Xu hướng leo dốc
Quy mô tổng tài sản các quỹ ETF quản lý trên toàn cầu đã tăng mạnh trong giai đoạn 2009 - 2019 với mức tăng gần 400% lên 11.400 tỷ USD tại ngày 19/11/2019 (theo dữ liệu của Morningstar và Investment Company Institute).
Các quỹ ETF được coi là phương án thay thế rẻ hơn và hiệu quả cho các quỹ đầu tư tương hỗ trong bối cảnh thị trường biến động mạnh nhờ ưu thế về danh mục đầu tư đa dạng, chi phí giao dịch thấp và các tùy chọn giao dịch chênh lệch giá.
Số lượng các quỹ ETF tại Việt Nam, bao gồm các quỹ ETF nước ngoài và các quỹ ETF trong nước đã tăng đáng kể trong 10 năm qua. FTSE Vietnam ETF và V.N.M ETF là hai quỹ ETF ngoại đầu tiên đầu tư vào thị trường chứng khoán Việt Nam, lần lượt được thành lập vào năm 2008 và 2009 với giá trị tài sản ban đầu là 5,1 triệu USD và 14 triệu USD. Tổng tài sản của FTSE Vietnam ETF hiện tại đạt 273 triệu USD (tính tới cuối tháng 11/2020), con số này tại V.N.M ETF là 457 triệu USD (tính đến cuối năm 2020).
 |
Quỹ ETF nội đầu tiên tại Việt Nam được thành lập vào năm 2014 là VFMVN30 với giá trị tài sản ban đầu 9 triệu USD, tính tới cuối năm 2020 đã tăng 35,7 lần lên 322 triệu USD. Hiện tại, số lượng các quỹ ETF trong nước là 7 quỹ, với tổng giá trị tài sản đạt khoảng 480 triệu USD (theo thống kê của Công ty Chứng khoán VNDIRECT).
Chỉ tính riêng trong năm 2020, có 5 quỹ ETF nội được thành lập, chiếm 70% tổng số quỹ ETF nội đang hoạt động tại Việt Nam. Các quỹ ETF mới không chỉ dựa trên chỉ số vốn hóa thị trường (như VN30 hay VN100), mà còn dựa trên các chỉ số tùy chỉnh dựa trên nhu cầu thực của các quỹ đầu tư hiện nay, bao gồm VNDiamond, VNFinlead và VNFinselect, với những tiêu chí rất đặc biệt.
Điển hình nhất trong số này là Quỹ VFMVN Diamond, với danh mục có các cổ phiếu hết dư địa sở hữu dành cho khối ngoại. Đây là một phương thức đầu tư mới để nhà đầu tư nước ngoài có thể đầu tư gián tiếp vào các cổ phiếu Việt Nam đã chạm trần giới hạn sở hữu (room).
Mặc dù ra mắt vào ngày 20/5/2020 với giá trị tài sản chỉ 4,5 triệu USD, nhưng giá trị của VFMVN Diamond hiện tăng 49,7 lần lên 224 triệu USD, trở thành quỹ ETF nội lớn thứ hai tại thị trường Việt Nam, sau ETF VFMVN30.
Việc nhiều quỹ ETF mới được thành lập trong nửa đầu năm 2020, đặc biệt là VFMVN Diamond (tập trung đầu tư vào các cố phiếu hết room), đã mở ra một kênh đầu tư hấp dẫn cho nhà đầu tư nước ngoài muốn đầu tư vào các cổ phiếu đã kín room, từ đó khơi thông hơn nữa dòng vốn ngoại chảy vào thị trường chứng khoán Việt Nam.
“Trong tương lai, với sự hấp dẫn của thị trường Việt Nam cũng như sự gia tăng của các dịch vụ quản lý tài sản dài hạn, vốn ngoại sẽ tiếp tục chảy vào thị trường Việt Nam thông qua các khoản đầu tư ETF và mở rộng thị trường ETF của Việt Nam hơn nữa”, VNDIRECT nhận định.
ETF nội hoạt động hiệu quả
Được thành lập tháng 4/2020, VFMVN Diamond là quỹ hoạt động hiệu quả nhất trong năm 2020 khi tăng trưởng giá trị tài sản ròng/chứng chỉ quỹ đạt 69,7%. Quy mô của Quỹ liên tục tăng, đạt trên 5.280 tỷ đồng, gấp gần 52 lần sau gần 1 năm.
VFMVN Diamond được vận hành bởi Công ty Quản lý quỹ đầu tư Việt Nam (VFM), mô phỏng theo chỉ số VNDiamond dành cho các cổ phiếu hết room. Do vậy, quỹ này được nhiều tổ chức nước ngoài quan tâm.
Hiện tại, VFMVN Diamond đang là một trong mười khoản đầu tư lớn nhất của PYN Elite Fund với giá trị ước tính 35 triệu USD (khoảng 820 tỷ đồng).
Trong khi đó, CTBC Vietnam Equity Fund do Dragon Capital quản lý dù mới được thành lập nhưng cũng liên tục mua chứng chỉ quỹ VFMVN Diamond. Hiện tại, quỹ đầu tư đến từ Đài Loan này đang nắm giữ 16 triệu chứng chỉ quỹ VFMVN Diamond, tương ứng giá trị 262 tỷ đồng.
Thực tế, VFMVN Diamond đã hút vốn mạnh từ nửa cuối tháng 11/2020 với khối lượng phát hành ròng 21,9 triệu chứng chỉ quỹ. Đặc biệt, từ đầu tháng 12/2020 đến nay, Quỹ đã tăng quy mô thêm 95,1 triệu chứng chỉ quỹ, với tổng giá trị khoảng 1.500 tỷ đồng.
Có hiệu quả tích cực thứ hai trong năm 2020 là Quỹ SSIAM VNFIN Lead, do Công ty Quản lý quỹ SSI (SSIAM) quản lý, với giá trị tài sản ròng/chứng chỉ quỹ tăng hơn 33%. Chỉ số VNFIN Lead là chỉ số bao gồm tối thiểu 10 cổ phiếu, được lựa chọn từ các cổ phiếu thành phần thuộc chỉ số ngành tài chính - VNAllShare Financials Index, đại diện cho 25% vốn hoá thị trường chứng khoán Việt Nam. Theo đó, đa phần cổ phiếu thuộc chỉ số đều ở nhóm ngân hàng - nhóm cổ phiếu có đà tăng giá tích cực trong năm 2020.
Các quỹ ETF nội khác cũng có hiệu quả cao như SSIAM VN30, VFMVN30, VinaCapital VN100 ETF, SSIAM VNX50, với mức tăng trưởng từ 20 - 30%.
Trong khi đó, ở chiều ngược lại, các quỹ ETF ngoại như Premia MSCI Vietnam, V.N.M ETF có mức tăng trưởng giá trị tài sản ròng/chứng chỉ quỹ quanh 10%.
Quỹ FTSE Vietnam Swap UCITS ETF hiện mô phỏng theo FTSE Vietnam Index (bộ chỉ số có tỷ trọng cổ phiếu “họ” Vingroup cao) và Premia MSCI Vietnam ETF mô phỏng MSCI Vietnam Index (nhiều cổ phiếu bất động sản). Trong khi đó, V.N.M ETF chỉ đầu tư khoảng 2/3 danh mục vào thị trường Việt Nam, còn lại ở các thị trường chứng khoán khác như Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan.
