Ồ ạt nhà đầu tư mới
Đinh Thành Công, một nhà đầu tư được Nikkei Asia phỏng vấn cho biết, anh đã mở tài khoản chứng khoán vào thời điểm chứng khoán sụt giảm mạnh trong năm ngoái. Bạn bè nói với anh rằng, cổ phiếu giá rẻ là một cơ hội mua, vì vậy Công đã trở thành một trong gần 400.000 nhà đầu tư cổ phiếu mới ở Việt Nam vào năm ngoái.
Sự gia tăng kỷ lục của các nhà đầu tư cá nhân mới đánh dấu một bước ngoặt đối với thị thị trường chứng khoán Việt Nam, khi các nhà đầu tư này trước đó từng đổ tiền vào căn hộ và tài khoản tiết kiệm, thì nay đã chuyển sang cổ phiếu.
Tại Mỹ, ứng dụng đầu tư Robinhood tăng vọt đối với những người Mỹ mắc kẹt ở nhà, còn người Việt Nam đã sử dụng ứng dụng trên điện thoại thông minh để giao dịch từ xa.
“Trong thời gian diễn ra Covid-19, tôi làm việc ở nhà, vì vậy tôi có thời gian để làm những việc khác”, anh Công, một kỹ sư nói và cho biết, đã tải xuống ứng dụng giao dịch của SSI để theo dõi các khoản đầu tư đang nắm giữ của mình và anh ấy kiểm tra nó 4 lần/ngày.
Các nhà đầu tư chuyên nghiệp cho biết, làn sóng nhà đầu tư mới đang tràn ngập thị trường chứng khoán Việt Nam vì ba lý do.
Thứ nhất, lãi suất giảm đã thúc đẩy người gửi tiền tìm kiếm lợi nhuận ở kênh khác.
Thứ hai, người Việt Nam có nhiều tiền mặt hơn để đầu tư, từ những doanh nhân đóng cửa doanh nghiệp trong thời kỳ đại dịch, đến những người trẻ được thừa hưởng tài sản từ thế hệ thành lập công ty vào những năm 1980.
Thứ ba là sự giãn cách xã hội trong năm qua khiến mọi người luôn ở trong nhà và sử dụng điện thoại thông minh, điều đã tạo cơ hội cho những người giàu tiền mặt ở Việt Nam tìm hiểu thị trường chứng khoán.
 |
Số lượng nhà đầu tư mở mới ở Việt Nam đạt mức cao kỷ lục (Nguồn: Vietnam Securities Depository) |
Năm 2020, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam thống kê được 2,7 triệu tài khoản cá nhân trong nước, tăng kỷ lục 16,8% so với năm 2019. Xu hướng này đang tiếp tục diễn ra trong năm nay với 86.000 tài khoản giao dịch được mở chỉ trong tháng 1/2021, cao hơn bất kỳ tháng nào trong năm 2020.
Lim Shiu Beng, Phó tổng giám đốc Công ty chứng khoán SBBS nói với Nikkei Asia: “Chúng tôi chưa từng thấy nhiều người vội vã mở tài khoản và chuyển tiền từ ngân hàng vào tài khoản chứng khoán như thời gian vừa qua”.
Ngay cả khi một số người lo ngại rằng cổ phiếu đang hình thành bong bóng, ông Lim nói rằng, các nhà đầu tư cá nhân ngày càng hiểu rõ hơn và dự đoán rằng những thay đổi của thị trường sẽ lý giải cho việc tăng gấp đôi hoặc gấp ba khối lượng giao dịch trong vài năm tới.
Chính phủ Việt Nam đặt mục tiêu đưa Việt Nam được nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi trên các chỉ số cổ phiếu MSCI và FTSE. Tuy nhiên, điều đó sẽ yêu cầu chính sách nới lỏng các hạn chế như cho phép sở hữu nước ngoài lớn hơn và giao dịch trong ngày.
Trong quá khứ, người Việt Nam gọi các nhà đầu tư mới là "gà" - giống như đã sẵn sàng để "bị thịt". Gần đây hơn, theo cách nói đầu tư, thì từ F0 được dùng đề cập đến các nhà đầu tư mới.
Ông Huỳnh Minh Tuấn, Giám đốc môi giới tại Mirae Asset Securities cho biết, đối với thị trường chứng khoán non trẻ của Việt Nam, sự gia tăng của các nhà đầu tư lần đầu chứng tỏ việc sở hữu cổ phiếu đang trở thành tiêu chuẩn.
"Tư duy của người Việt Nam đã thay đổi, họ thường có cái nhìn cơ bản về tài sản. Bây giờ họ suy nghĩ là: Tôi phải có nhiều loại tài sản”, ông Tuấn nói.
