lồ: Chi nhánh bán lẻ của tập đoàn dầu khí quốc doanh, PTT Oil and Retail Business (PTTOR) đã huy động được 54 tỷ baht (1,6 tỷ USD) trong đợt niêm yết vào tháng 2. Công ty tài chính vi mô Ngern Tid Lor đã huy động được 38 tỷ baht vào tháng 5, trong khi nhà sản xuất và phân phối nội dung truyền thông giải trí The One Enterprise đã huy động được 4,2 tỷ baht vào tháng 11.
So với các nước cùng khu vực, Thái Lan là một nền kinh tế tương đối trưởng thành. Các công ty của Thái Lan đang cố gắng vượt qua các đối thủ cạnh tranh bằng cách mạo hiểm tìm kiếm cơ hội mở rộng kinh doanh ở các nước khác hoặc nâng cấp các dịch vụ công nghệ số tốt hơn.
PTTOR đã bổ sung 13,3 tỷ Baht từ đợt IPO để phát triển mạng lưới các trạm xăng, 9,8 tỷ Baht cho mạng lưới bán lẻ, 8,5 tỷ Baht cho các trung tâm lưu trữ và phân phối dầu và 5 - 9,5 tỷ Baht cho hoạt động đầu tư ra nước ngoài. Ngoài việc trả nợ, Ngern Tid Lor sẽ sử dụng số tiền mới huy động để cải thiện các dịch vụ công nghệ thông tin và kỹ thuật số. One Enterprise sẽ đầu tư vào việc tăng cường sản xuất và nâng cấp năng lực công nghệ thông tin và kỹ thuật số.
"Các công ty này đang theo đuổi các định hướng chiến lược mới đòi hỏi số vốn đầu tư cao hơn và điều này có thể quá rủi ro đối với ngành ngân hàng truyền thống. Đơn cử, việc mở rộng hoạt động kinh doanh ra nước ngoài hoặc các nước trong khu vực, dịch vụ trực tuyến… sẽ gây khó cho các ngân hàng truyền thống khi hoạt động cho vay chủ yếu dựa trên tài sản thế chấp truyền thống", Pavida Pananond, Giáo sư kinh doanh Quốc tế tại Đại học Thammasat nói với Nikkei Asia.
Các công ty Đông Nam Á đã tìm thấy các nhà đầu tư dễ tính hơn, đặc biệt là vì lợi nhuận từ các lựa chọn thay thế như trái phiếu và tiền gửi đang giữ ở mức rất thấp để đối phó với các tác động tiêu cực tới kinh tế do Đại dịch COVID-19 gây ra.
Một nhà phân tích tại KGI Securities ở Thái Lan cho biết: “IPO cung cấp cho các nhà đầu tư nhiều lựa chọn hơn để kiếm lời vào thời điểm mà lãi suất khó có thể tăng”.
Chính phủ Thái Lan cũng đã thúc đẩy các thương vụ IPO. Vào ngày 20/5, Ủy ban Đầu tư Thái Lan đã cho phép các công ty mới niêm yết trên sàn được miễn 100% thuế thu nhập doanh nghiệp đối với một số khoản đầu tư, bên cạnh các ưu đãi thuế khác.
Mặc dù Thái Lan dẫn đầu khu vực, nhưng nước này có thể chưa phát huy hết tiềm năng của mình. Chủ tịch Sở giao dịch chứng khoán Thái Lan (SET), Pakorn Peetathawatchai cho biết vào đầu năm nay: "Chúng tôi muốn có 30 - 50 đợt IPO tại SET mỗi năm, với số tiền họ huy động được khoảng 250 tỷ baht (7,4 tỷ USD) mỗi năm". Thị trường chứng khoán bảo đảm nhiều hơn số lượng IPO đó, nhưng mục tiêu huy động vốn đã bị bỏ lỡ.
Thái Lan chiếm 43% tổng số tiền huy động được trong khu vực tính đến giữa tháng 11/2021. Con số này thấp hơn so với tỷ lệ 63% đạt được trong năm 2020 do Philippines và Indonesia đã ghi nhận việc huy động tăng trưởng mạnh mẽ trong năm nay.
Kỷ lục IPO mạnh mẽ của Philippines được hỗ trợ bởi các quỹ tín thác đầu tư bất động sản (REITs). Sở giao dịch chứng khoán Philippines (PSE) hoan nghênh việc niêm yết lần đầu tiên của REIT vào năm 2020. Trong năm nay, đã có thêm bốn REIT lớn huy động được tổng cộng 1,8 tỷ USD. Ngoài ra, đợt IPO trị giá 1 tỷ USD của gã khổng lồ thực phẩm và đồ uống Monde Nissin đã giúp thị trường huy động được nhiều vốn hơn trong bốn năm qua.
