Tại buổi họp báo ngày 25/7, Phó tổng Kiểm toán Nhà nước (KTNN) Lê Minh Khái cho biết, KTNN đã kiến nghị xử lý tài chính hơn 14.710 tỷ đồng, trong đó tăng thu hơn 2.184 tỷ đồng, giảm chi hơn 2.458 tỷ đồng đối với niên độ ngân sách 2011. Tuy nhiên, tỷ lệ những kiến nghị được thực hiện chỉ đạt 71,6%, một phần do chính Kiểm toán Nhà nước thiếu bằng chứng, khiến DN phản ứng.
Doanh nghiệp kê khai thiếu thuế, ngân hàng nguy cơ mất vốn cao
Đó là những điểm nổi bật tại báo cáo về kết quả kiểm toán tại các DNNN và các tổ chức tài chính ngân hàng do ông Đào Văn Dũng, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp KTNN trình bày. Sai phạm chủ yếu tại 27 tập đoàn, tổng công ty nhà nước được kiểm toán, theo ông Dũng, là công tác quản lý nợ chưa chặt chẽ, chưa tuân thủ nghiêm các quy định về quản lý nợ; trong đầu tư tài chính chủ yếu tập trung vào các công ty con nên hiệu quả đầu tư thấp, các khoản đầu tư vào lĩnh vực chứng khoán đều thua lỗ.
Đặc biệt, đa số doanh nghiệp xác định, kê khai thuế và các khoản phải nộp ngân sách nhà nước chưa đúng, kiểm toán đã kiến nghị tăng thu hơn 491 tỷ đồng. Nhiều doanh nghiệp quản lý tài sản đất đai lỏng lẻo dẫn đến đất bị chiếm dụng, sử dụng sai mục đích, không sử dụng gây lãng phí.
Đối với 6 tổ chức tài chính, ngân hàng được kiểm toán, hầu hết có lợi nhuận không cao hoặc giảm so với năm 2010; một số đơn vị không đảm bảo một tỷ lệ an toàn tại nhiều thời điểm theo quy định. Tăng trưởng tín dụng thấp trong khi nợ xấu tăng. Hiệu quả các khoản đầu tư, góp vốn liên doanh, liên kết còn thấp và có nguy cơ mất vốn cao, nhiều khoản cho vay tiềm ẩn rủi ro và khả năng thu hồi vốn khó khăn.
Về kiến nghị xử lý tài chính thực hiện, đến 31/12/2012 đạt 71,62%, cao hơn so với niên độ ngân sách liền kề trước đó (68,9%). Đã có 25 văn bản được Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương thực hiện hủy bỏ, sửa đổi, bổ sung theo kiến nghị của KTNN.
Vietinbank là một trong 3 ngân hàng lớn mà Kiểm toán Nhà nước sẽ âập trung kiểm toán tình trạng nợ xấu trong năm nay
Về quản lý nợ công, việc quản lý vẫn phân tán giữa các đơn vị trong Bộ Tài chính, chưa có sự kết hợp chặt chẽ giữa quản lý nợ ngoài nước với nợ trong nước, dẫn đến việc tổng hợp số liệu nợ công còn nhiều khó khăn. Hầu hết dự án được cấp bảo lãnh chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu về tỷ lệ vốn chủ sở hữu tối thiểu 20% tổng số vốn đầu tư dự án tại thời điểm cấp bảo lãnh.
Kiến nghị điều tra tham nhũng 5 vụ việc
Ông Khái cho biết, theo Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua năm 2012, lần đầu tiên, KTNN đã chuyển hồ sơ 5 vụ việc được phát hiện trong quá trình kiểm toán sang cơ quan điều tra chống tham nhũng để xử lý. Đó là các vụ việc có dấu hiệu sai phạm tại Ban Quản lý dự án của Sở NN&PTNT tỉnh Hưng Yên; CTCP Du lịch Thanh - Nghệ -Tĩnh; Bảo hiểm xã hội Việt Nam; CTCP Bê tông và xây dựng Vinaconex Xuân Mai; Công ty Quản lý tài chính Sông Đà.
Bình luận về việc quản lý nợ công, ông Bùi Đức Thụ, Ủy viên thường trực Ủy ban Tài chính - ngân sách của Quốc hội khẳng định, hiện mức nợ công quốc gia vẫn ở trong giới hạn an toàn và không đáng lo ngại. Cách tính nợ công của nước ta cũng phù hợp với cách tính theo thông lệ quốc tế.
Trả lời câu hỏi về việc tuân thủ kiến nghị của KTNN mới chỉ đạt hơn 70%, ông Khái cho rằng, đã có chuyển biến hơn trong thời gian qua. Tuy nhiên, tỷ lệ chấp hành kiến nghị của KTNN chưa cao cũng có nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan. Nguyên nhân khách quan là khó khăn về kinh tế, nên nhiều đơn vị bị kiến nghị tăng thu không thể đáp ứng ngay được mà phải chờ có tiền; hoặc do chưa đến thời điểm quyết toán nguồn thu nên cũng chưa nộp.
Tuy nhiên, bên cạnh những nguyên nhân khách quan trên thì nguyên nhân chủ quan chính là do nhận thức về việc chấp hành kiến nghị kiểm toán ở nhiều bộ, ngành và địa phương còn chưa cao, chưa có quy định làm tăng tính răn đe nên không thể xử lý mạnh tay đối với đơn vị không chấp hành.
Ông Khái cũng thắng thắn nhìn nhận một nguyên nhân chủ quan nữa là do kết luận của KTNN đôi khi có những nội dung chưa thật sự sát với thực tế, thiếu bằng chứng, khiến các đơn vị bị kiểm toán phản ứng, tranh cãi dẫn đến chưa thực hiện kiến nghị ngay. “Chúng tôi cũng cần phải nâng cao hơn nữa trình độ chuyên môn của đội ngũ kiểm toán viên để đáp ứng yêu cầu công việc trong thời gian tới”, ông Khái bày tỏ.
Ông Khái cũng cho biết, năm 2013, KTNN sẽ tập trung kiểm toán 3 ngân hàng gồm Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (Vietinbank), Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) và Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank), với nội dung chính là về nợ xấu ở các đơn vị này.