Năm 2019, lãi tiền gửi ngân hàng vượt 8%/năm. Tuy nhiên, để đối phó với đại dịch, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã ba lần cắt giảm lãi suất trong năm 2020. Các ngân hàng cũng theo đó giảm lãi suất huy động, do đó, khuyến khích mọi người đổ tiền vào cổ phiếu.
Lãi suất có thể tăng nếu kinh tế thế giới phục hồi trong năm nay, nhưng các điều kiện khác đang đẩy người dân vào thị trường chứng khoán, bao gồm cả nguồn cung bất động sản thắt chặt của Việt Nam.
Theo Cushman & Wakefield, một công ty tư vấn bất động sản, doanh số bán căn hộ tại Thành phố Hồ Chí Minh trong quý IV/2020 đã giảm 20% so với cùng kỳ năm ngoái trong khi doanh số bán ở khu vực Hà Nội giảm 52%.
Ông Tuấn cho biết, có một lý do khác khiến dòng tiền đổ vào cổ phiếu chính sự trỗi dậy của một thế hệ mà sự giàu có được hưởng từ thừa kế. Sau 35 năm Đổi mới, mở cửa kinh tế, Việt Nam sản sinh ra nhiều doanh nhân thành đạt. Con cái của thế hệ doanh nhân này được đầu tư học hành, du học về tiếp quản công ty của ca mẹ. Ngoài ra, với kiến thức có được, cùng những gì chứng kiến ở thị trường tài chính quốc tế, họ về nước ngoài kế thừa di sản của gia đình, còn đầu tư tiền vào kênh chứng khoán hoặc các tài sản khác, hoặc cùng lúc đầu tư nhiều tài sản.
Ông Tuấn nhận định, sự kết hợp của các hành vi này làm cho các nhà đầu tư ngày càng hiểu biết hơn, bao gồm thế hệ doanh nhân tiếp theo và những tầng lớp trung lưu mới. Dẫn số liệu của Công ty tư vấn McKinsey & Co, ông Tuấn cho biết, thu nhập khả dụng trên đầu người của Việt Nam đang tăng hơn 9% hàng năm và dự báo sẽ đạt 3.062 USD vào năm 2023.
“Những người mới tham gia thị trường chứng khoán có lẽ được học nhiều hơn, tự nghiên cứu nhiều hơn. Dòng tiền sẽ được thay máu”, ông Tuấn nói.
Lo ngại bong bóng
Không lạc quan về thị trường như những người khác, ông Ngô Văn Khải, một nhà quản lý tài sản tại Quỹ đầu tư Timensit cho biết, đã thấy trước về bong bóng ở thị trường chứng khoán Việt Nam. Ông Khải cho biết, có quá nhiều nhà đầu tư nghiệp dư đang đầu cơ trên thị trường.
"Họ không quan tâm đến rủi ro, họ chỉ quan tâm đến lợi nhuận. Một số người trong nhóm này được định sẵn để mất tiền", ông Khải nói với Nikkei Asia.
Các nhà đầu tư F0 có thể là người lao động chân tay, công nhân cổ trắng, đến sinh viên. Ông Khải cho biết, sự suy thoái do đại dịch đã cho họ không chỉ thời gian để nhìn vào thị trường chứng khoán, mà còn là động lực.
Một số nhà phân tích cho biết, người Việt Nam đã chuyển sang lĩnh vực chứng khoán để kiếm tiền. Trong đó, có một số vì họ mất việc làm, một số khác vì họ không thể tiếp tục kinh doanh. Theo Tổng cục Thống kê, năm ngoái, 101.700 công ty đã đóng cửa hoặc tạm ngừng hoạt động, tăng 13,9% so với năm 2019.
Vì vậy, nhiều người đã đổ xô vào thị trường chứng khoán trong tháng 12 vừa qua khiến sàn HOSE luôn gặp phải tình trạng nghẽn lệnh. Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) cho biết, khối lượng giao dịch đạt mức cao nhất mọi thời đại là 317.000 tỷ đồng (13,8 tỷ USD) vào tháng 3/2021.
Bên cạnh đó, tình trạng khan hiếm các đợt IPO của Việt Nam có thể sớm kết thúc. Mobifone, Agribank và Vinafood là một trong những doanh nghiệp nhà nước mà ông Tuấn dự kiến sẽ niêm yết cổ phiếu vào năm 2021.
Tuy nhiên, các nhà đầu tư có thể phải chờ đợi lâu hơn đối với các cổ phiếu công nghệ nóng, biểu tượng cho Việt Nam hiện đại. Đợt IPO của Ví điện tử MoMo có thể diễn ra vào cuối năm 2025, trong khi VNG cho biết vào năm 2017 rằng, họ sẽ niêm yết trên sàn Nasdaq của Mỹ nhưng đã không đưa ra thông tin cập nhật nào kể từ đó.
