“Tăng than- giảm gió - khó điện mặt trời”

0:00 / 0:00
0:00
(ĐTCK) Bộ Công thương vừa đưa ra bản dự thảo Quy hoạch điện VIII cập nhật để lấy ý kiến các bộ, ban, ngành với việc tăng thêm khoảng 3.000 MW điện than và giảm khoảng 8.000 MW điện tái tạo vào năm 2030.
Theo dự thảo Quy hoạch điện VIII mới, điện than được thêm khoảng 3.000 MW.

Theo dự thảo Quy hoạch điện VIII mới, điện than được thêm khoảng 3.000 MW.

Than không rẻ

Theo Bộ Công thương, sở dĩ Dự thảo Quy hoạch điện VIII cập nhật tăng các nguồn điện truyền thống (thủy điện, nhiệt điện) nhằm đảm bảo tính ổn định của hệ thống lưới điện. Tuy nhiên, góp ý dự thảo, Liên minh Năng lượng bền vững Việt Nam (VSEA) cho rằng, đây là bước lùi.

Bởi xuyên suốt tờ trình và dự thảo Quy hoạch điện VIII đều nhấn mạnh quan điểm, mục tiêu và định hướng phát triển nguồn điện theo hướng "giảm điện than, ưu tiên, đẩy mạnh khai thác và sử dụng tối đa các nguồn năng lượng tái tạo cho sản xuất điện". Tuy nhiên, phần cơ cấu và dự kiến phát triển các nguồn điện không phản ánh điều đó.

Theo đại diện VSEA, việc tập trung các nguồn điện truyền thống này cho lưới điện hiện tại chỉ nhằm đảm bảo tính ổn định của hệ thống điện mà làm mất đi cơ hội bắt nhịp và hòa nhập, tạo xung lực cho nền kinh tế năng lượng tiên tiến và phát triển xanh của quốc gia.

Bên cạnh đó còn là sự biến động của giá than trong thời gian vừa qua, cảnh báo rủi ro khi tiếp tục phát triển những dự án như vậy. Bởi thực tế, giá than 6 tháng đầu năm 2020 là 98,8 USD mỗi tấn, đến nay tăng lên 159,7 USD mỗi tấn, tăng 150%, gấp hơn 100 lần so với tốc độ dự báo trong Quy hoạch điện VIII.

"Với giá than tăng lên 150 - 160 USD mỗi tấn như hiện nay, giá điện dẫn sẽ vào khoảng từ 10-11 UScent/kWh, đắt hơn điện gió ngoài khơi hưởng giá FIT là 9,8 UScent/kWh. Như vậy, giá điện than không hề rẻ mà ngược lại đắt nhất và đắt hơn tất cả các loại năng lượng tái tạo đang hưởng giá FIT", VSEA nhận định.

Theo tổ chức này, khi sản lượng điện than chiếm gần 50% tổng sản lượng hệ thống điện, với xu thế biến động tăng giá như hiện nay, sẽ tạo nên áp lực rất lớn đối với ngành điện và làm tăng giá điện. Sự biến động của giá than trên thị trường thế giới do nguồn cung ngày càng cạn kiệt cảnh báo rủi ro rất lớn về hệ lụy kinh tế nếu tiếp tục phát triển điện than.

Trước đây, Việt Nam là một trong số ít các quốc gia có trữ lượng than đá lớn trên thế giới, nhưng hiện nay, nguồn năng lượng hóa thạch đang gần như cạn kiệt bởi tận khai bừa bãi mà tài nguyên ấy lại không thể tái tạo. Từ một quốc gia có thương hiệu về xuất khẩu than thì nhiều năm qua, nước ta phải nhập than từ Mỹ, Trung Quốc cho nhiệt điện.

Khi nhiệt điện than càng phát triển, công suất càng cao thì vấn đề xử lý tro xỉ để không ảnh hưởng đến môi trường lại càng trở nên bức thiết. (Ảnh minh họa)

Khi nhiệt điện than càng phát triển, công suất càng cao thì vấn đề xử lý tro xỉ để không ảnh hưởng đến môi trường lại càng trở nên bức thiết. (Ảnh minh họa)

Hệ lụy về môi trường và sức khỏe

Theo Hội đồng năng lượng gió toàn cầu (GWEC), nhiều khả năng các vấn đề về tiến độ dự án nhiệt điện than trong Quy hoạch điện VII điều chỉnh sẽ khó có thể giải quyết kể cả khi được chuyển tiếp sang Quy hoạch điện VIII. Đặc biệt, trong bối cảnh châu Á cũng đang chuyển dịch sang hướng giảm phát thải, cũng như việc cộng đồng tài chính quốc tế đang quyết tâm rút lui khỏi các dự án năng lượng hóa thạch, bởi chất thải của nhiệt điện sẽ rất nguy hại đến môi trường.

Theo báo cáo của Đại học Tài nguyên Môi trường Hà Nội ngày 1/11/2019, nồng độ thủy ngân trong than Quảng Ninh khá lớn, ước tính 0,446 mg/kg. Nếu năm 2030 đốt khoảng 129 triệu tấn than/năm (riêng than nội khoảng 45 triệu tấn/năm) thì ước tính lượng thủy ngân xả ra từ than nội là khoảng 7 tấn/năm. Đó là chưa kể khoảng 85 triệu tấn than nhập hàng năm.

Báo cáo Gánh nặng bệnh tật từ phát thải của nhà máy điện than ở Đông Nam Á của các nhà khoa học Đại học Harvard chỉ ra rằng, tổng công suất các nhà máy nhiệt điện của Việt Nam vào năm 2030 khoảng 76.000 MW vẫn tương đương công suất trong Quy hoạch điện VII. Thiệt hại của ô nhiễm không khí đến sức khỏe do tăng cường phát triển điện than ở Việt Nam đến năm 2030 là rất lớn.

Kết quả đưa ra mức phát thải chất ô nhiễm không khí năm 2030 như sau: 630.000 tấn SO2, 690.000 tấn NOx và 70.000 tấn PM2.5. Ước tính đến năm 2030, số ca tử vong sớm do ô nhiễm điện than Việt Nam là 19.220 ca. Việt Nam cũng là nước đóng góp ô nhiễm xuyên biên giới lớn nhất trong khu vực.

Theo nhiều chuyên gia, cần có nhiều chính sách khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo.

Theo nhiều chuyên gia, cần có nhiều chính sách khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo.

PGS-TS Trần Văn Bình, Viện Kinh tế và Quản lý cho biết, Bộ Công Thương cần khuyến khích các doanh nghiệp điện sạch, tập trung nghiên cứu cả về công nghệ và cơ chế để phát triển các dự án điện mặt trời để tiếp tục nâng cao hiệu quả. Trong đó, ban hành chính sách tốt để các doanh nghiệp năng lượng sạch đầu tư thiết bị lưu trữ điện năng, chủ động nhu cầu điện cần thiết. Các dự án này sẽ tận dụng được nguồn năng lượng tái tạo vừa làm giảm áp lực đầu tư lên hệ thống điện.

Tin bài liên quan