Hai rủi ro của thị trường
Jeremy Grantham là nhà đầu tư huyền thoại đã trải qua 3 giai đoạn bong bóng khủng khiếp của thị trường. Nhiều người tin rằng Grantham đã trở nên quá thận trọng trong sự nghiệp sau này của mình, nhưng rất ít người không xem trọng ông.
Cảnh báo về bong bóng thị trường hiện tại của ông đã thúc đẩy nhiều phản ứng. Cũng có lý do chính đáng để lo lắng về nguy cơ ngoại sinh rằng đợt Covid-19 mới nhất sẽ gây ra một cuộc suy thoái mới trong năm nay. Điều đó hiện không được định giá khi tình hình lây nhiễm virus biến thể mới tiếp tục tăng cao ở một số quốc gia như Mỹ, Anh, Nam Phi...
Thứ nhất là việc định giá phụ thuộc một cách nguy hiểm vào sự tồn tại của lợi suất trái phiếu thấp trong lịch sử.
Thứ hai là hành vi thị trường đã đạt đến giai đoạn điên rồ khi không quan tâm đến việc định giá cơ bản, và các nhà đầu tư thay vào đó chỉ đơn thuần tính toán rằng họ có thể bán với giá cao hơn cho người chấp nhận mua giá cao hơn.
Đó là 2 rủi ro chính của thị trường.
Vào cuối ngày thứ Hai (11/1), chênh lệch lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm so với 2 năm lần đầu tiên tăng trên 1% kể từ tháng 5/2017. Điều này tương tự với ngày ông Donald Trump đắc cử Tổng thống Mỹ vào năm 2016. Thị trường trái phiếu rõ ràng đang chuyển sang hướng tái lạm phát (Reflation), điều này có thể làm xáo trộn kịch bản tích cực về thị trường chứng khoán.
Để có bằng chứng cho thấy hành vi thực sự đang chuyển đến phần cuối điên cuồng của chỉ số và thể hiện một thị trường bong bóng, chúng ta có thể nhìn vào đà tăng giá bất thường của Bitcoin cho trong thời gian gần đây.
Theo chuyên gia kinh tế Bloomberg, mặc dù việc định giá quá cao không phải là dấu hiệu cho thấy bong bóng sắp vỡ, nhưng đó là điều kiện cần. Jason DeSena Trennert, chuyên gia đến từ Đối tác Nghiên cứu Chiến lược đưa ra một chỉ báo đáng báo động rằng, các chỉ số thực sự đang tăng lên quá mức trong lịch sử.
Tỷ lệ giữa tổng vốn hóa thị trường của S&P 500 trên GDP của Mỹ, một quy tắc thông thường được Warren Buffett sử dụng và là một chỉ báo nổi tiếng. Chỉ báo đang cho thấy thị trường chứng khoán đắt hơn so với thời kỳ đỉnh cao vào năm 2000. Tuy nhiên, khoảng 40% lợi nhuận của các công ty thuộc S&P 500 đến từ bên ngoài nước Mỹ, vì vậy Trennert đã đưa ra những con số tương tự khi so sánh vốn hóa thị trường của S&P với GDP toàn cầu.
GDP của thế giới đã tăng hơn nhiều so với của Mỹ trong 20 năm qua nhưng đáng chú ý là chỉ số này hiện cho thấy thị trường chứng khoán Mỹ đắt đỏ như năm 2000.
Nhà đầu tư đang quá tự mãn về lợi suất trái phiếu tiếp tục duy trì ở mức thấp?
Các cuộc khảo sát cho thấy sự nhất trí đáng kinh ngạc rằng, lãi suất sẽ ở mức thấp trong nhiều năm tới, ngay cả từ các nhà đầu tư tin rằng nền kinh tế toàn cầu sẽ tái lạm phát.
Lợi suất thực âm về mặt lịch sử là rất bất thường. Lãi suất thực đã ở dưới mức âm 0,3% trong chưa đầy 2 năm trong số 20 năm qua. Tiền lệ duy nhất về lợi suất ở mức thấp này là vào năm 2012-2013 sau khi Fed thông báo rằng họ đang sử dụng các biện pháp mua trái phiếu nới lỏng định lượng vô thời hạn.
Lợi suất âm kết thúc đột ngột ngay khi Fed bắt đầu nói về việc cắt giảm hỗ trợ đó, được gọi là hiện tượng Taper Tantrum. Sự việc lặp lại chính là điều mà nhiều người hiện nay lo lắng.
John Authers, chuyên gia kinh tế Bloomberg cho biết, lợi suất thực tế khó có thể vượt quá âm 0,3% trong năm nay. Nhưng thực tế, một ngân hàng đầu tư lớn dường như đã không tính đến khả năng như vậy khi tiến hành phân tích độ nhạy cảm của lãi suất. Câu hỏi duy nhất là hành vi điên rồ đã tiến triển đến đâu và khả năng thị trường trái phiếu giữ cho cổ phiếu tồn tại ở mức nào.
Doug Peta, chiến lược gia của BCA Research đã đưa ra kết luận quan điểm về bong bóng của nhà đầu tư huyền thoại Jeremy Grantham:
“Chúng tôi tôn trọng kinh nghiệm và những thành tích đáng kể của Jeremy Grantham, đồng thời lắng nghe kỹ lưỡng mọi thông tin chi tiết mà ông ấy sẵn sàng chia sẻ. Chúng tôi thừa nhận rằng, có nhiều dấu hiệu bong bóng trên khắp các thị trường tài chính. Chúng tôi lặp lại quan điểm rằng các ngân hàng trung ương không phải là người toàn năng và chính sách tiền tệ dễ dàng không phải là liều thuốc tiên. Tuy nhiên, chúng tôi khẳng định rằng, sự kết hợp của chính sách tiền tệ cực kỳ dễ dàng và một vòng hỗ trợ tài khóa mới mang lại lợi ích cho cổ phiếu dự kiến sẽ duy trì trong suốt cả năm với điều kiện thị trường không đi quá xa so với giá trị nội tại”.
