Sẵn sàng cho những thương vụ lớn

Chủ động đề xuất, triển khai phương thức mới

Tại cuộc làm việc với Ban Đổi mới và phát triển doanh nghiệp mới đây, lãnh đạo SCIC đã đề xuất nhiều giải pháp để thúc đẩy tiến trình bán vốn, vừa đem lại hiệu quả tối ưu cho Nhà nước, vừa tạo điều kiện cho các doanh nghiệp sớm ổn định cơ cấu cổ đông để tiếp tục phát triển.

Theo đó, SCIC kiến nghị các cơ quan quản lý xem xét cho phép áp dụng một số phương pháp theo thông lệ quốc tế như M&A (bán cả doanh nghiệp), book - building (dựng sổ), bán theo lô, bán vốn kèm bán công nợ…

Tổng công ty đã phối hợp với các tổ chức tư vấn nước ngoài thực hiện các buổi tập huấn cho cán bộ, nhân viên về các phương thức bán vốn hiện đại như dựng sổ.

Trong danh sách 132 doanh nghiệp thuộc diện bán vốn giai đoạn này, có nhiều doanh nghiệp quy mô lớn, đang niêm yết trên thị trường chứng khoán. Bởi vậy, SCIC đặc biệt chú trọng đến sức cầu ngoại và khuyến nghị tới các tổ chức tư vấn quan tâm đến nhóm khách hàng tiềm năng này.

Theo đó, các bên sẽ tăng thời gian chào bán để nhà đầu tư có thời gian tiếp cận thông tin và chuẩn bị nguồn lực; kiến nghị cơ quan quản lý cho phép nhà đầu tư nước ngoài được phép đặt cọc bằng ngoại tệ hoặc có bảo lãnh cọc bằng ngoại tệ từ các ngân hàng đang hoạt động tại Việt Nam…

SCIC cũng tham dự nhiều sự kiện xúc tiến đầu tư tại nước ngoài để cung cấp thêm thông tin về các doanh nghiệp thoái vốn cho các nhà đầu tư quan tâm. Việc cung cấp thông tin rộng rãi ra thị trường từ rất sớm về lộ trình thoái vốn tại các doanh nghiệp quy mô lớn được SCIC quan tâm đặc biệt.

Đơn cử, ngay khi Chính phủ cho phép bán tiếp 3,3% vốn tại Vinamilk, Ban lãnh đạo SCIC đã có cuộc gặp gỡ với các cơ quan truyền thông trong và ngoài nước để trao đổi về đợt thoái vốn này, trong đó đưa ra lộ trình rõ ràng.

Tại cuộc hội thảo về thúc đẩy công tác bán vốn mới đây với đại diện nhiều cơ quan quản lý và 23 công ty chứng khoán, công ty thẩm định giá do SCIC tổ chức, Tổng công ty cũng ghi nhận nhiều ý kiến đóng góp nhằm gỡ khó cho công tác bán vốn.

Đơn cử, cơ chế xác định giá linh hoạt cho phù hợp với từng đối tượng doanh nghiệp; xây dựng mạng lưới đơn vị tư vấn bán vốn để trao đổi thông tin thường xuyên về cả nguồn cung và cầu, phối hợp xử lý những vấn đề tồn tại ở nhiều doanh nghiệp…

Chú trọng làm mới nguồn hàng

Nhiều đơn vị tư vấn bán vốn nhà nước cho rằng, một trong những giải pháp thúc đẩy công tác bán vốn diễn ra thuận lợi là đơn vị chủ sở hữu “làm mới”, hay nói đúng hơn là tham gia quản trị, tái cơ cấu lại doanh nghiệp trước khi đem ra bán vốn. Làm được điều này sẽ đem lại hiệu quả tối ưu cho Nhà nước, hạn chế tối đa nguy cơ thất thoát, bán rẻ vốn nhà nước.

Dưới góc nhìn của ông Nguyễn Đức Hùng Linh, Giám đốc Phân tích và tư vấn đầu tư khách hàng cá nhân, Công ty Chứng khoán Sài Gòn (SSI), với những doanh nghiệp còn tiềm năng tăng trưởng thì nên tập trung cải thiện tình hình hoạt động của doanh nghiệp, 1, 2 năm sau mới bán thì sẽ được giá tốt hơn.

Đây cũng là quan điểm của đại diện Công ty Chứng khoán ASEAN.

Trên thực tế, việc tham gia vào công tác quản trị tại doanh nghiệp, nâng cao hiệu quả SCIC đã triển khai hàng chục năm nay và đang tiếp tục tập trung mạnh mẽ hơn nữa trong thời gian tới. Việc tái cấu trúc lại doanh nghiệp trong từng trường hợp nhằm gia tăng giá trị vốn để thực hiện bán vốn là phần việc được SCIC triển khai rất kỹ.

Ngay sau khi tiếp nhận vốn nhà nước tại các doanh nghiệp, SCIC phân loại doanh nghiệp thành các nhóm; chủ động xây dựng và thực hiện phương án tái cơ cấu doanh nghiệp như kiện toàn hệ thống người đại diện; củng cố hội đồng quản trị, ban điều hành, ban kiểm soát.

