Giảm sâu từ vùng đỉnh và dư địa hồi phục
Nhà đầu tư N.V. Nam cho biết, anh mua gần 100.000 cổ phiếu VIX với mức giá xấp xỉ 40.000 đồng/cổ phiếu ngày 16/10 và chỉ sau một tháng, giá cổ phiếu này sụt giảm về mức 25.000 đồng/cổ phiếu, tương đương mức giảm gần 40%. Do không sử dụng đòn bẩy vay ký quỹ (margin) nên nhà đầu tư này cho biết, anh vẫn kiên trì nắm giữ, kỳ vọng muộn nhất là đến cuối năm thì nhóm cổ phiếu chứng khoán sẽ quay đầu hồi phục. So với vùng đỉnh của thị trường (VN-Index đóng cửa đạt hơn 1.765 điểm vào phiên 13/10), VIX đang là cổ phiếu ghi nhận mức giảm mạnh nhất trong nhóm ngành chứng khoán. Trong khi đó, SSI, HCM, VND cũng giảm nhưng mức độ nhẹ hơn (hơn 10%).
Mức giảm phổ biến của nhóm cổ phiếu chứng khoán thời gian qua quanh ngưỡng 20-25% so với vùng đỉnh, chủ yếu do thanh khoản thị trường yếu và tâm lý thận trọng trước các đợt IPO lớn. Sau nhịp điều chỉnh sâu, nhóm này có thể cần thêm thời gian để tái tích lũy và hình thành xu hướng tăng mới.
Tuy vậy, ông Hoàng Việt Phương, Giám đốc Khối Phân tích và Tư vấn đầu tư, Công ty Chứng khoán VNDIRECT cho rằng, dư địa phục hồi trong trung hạn của nhóm cổ phiếu chứng khoán vẫn đáng kể, dựa trên 4 yếu tố nền tảng cơ bản.
Thứ nhất, môi trường vĩ mô thuận lợi, tăng trưởng GDP trên 8% và triển vọng tiếp tục cải thiện trong năm tới; lãi suất duy trì mức hợp lý trong bối cảnh chính sách tiền tệ trong và ngoài nước đều chuyển sang nới lỏng để hỗ trợ tăng trưởng.
Thứ hai, việc FTSE Russell nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam lên thị trường mới nổi thứ cấp từ ngày 21/9/2026, cùng kỳ vọng được MSCI xem xét nâng hạng trong giai đoạn 2028-2030, sẽ mở ra cơ hội hút dòng vốn ngoại đáng kể vào nhóm tài chính - chứng khoán.
Thứ ba, hệ thống giao dịch KRX đi vào vận hành, giúp cải thiện rõ rệt thanh khoản thị trường, tạo điều kiện cho hoạt động môi giới và cho vay ký quỹ hồi phục.
Thứ tư, làn sóng IPO quy mô lớn của TCBS, VPBankS và VPS trong quý IV/2025 - đầu 2026 được kỳ vọng trở thành cú huých” quan trọng, giúp tái định giá toàn ngành chứng khoán.
Định giá đã phản ánh rủi ro và triển vọng năm tới
Giá cổ phiếu chứng khoán nhiều khả năng sẽ có nhịp hồi khi các yếu tố tiêu cực đã phản ánh và nhà đầu tư bắt đầu kỳ vọng mới cho năm sau.
Về bối cảnh gần đây, lo ngại lãi suất huy động và cho vay tăng đã bắt đầu ảnh hưởng đến dòng tiền và tâm lý đầu tư. Thị trường trải qua nhịp giảm hơn 200 điểm, tương đương gần 12% từ đỉnh tháng 10, đi kèm thanh khoản suy giảm mạnh so với trung bình 20 phiên. Nhiều nhóm cổ phiếu đã chiết khấu đáng kể. Bối cảnh ảm đạm trong ngắn hạn không ủng hộ cho kết quả kinh doanh quý IV/2025 của các công ty chứng khoán, khi hoạt động tự doanh và cho vay margin nhiều khả năng bị ảnh hưởng. Vì vậy, lợi nhuận các công ty chứng khoán khó có thể bứt phá như quý III/2025 - thời điểm thị trường thuận lợi.
Cùng với đó, tâm lý thị trường thường khuếch đại các chủ đề tiêu cực trong những giai đoạn điều chỉnh. Một số quan điểm lo ngại, Thông tư 102/2025/TT-BTC sẽ siết chặt lĩnh vực chứng khoán, từ đó có thể tác động đến giá cổ phiếu nhóm này trong ngắn hạn.