Trong khi đó, có tới 43 công ty đã ra mắt thị trường trên Sở giao dịch chứng khoán Indonesia (IDX) trong năm nay, thu về tổng cộng 51.160 tỷ rupiah (3,57 tỷ USD) - đây là số vốn huy động thông qua IPO lớn nhất trong lịch sử của thị trường chứng khoán Jakarta. Trong đó, bao gồm thương vụ IPO của kỳ lân thương mại điện tử Bukalapak, thu được 21.900 tỷ rupiah vào tháng 8, tương đương 2 tỷ USD.
Imelda Orbito, cố vấn các sự kiện bất khả kháng tại Deloitte Indonesia cho biết cổ phiếu công nghệ đặc biệt hấp dẫn đối với những người Indonesia thuộc thế hệ trẻ, những người chiếm khoảng 80% các nhà đầu tư cá nhân tại Sở giao dịch chứng khoán Indonesia (IDX).
Báo cáo của Deloitte bao gồm dữ liệu tính tới ngày 15/11 với 121 công ty huy động được 9,77 tỷ USD trên các sàn Đông Nam Á, nhưng dòng vốn IPO vẫn tiếp tục tăng mạnh vào khu vực.
Công ty cơ sở hạ tầng viễn thông Dayamitra Telekomunikasi của Indonesia, hay Mitratel, đã lên sàn chứng khoán vào ngày 22 tháng 11, thu về 18.340 tỷ rupiah từ đợt IPO của mình. Tập đoàn Widodo Makmur Perkasa, điều hành các trang trại gia súc, gia cầm và cơ sở chế biến thịt, và nhà sản xuất sữa Cisarua Mountain Dairy dự kiến sẽ niêm yết tại Indonesia trong tháng 12/2021 với mục tiêu huy động lần lượt là 707 tỷ rupiah và 3.660 tỷ rupiah.
Các Chính phủ Đông Nam Á tạo điều kiện thuận lợi cho các đợt IPO
Thị trường IPO của Đông Nam Á dự kiến cũng sẽ có một khởi đầu sôi động cho đến năm 2022, với một số công ty đã và đang chuẩn bị niêm yết cổ phiếu của họ. Sự ra mắt thành công của Mitratel, một công ty con của Telekomunikasi Indonesia, được kỳ vọng sẽ thúc đẩy sự tự tin của chính phủ Indonesia trong việc tiến hành kế hoạch IPO cho ít nhất 13 doanh nghiệp nhà nước khác hoặc các công ty con của họ trong vài năm tới.
Một công ty công nghệ lớn nhất Indonesia là GoTo được cho là đang lên kế hoạch IPO vào nửa đầu năm nay. Tuy nhiên, công ty đang chờ thay đổi quy tắc sắp tới để giúp các công ty khởi nghiệp tăng trưởng cao nhưng chưa có lợi nhuận dễ dàng niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán Indonesia. Ngoài ra, thị trường chứng khoán Indonesia cũng cho các công ty đại chúng sử dụng cấu trúc hai hạng cổ phiếu. Theo đó, những người sáng lập công ty có quyền biểu quyết lớn hơn các nhà đầu tư mới.
Sau khi xếp sau Thái Lan năm thứ ba liên tiếp, Singapore đã giới thiệu một khuôn khổ quy định mới cho phép các công ty mua lại có mục đích đặc biệt (SPAC) có thể niêm yết trên Sàn giao dịch Singapore (SGX). Việc niêm yết SPAC đã giúp thị trường chứng khoán Mỹ có số lượng IPO bùng nổ trong 2 năm trở lại đây. Thị trường chứng khoán Singapore đặt mục tiêu sao chép thành công đó của Mỹ vào năm 2022.
Để cạnh tranh với các đối thủ trong khu vực, Sở giao dịch chứng khoán Thái Lan (SET) vào đầu năm nay đã sửa đổi các yêu cầu niêm yết để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các công ty trong các ngành công nghiệp trọng điểm – chẳng hạn như xe hơi thế hệ mới, robot, hàng không và hậu cần; du lịch y tế và chăm sóc sức khỏe; công nghệ sinh học và công nghệ nano – sớm niêm yết.
SET cũng đang đàm phán với Ủy ban an ninh và giao dịch của Thái Lan để rà soát các quy tắc niêm yết thường nghiêm ngặt hơn đối với các tổ chức phát hành nước ngoài so với các hãng trong nước. Ví dụ, nhiều công ty nước ngoài được yêu cầu duy trì tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng không dưới 20%. Trong khi, ngưỡng này là 15% đối với các công ty Thái Lan. Hồi tháng 9, ủy ban này đã rút ngắn thời gian bắt buộc để các công ty nước ngoài thuê cố vấn tài chính giám sát hoạt động của họ từ ba năm xuống một năm, phù hợp với yêu cầu của các công ty Thái Lan.
Wilasinee Krishnamra, cố vấn các sự kiện đột phá từ Deloitte Thái Lan, nhận định: “Chúng ta sẽ thấy nhiều hãng công nghệ và kỹ thuật số hơn niêm yết tại Thái Lan”.
