Trong bối cảnh kinh tế thế giới biến động mạnh mẽ- tiêu điểm là chính sách trả đũa qua lại Mỹ - Trung, hàng loạt quốc gia cắt giảm lãi suất- tỷ giá trung tâm quý III tăng không đáng kể và mức thay đổi tỷ giá ngày một thấp hơn dưới áp lực từ phía quốc tế. Tại các ngân hàng thương mại, tỷ giá biến động cũng rất nhẹ.
Việc biên độ giảm giá VNĐ ngày càng thấp đi, theo VEPR, là hợp lý theo tình hình kinh tế vĩ mô Việt Nam hiện nay.
Thứ nhất, từ phía quốc tế, một loạt quốc gia hạ lãi suất: Fed, ECB, Nhật, Indonesia... cùng với việc áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc đi vào hiệu lực và khả năng sản xuất của Mỹ ở mức thấp nhất trong 9 năm qua khiến đồng USD suy yếu đáng kể.
Thứ hai, từ phía Việt Nam, việc đảm bảo VNĐ không giảm giá mạnh là yêu cầu cấp thiết để tránh cáo buộc thao túng tiền tệ như Mỹ cảnh báo vào tháng Năm vừa qua. Ngày 13/9, NHNN tuyên bố giảm lãi suất điều hành thêm 0,25% nhưng điều này gần như không ảnh hưởng đến tỷ giá.
Dự báo, tỷ giá quý IV vẫn giữ đà tăng nhẹ không đáng kể vì một số lý do như: sự bất ổn của đồng USD trước việc sản xuất suy giảm và sự đổ lỗi của Tổng thống Trump lên Fed do để mức lãi suất cao; những căng thẳng liên quan đến Mỹ- Trung, Mỹ- Iran, Nhật- Hàn chưa được giải quyết; NHNN phải cẩn trọng trong việc điều hành thị trường tiền tệ, tránh cáo buộc của Mỹ. Tại các ngân hàng thương mại, theo tính chu kỳ, tỷ giá cuối năm có thể chạm cận 3%, nhưng với tình hình tăng trưởng ảm đạm trên toàn thế giới hiện nay, điều đó khó xảy ra.
Kết thúc quý III, dự trữ ngoại hối đã tăng vượt 71 tỷ USD, mua ròng 6 tỷ USD từ cuối quý 1 đến nay. Theo NHNN, đây là mức kỷ lục hướng tới đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, nhưng theo VEPR, so sánh với quy mô thương mại ngày càng mở rộng thì đây thực chất mới là mức an toàn. NHNN nên cân đối việc tăng dữ trữ ngoại hối với việc đối phó cáo buộc thao túng của Mỹ.
Thời gian tới, các chuyên gia của VEPR cho rằng, tỷ giá sẽ tiếp tục ổn định. Việc hạ thấp giá trị của VNĐ để tăng cường thương mại, theo VEPR, là không nên làm trong thời điểm này.