Về dài hạn, Thông tư 102/2025/TT-BTC được đánh giá sẽ tăng cường an toàn tài chính và quản trị rủi ro cho công ty chứng khoán, bảo vệ nhà đầu tư, nâng cao tính minh bạch, đồng thời thu hút vốn ngoại, góp phần phát triển bền vững thị trường - đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam vừa được FTSE Russell nâng hạng. Con số tối thiểu 180% vốn khả dụng không thay đổi giữa Thông tư 91 và Thông tư 102 (tức công ty chứng khoán vẫn phải có vốn khả dụng lớn hơn ít nhất 1,8 lần rủi ro được tính). Tuy nhiên, Thông tư nâng cấp khung tính và trừ khoản vốn khả dụng, nâng cao “tiêu chuẩn vốn khả dụng thực sự”, tức công ty chứng khoán cần có vốn chất lượng hơn chứ không chỉ đáp ứng con số.
Việc các cổ phiếu chứng khoán đã chiết khấu 20-30% từ đỉnh, cao hơn so với bình quân ngành, cũng phần nào phản ánh khó khăn mà ngành có thể đối mặt.
Ông Nguyễn Đình Thuận, Khối Phân tích, Công ty Chứng khoán KB Việt Nam nhận định, giá cổ phiếu chứng khoán nhiều khả năng sẽ có nhịp hồi khi các yếu tố tiêu cực đã phản ánh và nhà đầu tư bắt đầu kỳ vọng mới cho năm sau. Triển vọng thị trường chứng khoán năm 2026 được tương đối sáng, với kỳ vọng tăng trưởng lợi nhuận tích cực đi cùng mục tiêu tăng trưởng cao của nền kinh tế, bên cạnh việc Việt Nam sẽ chính thức được nâng hạng, kéo theo dòng vốn mới.
“Dư địa cho cổ phiếu chứng khoán về kết quả kinh doanh quý IV/2025 là không nhiều, nhưng triển vọng một năm tới vẫn khá tích cực”, ông Thuận nói.
Ưu tiên nhóm đầu ngành và cơ hội từ các mã IPO mới
Lựa chọn cổ phiếu ở thời điểm hiện tại, nhiều nhà đầu tư ưu tiên nhóm công ty đầu ngành có nền tảng vốn vững, thị phần tốt, chiến lược công nghệ rõ ràng, định giá hợp lý và lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) ổn định như SSI, VND, HCM, VCI - nhóm này có khả năng được định giá lại khi mặt bằng P/B trung bình ngành hiện là 2,2 lần, kỳ vọng tiến lên mức 2,5 lần.
Nhà đầu tư cũng quan tâm đến VIX khi giá đang chiết khấu khá sâu. Bên cạnh đó, nhóm IPO mới nổi như TCBS, VPBankS, VPS cũng được chú ý nhờ tốc độ phát triển nhanh, các quỹ đầu tư lớn quan tâm, cùng lợi thế tận dụng hệ sinh thái ngân hàng mẹ để mở rộng mảng công nghệ và dịch vụ tài chính, qua đó góp phần giúp ngành chứng khoán trở nên năng động và hấp dẫn hơn trong thời gian tới.
Ông Vũ Duy Khánh, Giám đốc Trung tâm Phân tích, Công ty Chứng khoán Smart Invest cho rằng, nhóm công ty chứng khoán đã hưởng lợi và tăng giá mạnh trong giai đoạn vừa qua, được định giá ở mức trên trung bình và tiệm cận các mốc định giá lịch sử. P/B hiện phổ biến ở mức 2,5-3 lần, trong khi mức trung bình lịch sử là 1,5 lần. Do vậy, đợt giảm vừa rồi cũng mang yếu tố chốt lời. Dù mức giảm lớn, mặt bằng định giá nhóm chứng khoán vẫn ở mức cao.
“Với mặt bằng định giá hiện tại, các cổ phiếu này vẫn giao dịch theo yếu tố đầu cơ là chính, bởi bối cảnh hiện tại thiếu tin tức hỗ trợ cho đà tăng giá”, ông Khánh nói và cho biết, nhóm chứng khoán có mối liên hệ mật thiết với thị trường, nên khi thị trường hồi phục thì nhóm “cổ chứng” cũng tăng nhanh hơn và ngược lại.
Ông Nguyễn Đình Thuận cho rằng, SSI, HCM và VCI là những mã tiềm năng có thể lựa chọn cho danh mục. Đây đều là các doanh nghiệp đầu ngành, có thị phần lớn và lợi thế cạnh tranh khác biệt, đặc biệt ở mảng khách hàng tổ chức. Khi thị trường Việt Nam chính thức được nâng hạng và đón dòng vốn lớn giải ngân từ nước ngoài, những đơn vị có thị phần môi giới tổ chức lớn như nhóm này sẽ hưởng lợi trực tiếp. Ngoài ra, về định giá, sau khi giảm mạnh từ đỉnh, ba cổ phiếu trên đã tiến về vùng định giá ngang hoặc thấp hơn mức trung bình 10 năm. Theo đó, nhóm cổ phiếu đầu ngành chứng khoán đã đạt mức chiết khấu đủ hấp dẫn, kỳ vọng hưởng lợi sớm nhất khi điểm số và thanh khoản thị trường hồi phục.
