"Mike Pompeo, giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) là ngoại trưởng mới của chúng ta. Ông ấy sẽ đảm nhận một công việc tuyệt vời. Cảm ơn ông Rex Tillerson vì đã cống hiến. Gina Haspel sẽ là tân giám đốc CIA, người phụ nữ đầu tiên được chọn vào vị trí này. Xin chúc mừng tất cả", Tổng thống Mỹ Donald Trump viết trên Twitter ngày 13/3, Reuters đưa tin. Bà Haspel hiện là phó giám đốc CIA.
Thay thế ông Tillerson là biến động nhân sự lớn nhất trong nội các Trump. Động thái này được dự đoán từ tháng 10/2017, khi xuất hiện thông tin ông Trump và ông Tillerson, 65 tuổi, có bất đồng. Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao Mỹ khi đó đều bác bỏ.
"Chúng tôi khá hợp nhau nhưng cũng có những vấn đề bất đồng", Tổng thống Trump phát biểu với báo giới tại Nhà Trắng. "Khi xem xét thỏa thuận hạt nhân Iran, tôi thấy nó thật tồi tệ nhưng ông ấy lại thấy ổn. Tôi muốn xóa bỏ hoặc làm gì đó, ông ấy lại thấy khác. Chúng tôi không thực sự có chung suy nghĩ".
Theo một quan chức Nhà Trắng cấp cao, ông Trump đã đề nghị ông Tillerson từ chức hôm 9/3 nhưng không muốn công khai khi ngoại trưởng Mỹ công du châu Phi. Thông báo của ông Trump hôm nay được đưa ra chỉ vài giờ trước khi ông Tillerson về đến Washington.
Pompeo được cho là hợp với ông chủ Nhà Trắng. Giám đốc CIA Mike Pompeo "tràn đầy năng lượng, trí tuệ to lớn. Chúng tôi luôn có cùng cách nghĩ", ông Trump cho biết.
Pompeo là từng là hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa bang Kansas trong ba nhiệm kỳ, thành viên Ủy ban Tình báo Hạ viện, sau đó trở thành giám đốc CIA hồi tháng 1/2017.
Trong thời gian bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016, Pompeo công khai chỉ trích thỏa thuận hạt nhân với Iran đạt được dưới thời Barack Obama, cách cựu ngoại trưởng Hillary Clinton giải quyết vụ tấn công vào các cơ sở Mỹ ở Benghazi, Libya, năm 2012, và cho rằng cựu nhân viên Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA) Edward Snowden là kẻ phản bội, xứng đáng lĩnh án tử hình.
Tuy nhiên, ông Pompeo lại có quan điểm "hiếu chiến" với Nga, coi Nga là mối đe dọa an ninh tiềm tàng, phần nào ngược ông Trump, người muốn cải thiện quan hệ với Moscow.
Tổng thống Trump muốn có Pompeo trong nội các trước khi bắt đầu đối thoại với Triều Tiên và đàm phán về các thỏa thuận thương mại. Tillerson, cựu giám đốc điều hành tập đoàn ExxonMobil, không có kinh nghiệm về chính trị hay ngoại giao trước khi trở thành ngoại trưởng.
Ông Trump ngày 8/3 chấp nhận đề nghị gặp thượng đỉnh từ nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, do một quan chức Hàn Quốc chuyển lời. Cuộc gặp dự kiến diễn ra vào tháng 5. Nhà Trắng cho biết thời gian và địa điểm tổ chức cụ thể chưa được quyết định.
Lãnh đạo thiểu số tại Thượng viện Chuck Schumer cho rằng việc ông Trump sa thải Ngoại trưởng Tillerson "làm suy yếu Mỹ".
"Sự bất ổn của chính quyền này trong mọi lĩnh vực làm suy yếu Mỹ", Schumer nói. "Chúng tôi hy vọng ông Pompeo sẽ hành động có trách nhiệm hơn, giúp Mỹ có chính sách cứng rắn hơn với Nga".