Thông qua vai trò cổ đông, SCIC chủ động xây dựng và thực hiện phương án tái cơ cấu doanh nghiệp; tập trung xử lý tồn tại của các doanh nghiệp thuộc danh mục quản lý... Hệ thống người đại diện, kết hợp với trực tiếp quản trị danh mục, tình hình doanh nghiệp, đặc biệt là tình hình tài chính, hoạt động đầu tư của doanh nghiệp được SCIC giám sát chặt chẽ, trên cơ sở đó chủ sở hữu có các quyết định kịp thời.  

Việc cử cán bộ SCIC làm việc trực tiếp giúp nhiều doanh nghiệp có được những kết quả tích cực. Chẳng hạn, tại Vinaconex, SCIC đã hoàn thiện bộ máy quản trị, biệt phái cán bộ lãnh đạo giữ các vị trí quan trọng trong bộ máy lãnh đạo.

Hay tại Đại hội đồng cổ đông thường niên 2015 của Vinare, ông Lê Song Lai, Phó tổng giám đốc SCIC được tín nhiệm bầu vào vị trí Chủ tịch Hội đồng quản trị, thay cho ông Trịnh Quang Tuyến đến tuổi về hưu.

Tại CTCP Sa Giang, SCIC đã hỗ trợ xây dựng chiến lược phát triển, trong đó mở rộng thị trường ra nước ngoài, đem lại hiệu quả kinh doanh tích cực. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) và tỷ suất lợi nhuận trên tài sản (ROA) bình quân của doanh nghiệp giai đoạn 2007 - 2016 lần lượt là 18,05% và 23,21%/năm

Người đại diện của SCIC có quy chế hoạt động, được hỗ trợ khi cần thiết, được tham gia nhiều khóa đào tạo của Tổng công ty; trong đó dự án xây dựng sổ tay “Hướng dẫn biểu quyết” và “Bộ quy tắc quản trị doanh nghiệp” được đánh giá cao.

Một ví dụ điển hình là CTCP Du lịch Đồ Sơn có 55,63% vốn nhà nước, sau khi cổ phần hóa hai năm không thực hiện được Đại hội cổ đông thường niên do khiếu kiện giữa các nhóm cổ đông xảy ra triền miên. Sau khi tiếp nhận vốn nhà nước tại doanh nghiệp, SCIC đã phải cử cán bộ biệt phái về doanh nghiệp, rà soát và chấn chỉnh toàn bộ hoạt động kinh doanh.

Công ty này sau đó phải đối mặt với rất nhiều đơn kiện của các nhóm cổ đông trong doanh nghiệp do họ bị đụng chạm quyền lợi. Thậm chí, Đại hội cổ đông thường niên năm 2015 có nguy cơ bị phá nửa chừng nếu chủ tọa là cán bộ SCIC không vững luật.

Với rất nhiều tâm sức của SCIC, Du lịch Đồ Sơn đã cải thiện hiệu quả hoạt động kinh doanh và năm 2015, SCIC đã thoái vốn thành công với giá trị thu về gấp 34 lần giá trị sổ sách.

Như vậy, sau khi tái cơ cấu, nhiều doanh nghiệp đã cải thiện hiệu quả kinh doanh rõ rệt, giá trị đồng vốn nhà nước tại doanh nghiệp gia tăng. Những trường hợp như vậy, khi nhà nước thoái vốn vừa dễ dàng tìm kiếm được nhiều nhà đầu tư muốn mua, vừa bán được với giá tối ưu nhất.

Khi thoái vốn thành sự kiện

Với rất nhiều cái tên có trọng lượng trong danh sách doanh nghiệp mà Nhà nước thoái vốn tới đây, bán vốn đang trở thành sự kiện nóng đối với giới đầu tư. Thực tế, nhiều đợt bán vốn tại CTCP Khách sạn Kim Liên, Vinamik… đã trở thành sự kiện thu hút sự quan tâm của đông đảo nhà đầu tư.

Chính vì thu hút được sự quan tâm lớn của nhà đầu tư, các đợt bán vốn này có sự cạnh tranh, giá bán sẽ tốt hơn. Thống kê cho thấy, mức giá bán của SCIC thường cao hơn so với mức trung bình 1,5 - 2 lần.

Tuy nhiên, để mỗi đợt thoái vốn, đặc biệt là thoái vốn tại những doanh nghiệp quy mô lớn, doanh nghiệp tốt trở thành sự kiện thu hút nhà đầu tư, ông Tống Minh Tuấn, Giám đốc VietcombankSC Chi nhánh TP.HCM khuyến nghị, các cơ quan chủ quản thoái vốn cần lựa chọn đơn vị tư vấn có kinh nghiệm.

Việc lựa chọn đơn vị tư vấn có kinh nghiệm sẽ giúp giảm thiểu những rủi ro, thiếu sót trong quá trình thoái vốn như thiếu công bố thông tin hoặc công bố không đầy đủ, xây dựng giá khởi điểm chưa phù hợp, thiếu căn cứ pháp lý…

Có một thực tế, ông Tuấn chỉ ra, là năng lực cán bộ trực tiếp đảm trách việc thoái vốn của các cơ quan chủ quản hiện vẫn chưa đồng đều. “Nên chăng, Nhà nước xem xét tập trung các doanh nghiệp nhà nước về đơn vị thoái vốn chuyên nghiệp, thay vì mạnh ai nấy bán như hiện nay”, ông Tuấn nói.